nikolay aleksandroviç romanov ^*

• ekim devrimi öncesi çarlık rusyası'nın son imparatorudur. 2. nikolay olarak bilinir. nicholas ii, emperor and autocrat of all the russias ( rus topraklarının imparatoru ve diktatörü) unvanına sahiptir. 1868 doğumlu olup 1918 yılında devrim sonrası ailesi ile birlikte idam edilmiştir.
• 1918 yılında ailesiyle birlikte bugün (17 temmuz) öldürülmüş son rus çarı. ülkenin başındayken rusya dünyanın önde gelen büyük güçlerinden biriyken askeri ve ekonomik çöküşe geçmiş; iktidarı sırasında yaşanan khodynka trajedisi, yahudi karşıtı katliamlar, kanlı pazar ve 1905 devriminin sert bir şekilde bastırılması gibi birçok felaket ve katliamdan dolayı düşmanları tarafından kanlı nicholas olarak anılmış, ülke rus-japonya savaşında kötü bir şekilde yenilmiş, rusya'nın 1. dünya savaşı'na girmesini onaylayarak 3 milyondan fazla rus vatandaşın ölmesine neden olmuş ve bu hatalarının bedelini boş bir evin bodrumunda ailesi ve hizmetçileriyle birlikte bolşevikler tarafından kurşuna dizilerek ödemiş devrik çar. ayrıca karısının efsanevi rasputin'le olan yakınlığı ve kızı anastasia'nın yıllarca süren kıyımdan kurtulduğu söylentileri de tarihteki ününü önemli derece de arttırmıştır. askeri yenilgilere ve milyonlarca kişinin ölümüne yol açan kararları sebebiyle bugün sovyet tarihçiler tarafından zayıf ve yetersiz bir lider olarak kabul edilir.
  
  ailesi ve maiyetiyle çekilmiş bir resmi için:
  http://upload.wikimedia.org/…the_guard,_cropped.jpg
  
  oğlu için: (bkz: alexei nikolaevich)
• sag kolunda japonya'ya gittiginde yaptirdigi ejderha dovmesi vardir
  
  http://sangbleu.com/…agon-of-nicholas-ii-of-russia/
• bildiğin medvedev olarak reenkarne olmuş.
• oldurulmeden bir kac sene oncesinde cekilmis aile fotografinin orjinali st. petersburg hermitage muzesinde gorulebilir. baslarina gelecekleri hissetmislercesine huzunlu bakmislar kameraya.
• son rus imparatoru. çar ikinci nikola.
  
  öldürülmeden önce çocukluk arkadaşı, en yakın dostu, kuzeni, ikizi kadar benzediği, beşinci george'a ingiltere'de sığınma talebini iletmiş ancak olumsuz cevap almıştır. (savaştıkları almanya'nın başında ise bir diğer kuzenleri kaiser wilhelm vardı. aslına bakacak olursak birinci dünya savaşı bir aile içi kavgaydı.)
  
  son günleri hakkında bolca fotoğraf da içeren bir yazı için.
  
  (bkz: ikinci wilhelm)
  (bkz: beşinci george)
• oldukça karizmatik bir çarmış kendileri, şöyle buyrun.
• 7 şubat’ta çar ikinci nikolay’a bir mektup gönderen dük aleksandr mihayloviç, “danışmanlarınız rusya’yı ve sizi bir felakete sürüklüyor” diyordu:
  
  huzursuzluk hızla artıyor. geçen her gün halkınızla aranızdaki uçurum büyüyor. bu durumun devam etmesine izin verilmemeli. söyleyeceklerim kulağa garip gelse de, hükümet devrime zemin hazırlıyor. halk bir devrim peşinde değil ama hükümet halkın huzursuzluğunu artırmak için mümkün olan tüm adımları atıyor.
  
  fakat aylar içinde sosyalist bir devrimin gerçekleşmesini kimse beklemiyordu. o devrimin liderliğini yapacak olan ve 1917’nin başında isviçre’nin zürih kentinde bulunan vladimir lenin bile, “biz yaşlılar, gelecekteki devrimin tayin edici savaşlarını göremeyeceğiz” diyordu.
  
