hinayana

• budizm de iki büyük öğretiden biri.
  (bkz: mahayana)
• amacı bireysel kurtuluş olan budizm mezhebi. diğer mezhep olan mahayanayı sapkınlıkla suçlarlar
• "... mahayana'lı budistlerin, hinayana'lı feylesoflar hakkındaki hükümleri, eski yahudi vaiz ve münafıkların çarmıhtaki hz. isa (a.s.) üzerine düzdükleri bir istihza cümlesinin ters çevrilmesiyle özetlenebilir: 'o kendisini kurtardı, fakat başkalarını kurtaramaz.' (krş. matta 27.42; markos 15.31; luka 23.35) hinayana ekolünün, budist feylesofları hakkındaki bu hüküm, âdilâne veya âdilâne olmadan verilmiş olsun, bu pek tabii olarak epikür veya stoa ekollerine mensup yunan feylesoflarına tatbik edilecektir. zîra bunlar, gerek fikren gerekse ahlâken, bariz bir şekilde hinayana ekolünün hintli budist feylesoflarından aşağı durumda idiler. bunlar, hintli meslektaşlarına paralel olan 'mâsumiyet' ve 'kemâl' aramada, hinayana'lı feylesofların kendilerine gaye olarak 'ben'i aşmayı benimsemek suretiyle yaptıkları kadar, meseleyi temele dayamadılar. diğer taraftan yunan feylesofları, kendi sefil ortaklarına karşı olan aşk ve merhamet gibi digerkâm hisleri, iradî bir tarzda boğmak suretiyle hinayana'lı feylesoflardan çok daha ileri gittiler. (seneca şöyle diyordu) 'merhamet, başkasının ızdırabını müşahededen hâsıl olan zihnî bir hastalıktır... hakîm kişi bu çeşit hastalıkların bulaşmasına yol vermez.' (seneca, de clementis 2.15)"
  
  arnold toynbee, tarihçi açısından din, sf.101, çev. i. canan, ufuk kitapları, 2008.
• (bkz: mahayana) mezhebinin bütün öğretilerini reddeden muhafazakar bir yapıdır.
  
  -mahayana ne kadar evrensel bir yapıdaysa hinayana o kadar bireysel bir yapıdadır.
  
  -mahayana'da tanrı tanınırken hinayana'da tanınmaz. tanrı kavramı yer almamakla birlikte ikamesi (bkz: dharma)'ya önem verilmiştir. ancak dharma'ya tanrısal bir anlam yüklenmez.
  
  -mahayana için en üst mertebe (bkz: buda) iken hinayana için bu mertebe (bkz: arhat)tır.
  
  -mahayana da insanın iyiliği, güzelliği ve ahlakı hakkında öğretiler varken hinayana'da bunlar yer almaz.
  
  -mahayana için (bkz: nirvana) ruhun kurtuluşu, insanın nefsini arındırması anlamına gelirken hinayana için yokluk anlamına gelir.
• budizm’in, sri lanka ve tayland gibi güney ülkelerinde daha çok kabul gören mezhebidir.
  
  japonya, çin, tibet gibi daha kuzeydeki topraklarda baskın olan mahayana mezhebiyle en önemli farkı, hinayana’da bireysel kurtuluş mümkünken (bkz: arhat), mahayana’da ermiş kişi (bkz: bodisatva) diğer insanların da kurtuluşu için çalışmadan nibbona’ya ulaşamaz.
• aynı zamanda teksaslı bir doom/melodik death metal grubunun adı.