  şubat ayının başında, planlamada yaşanan sorunlar ve mevsim normallerinden sert seyreden kış nedeniyle ihtiyaç malzemelerini taşıyan araçlar da petrograd’a ulaşmakta zorluk yaşıyordu.
  
  yazar maksim gorki, 10 şubat’a gelindiğinde, gıda maddelerinin yetersiz yakıt nedeniyle petrograd’a ulaşamayan trenlerde kalması sonucu kentin iki haftalık yiyeceğinin kaldığını, önlerinde büyük bir kıtlık olduğunu düşünmeye başlamıştı.
  
  rusya parlamentosu olan duma’nın başkanı mikail rodzianko, 10 şubat’ta çar ikinci nikolay’a gönderdiği mesajda, gıda sıkıntısının olası sonuçları hakkında net uyarılarda bulunmuştu:
  
  içişleri bakanı protopopov’u görevden almazsanız her şey olduğu gibi devam edecek ve üç hafta sonra karşınızda o kadar güçlü bir devrim bulacaksınız ki sizi ve hanedanınızı yeryüzünden silecek.
  
  13 şubat günü kente gelen un miktarı, ihtiyacın 12’de 1’ine kadar düştü. sokaklarda ekmek kuyrukları ve huzursuzluk paralel bir şekilde artarken o dönemde bolşevik merkez komitesi’nin başında bulunan aleksander şlyapnikov, ekmek isyanından bir devrim çıkabileceğine inanmıyordu:
  
  bunlara biraz ekmek verin, bütün hareket bitecektir.
  
  20 şubat’ta emniyet birimleri, yiyecek bulamayan halkın isyan edebileceğini, bolşevikler ve menşeviklerin bu yönde hazırlıkları olduğunu bildirdi.
  
  25 şubat’a gelindiğinde sokaklar on binlerce protestocuyla dolmuştu. yiyecek bulamayan halk hükümeti protesto ederken askerler, isyanı bastırmak için halkın üzerine ateş açtı. çok sayıda kişinin ölmesine ve yaralanmasına yol açan bu olay, şubat devrimi’ne giden yolda yaşanan ilk şiddetli çatışmaydı. sonraki gün, ölü sayısı 40’a çıktı, 100’den fazla kişi gözaltına alındı.
  
  27 şubat’ta askerlerin içinde ilk itaatsizlikler başladı. bazı erler halka ateş açmak istemiyordu, bir asker ise kendisine ateş emri veren üstünü silahıyla öldürdü.
  
  o güne kadarki en büyük eylemlerden biri 3 mart 1917’de, kentin büyük endüstri tesislerinden biri olan putilov’un işçileri tarafından örgütlendi. hükümete karşı yapılan bu eylemler ve grevler, sonraki günlerde artışa geçti. eylemcilerin talepleri arasında “barış ve ekmek” yer alıyordu.
  
  rusya’daki fransa elçisi maurice paleologue, 6 mart tarihinde “petrograd’da ekmek ve yakacak sıkıntısı yaşanıyor” diye yazmıştı:
  
  sabah uyandığımda fırının önünde bekleyenlerin uzun bir sıra oluşturduğunu gördüm. bazıları bütün geceyi orada geçirmişti. ülkede büyük bir nakliye krizi var. motorlar soğuktan bozulmuş, yedek parçaları üretecek fabrikalarda ise işçiler grevde. yoğun karın da bazı demiryollarını tıkaması nedeniyle ülke çapında 57 bin vagon hareket edemez hale gelmiş.
  
  paleologue, 8 mart’ta insanların “ekmek ve barış” sloganıyla sokağa çıktığını yazmış ve “havada devrim kokusu var” ifadelerini kullanmıştı.
  
  o gün dünya kadınlar günü’nü kutlayan kadın işçiler de eylemlere katıldı. on binlerle başlayan işçi eylemleri 9 mart günü yüz bini aştı. bazı yerlerde fırınlar yağmalandı.
  
  o tarihlerde petrograd’da olan ingiliz yazar claude anet, “rus devrimi’nin içinde” adlı kitabında, 9 mart tarihindeki gazetelerde isyana dair hiçbir haber yer almadığını yazmış ve “hükümet basını kontrol edebiliyor ama sokakları kontrol edemiyor” demiş, tanık olduğu olayları şöyle anlatmıştı:
  
  askerler, anitchkoff sarayı’nın önüne gelen eylemcilere dağılmaları uyarısında bulundu. dağılmamaları üzerine askerlerin başındaki komutan ateş emri verdi. askerlerin çoğu havaya ateş etti ve insanlar silah sesi üzerine kaçtı.
  
  anet, sonraki gün de sokaklarda eylemcilerle konuşurken polislerin kendilerine ateş açtığını, askerlerin bu emirlere uymadığını anlattıklarını yazmıştı.
  
  petrograd valisi aleksandr balk, solcu liderlerin kalabalık kitleleri ajite ettiğini ancak ordunun silah kullanmakta isteksiz olduğunu söylüyordu.
  
  eylemlerin büyümesi üzerine kentteki tüm eylemler yasaklandı, protestoculara ateş açılması emredildi. polisler başlangıçta bu emirlere uysa da ilerleyen günlerde halka ateş açmakta isteksiz davranmaya başladı. askerlerin bir kısmı de eylemcilere destek verdi ve eylemcilere ateş açan polislere ateş açtı, bazı polislerin silahlarına el koyuldu.
  
  petrograd’daki huzursuzluk artarken 11 mart günü rusya imparatorluğu’nun meclisi duma’nın faaliyetleri bir kararname ile durduruldu.
  
  12 mart’ta duma’nın bir kısmı bu karara uyarken bir kısmı da geçici komite adı altında çalışmaya başladı. bu komite, devrimin ardından geçici hükümet’in temelini oluşturacaktı.
  
  kentte isyan halinde olan kitleler, petrograd sovyeti (sovyet, rusça’da konsey anlamına gelir) adı altında örgütlenmeye başladı. 1905 yılında da kentte, o zamanki adıyla st. petersburg sovyeti kurulmuş, fakat sonrasında çarlık tarafından dağıtılmıştı.
  
  1915 yılında merkezi işçi grubu adı altında menşeviklerin öncülüğünde, bolşeviklerin de desteğiyle tekrardan benzer bir yapı kurulmuştu.
  
  menşevik ve bolşevikler 1903 yılında birbirlerinden ayrışmış olsa da şubat devrimi'nde birlikte hareket etmişlerdi, menşevikler, sosyalizme geçiş için şartların henüz olgunlaşmadığını savunurken, bolşevikler ise silahlı ayaklanmayla hızlı bir şekilde devrim yapılması gerektiğini düşünüyordu.
  
  merkez işçi grubu yapı, şubat devrimi sürecinde petrograd sovyeti’ne dönüştü ve işçiler ve askerlerin üye olduğu, yönetiminde çeşitli sosyalist partilerin yer aldığı önemli bir yapıya bürünerek devrimin ardından zaman zaman geçici hükümet’ten daha etkili oldu.
  
  12 mart’ta petrograd’daki askerler, halka ateş açma emirleri veren komutanlarına isyan edip silahlarıyla birlikte eylemcilere katılmaya başladı.
  
  ordunun ağır silahlarının bulunduğu garnizonda olan ingiltere’nin rusya askeri ataşesi alfred knox, yaşadıklarını şöyle anlatıyor:
  
  “dün bir grup askerin polislere ateş açarak silahlarına el koyduklarını öğrendim. bazı birlikler isyan etmeye başlamış. 12 mart günü garnizondayken, binanın isyancı askerler tarafından sarıldığını gördük. hepsi silahlıydı, çoğunun süngülerinde kızıl bayraklar asılıydı ve başlarında bir komutan yoktu. bulunduğumuz binanın camlarına bakmaya başladılar. düşmanca bir tavırları yoktu. rütbeli askerler de camdan kalabalığı izliyordu.
  
  “beni en çok etkileyen şey o anki tekinsiz sessizlikti. devasa bir sinemadaki izleyiciler gibiydik. isyancı askerler camları ve kapıları kırıp içeri girerken bir grup general binayı arka kapıdan terk etti. aşağıya inip isyancı askerlere kendimi tanıttım, bana verdikleri bir eskortla birlikte binadan ayrıldım. yolda fransız askeri ataşesi albay lavergne ile karşılaştık ve onunla birlikte fransız konsolosluğu’na gittik. konsolosluğa vardıktan sonra bana eskortun isyancılardan olup olmadığını sordu, öyle olduğunu söyleyince inanamadı ve düzgün, dostça davranışları nedeniyle onları resmi görevliler sandığını ifade etti.”
  
  kısa süre içinde kentteki tüm askerler isyancıların safına katıldı.
  
  kentte huzursuzluk ve eylemler artarken duma başkanı mikail rodzianko, o sırada şehir dışında olan çar ikinci nikolay’a gönderdiği telgraflarda durumu şöyle anlatıyordu:
  
  durum ciddi. başkente anarşi hakim. hükümet felç olmuş, ulaşım sistemleri çalışmıyor, gıda ve yakıt stokları kontrol edilemiyor. sokaklarda ateş açanlar var, bazı birlikler birbirlerine ateş açıyor. bir an önce yeni bir hükümet kurulmalı. gecikme olmamalı. tereddüt ölümcül olur. askerler isyan etmek üzere, komutanlarını öldürüyorlar, isyana katılıyorlar. eğer ajitasyon orduya tesir ederse almanya galip gelir, rusya’nın ve hanedanınızın sonu gelir.
  
  petrograd’a dönmeye çalışan çar ikinci nikolay yalnızca pskov kentine kadar gelebildi. duma temsilcileri ve askeri yöneticilerle görüştükten sonra 15 mart günü tahtı bırakmak zorunda kaldı ve böylece 17’nci yüzyıldan bu yana romanov hanedanı tarafından yönetilen rusya imparatorluğu sonlandı.
  
  16 mart günü, geçici hükümet’in ilk işi haklar ve özgürlükleri genişletmek, siyasi suçluları affetmek ve bir kurucu meclis için seçim düzenleme kararı almak oldu. bundan dokuz gün sonra da idam cezası kaldırıldı.
  
  siyasi suçluların affedilmesi, hapsedilen sosyalist devrimcilerin serbest bırakılması ve yurtdışındaki devrimcilerin ülkeye dönmesi ülkedeki sosyalist hareketlerin daha da güçlenmesine neden oldu.
  
  şubat devrimi’nin ardından, ekim devrimi’nin liderliğini yapacak isimler birer birer rusya’nın başkenti petrograd’a dönmeye başladı.
  
  1900’den beri sürgünde yaşayan vladimir lenin, 16 nisan 1917’de rusya’ya geri döndü. lenin 1895’in sonunda tutuklanmış, bir yıl hapis ve sibirya’da üç yıl sürgünün ardından avrupa’ya gitmişti.
  
  lenin, sürgünden tren ve vapurla yaptığı sekiz günlük bir yolculukla petrograd'a ulaştı
  
  1906’da, st. petersburg sovyeti’nin liderliğini yaparken tutuklanan ve sibirya’ya sürgüne gönderilirken kaçarak avrupa’ya giden lev troçki, 17 mayıs 1917’de petrograd’a geri döndü.
  
  troçki, şubat devrimi’nden kısa süre önce, new york’ta abd’nin birinci dünya savaşı’na dahil olmamasına yönelik faaliyetler yürütüyordu.
  
  sibirya’da sürgünde bulunan stalin de mart ayında petrograd’a geri döndü.
  
  lenin, ülkeye döner dönmez ülkedeki durumu inceleyerek tezler üretmeye başladı. bu tezleri önce konuşmasında anlatan, ardından da pravda gazetesine yazan lenin, özetle şunları savundu:
  
  yeni hükümet kapitalisttir, sermaye ile savaş arasında çözülmez bir bağ vardır, bu yüzden sermayeyi devirmeden savaşı sonlandırmak mümkün olmayacak.
  
  geçici hükümetin vaatleri yalandır. kapitalistlerden emperyalistliği bırakmasını talep etmek kitlelerin boş hayal kurmasına yol açar, bu yüzden iktidarın maskesini düşürmeliyiz.
  
  partimizin küçük burjuva fırsatçılara karşı azınlıkta olduğu bilinmeli.
  
  rusya’daki devrimin ilk aşamasında iktidar burjuvaziye geçti, ikinci aşamasında işçilere ve köylülere geçmeli. parlamenter cumhuriyet değil, iktidarın işçi ve köylü sovyetlerine geçtiği bir cumhuriyet olmalı.
  
  ülkedeki bütün bankalar sovyetlerin denetimindeki tek bir banka haline getirilmeli.
  
  12 mart 1917’de kurulan petrograd sovyeti, kentteki işçi ve askerlerin üye olduğu bir konseydi.
  
  menşevikler ve sosyalist devrimci parti’nin etkin olduğu konseyde, iki partinin de birinci dünya savaşı’na karşı çıkmaması nedeniyle zaman içinde bolşevikler etkisini artırdı.
  
  menşevikler ve sosyalist devrimci parti bir yandan petrograd sovyeti’nde çoğunluğu oluştururken diğer yandan da geçici hükümet’te yer alıyordu.
  
  geçici hükümet’te menşevikler, sosyalist devrimci parti, liberal anayasal demokrat parti gibi partilerin yanı sıra bağımsız siyasetçiler de bulunuyordu.
  
  iki devrim arasında 3 farklı koalisyonla yönetilen geçici hükümet’in son iki koalisyonunda başbakan sosyalist devrimci parti’den, içişleri bakanı ise menşevikler’dendi.
  
  iki partinin de dünya savaşı’ndan çekilmeyen geçici hükümet’teki rolleri ve programlarındaki sosyalist vaatlerini dahil oldukları koalisyonda uygulamaya geçirmemeleri işçi sınıfı tabanındaki desteklerini de azalttı.
  
  lenin, nisan ayında bu ikili iktidarı değerlendirmiş, yazılarında bu durumu şu sözlerle açıklamıştı:
  
  devrimimizin bir ikili iktidar yaratmış bulunmak gibi büyük bir özgünlüğü var.
  bir ikili iktidarı eskiden kimse ne düşünmüştü, ne de düşünebilirdi.
  
  "ikili iktidar neye dayanıyor? geçici hükümetin, burjuvazi hükümetinin yanında, henüz güçsüz, tohum durumunda, ama gene de gerçek, söz götürmez ve büyüyen bir varlığı olan bir başka hükümetin: işçi ve asker vekilleri sovyetlerinin kurulmuş bulunmasına.
  bu iktidar, 1871 paris komünü ile aynı tipte bir iktidardır ve başlıca belirtici özellikleri de şunlardır:
  1) iktidar kaynağı, bir parlamento tarafından daha önce tartışılmış ve onaylanmış bir yasa değildir. fakat, kitlelerin bulundukları yerde aşağıdan yukarı doğrudan inisiyatifidir. bugünlerdeki bir ifadeyi kullanmak gerekirse dolaysız ele geçirmesidir;
  2) halktan kopuk ve halka karşı kurumlar olan polis ve ordunun yerine, tüm halkın doğrudan silahlanmasıdır. bu iktidar altında, kamu düzeninin korunması, silahlı işçi ve köylüler, silahlı halk tarafından sağlanır;
  3) görevliler ve bürokratlar ya halkın doğrudan iktidarıyla kaldırılırlar ya da özel bir denetim alınırlar. seçimle göreve gelirler. bunun da ötesinde halkın ilk talebinde geri çağrılabilirler ve böylece burjuva kıstaslarına göre yüksek maaş alan, ayrıcalık sahibi, bir kesim olmaktan çıkartılır, işinin ehli bir işçinin ortalama maaşından daha fazla kazanmayan, özel işleri olan işçilere dönüştürülürler.”
  
  bbc history dergisine konuşan oxford üniversitesi tarih bölümü öğretim üyesi prof. dr. steve smith, geçiş hükümetinin ülke üzerindeki kontrolünün fazla olmadığını söylüyor.
  
  “devrimde rusya: 1890’dan 1928’e kriz içinde bir imparatorluk” kitabının yazarı olan smith, işçiler ve askerlerin geçiş hükümetindense petrograd’daki işçilerin oluşturduğu petrograd sovyeti’nin otoritesini tanıdıklarını anlatıyor:
  
  1917’nin bahar aylarında petrograd sovyeti’nde ılımlı sosyalistler olan menşevikler ve sosyalist devrimci parti’nin ağırlığı vardı. geçici hükümet’in aksine bu partiler savaşın sıradan insanlar üzerindeki yıkıcı etkisinin farkındaydı. savaşa devam etmek yerine demokratik bir barış hedefleyen bu partiler, sonradan koalisyon hükümetine dahil olarak temmuz ayında savaşta yeni saldırılara destek verdi. bu noktada, savaşı emperyalist bir savaş olarak tanımlayan, geçici hükümet’i kapitalistlerin hükümeti olarak kınayan, iktidarın sovyetlere geçmesini talep eden bolşevikler gücünü artırmaya başladı. bolşevikler işçiler, askerler ve köylülerin öfkelerini yönlendirmeyi başardı.
  
  rusya ve sovyetler birliği tarihi üzerine uzmanlaşan tarihçi catherine merridale de, diğer sosyalist partilerin harekete geçmekte tereddütlü olduğu bir dönemde bolşeviklerin harekete geçme görevini kendilerinde hissettiklerini söylüyor.
  
  merridale’e göre, bolşevikler’in programı diğer sosyalist partilere göre daha net ve daha radikaldi.
  
  bu, geçici hükümetin politikalarından memnun olmayan işçilerin bolşevikler’e yönelmesine yol açtı.
• "ıı. nikolay ya da nikolay aleksandroviç romanov, rus imparatorluğu'nun son imparatoru ve romanov hanedanının hüküm süren son üyesidir."
  
  hayatını karartan en büyük etkenlerden birisi katışıksız bir bağnaz olmasıdır. düşünün, rasputin denen sahtekarı sarayının en mahrem yerlerine dahi sokmuş, çoğu kararını bu şarlatanın dediklerine göre şekillendirmiştir. halkına kanlı pazar'ı yaşatmış bu insanın ölümü hak ettiğini düşünsem de hiçkimse çar ve ailesinin katledildiği gibi ölmeyi hak etmiyor galiba.
• kendisi ve ailesinin infaz edilişini canlandıran aslına benzer bir film sahnesi şuradaki gibidir:
  romanovların sonu
  
  ailenin odada bulundukları konumlar doğru, kızların saçı o zamanda hala kısa mıydı bilmiyorum (daha önce bir hastalıktan dolayı saçları kazıtıyorlar), nikolayın daha ilk anda düşüp ölmesi doğru, koltukta oturanlar doğru, kızların yastıkları kaldırıp kendilerini korumaya çalışmaları doğru, bir tanesinin ilk anda kurşunlardan kurtulması doğru. sanırım yastıkların ve elbiselerinin içerisinde mücehever var o yüzden kurşunlar sekiyor. ama cinayet sonrasında duvarlarda süngü izi de varmış, sanırım ölmeyen kızı süngülemişler o yok sahnede. bir de nikolayın kafatasında kurşun alından değil şakaktan girmiş. son anda nikolay başını yana çevirmiş olması lazım o da yok.
  
  edit: rastgelebiri adlı yazar uyardı, saçları kızamıktan dolayı kestiriyorlarmış.