ikinci inönü savaşı

• (bkz: inonu savaslari)
  
  turk ordusu ile yunan ordusu arasindaki buyuk ikinci savashtir. inonu ovasinin kontrolu ichin yapilmishtir. ismet pasha bu ve onceki inonu svashinda gosterdigi basharilardan dolayi soyadi kanunu chiktiktan sonra kendisine ataturk tarafindan inonu soyadi verilmishtir.
• nutuk'tan...
  
  "...
  
  efendiler, itilâf devletleri, delege hey'etimiz vasıtasıyla yaptıkları tekliflerin cevabını almayı beklemeden, daha delegelerimiz yolda iken, yunanlılar bütün ordusuyla ve bütün cephelerimize karşı taarruza geçtiler.
  görüyorsunuz ki efendiler, yunan taarruzu konferans ve sulh hikâyesini bize zarurî olarak terk ettiriyor. şimdi müsaade buyurursanız, size bu taarruzu ve sonucunu arz edeyim:
  
  yunan ordusunun bursa ve doğusunda önemli bir grubu, uşak ve doğusunda diğer bir grubu vardı. bizim de kuvvetlerimiz, eskisehir'in kuzey-batısında, dumlupınar'da ve doğusunda olmak üzere iki grup halindeydi. bundan başka, yunanlıların izmit'te bir tümenleri, bizim de ona karşılık kocaeli grubu bulunuyordu. yunanlıların menderes boyundaki birliklerine karşı da birliklerimiz vardı. yunan ordusunun bursa ve uşak grupları, 23 mart 1921 günü ileri harekâta geçtiler. ismet paşa komutasında bulunan batı cephesi biriikleri, arz ettiğim gibi, eskişehir'in kuzey-batısında yığınak yapmıştı. karar, savaşı inönü mevzilerinde kabul etmekti. ona göre tedbir alınıyor ve hazırlıklar yapılıyordu. düşman, 26 mart akşamı, ismet paşa'nın işgal ettirdiği mevzilerin sağ kanadı ilerisine yanaştı. ertesi günü bütün cephede karşılaşmalar oldu. düşman 28'de sağ kanadımıza taarruza geçti. 29'da her iki kanattan taarruz etti. düşman yer yer önemli başarılar elde ediyordu. 30 mart günüşiddetli savaşlarla geçti. bu savaşların da sonucu düşman lehine oldu.
  
  bundan sonra sıra bize geliyordu. ismet paşa 31 mart günü, karşı taarruza geçti ve düşmanı yenerek, 31 mart-1 nisan gecesi geri çekilmeye mecbur etti. böylece, inkılâp tarihimizin bir sayfası, ikinci inönü zaferiyle yazılmış oldu.
  
  efendiler, düşman çekilirken batı cephesi komutanı ile 1 nisan günü yapılan yazışmalar, o günün duygularını tespit eden belgelerdir. o duyguları yeniden canlandırmak için, müsaade buyurursanız, o günkü yazışmalardan bazı telgrafları olduğu gibi okuyacağım : metristepe,1.4.1921
  
  saat 18.30'da metristepe'den gördüğüm durum : gündüzbey kuzeyinde sabahtan beri dayanan ve artçı olması muhtemel olan bir düşman müfrezesi, sağkanat grubunun taarruzu ile düzensiz olarak çekiliyor. yakından takip ediliyor. hamidiye yönünde karşılaşma ve faaliyet yok. bozöyük yanıyor. düşman, binlerce ölüsüyle doldurduğu savaş meydanını silâhlanmıza terk etmiştir. batı cephesi komutanı ismet ankara, l.4.l921
  
  inönü savaş meydanında metristepe'de
  batı cephesi komutanı ve genel kurmay
  başkanı ismet paşa'ya
  bütün dünya tarihinde, sizin inönü meydan muharebeleri'nde üzerinize yûklendiğiniz görev kadar ağır bir görev yüklenmiş komutanlar pek azdır. milletimizin istiklal ve varlığı, dahice idareniz altında görevlerini şerefle yapan komutave silah arkadaşlarınızın kalbine ve vatanseverliğine bûyük bir güvenle dayanıyordu. siz orada yalnız düşmanı değil, milletin makûs talihini de yendiniz.. istilâ altındaki talihsiz topraklanmızla birlikte bütün vatan, bugün en ücra koşelerine kadar zaferinizi kutluyor. düşmanın istilâ hırsı, azminizin ve vatanseverliğinizin yalçın kayalarma başını çarparak paramparça oldu.
  
  adınızı tarihin şeref abidelerine yazan ve bütün millete size karşı sonsuz bir minnet ve şükran duygusu uyandıran büyük gazâ ve zaferinizi tebrik ederken, üstünde durduğunuz tepenin size binlerce düşman ölüleriyle dolu bir şeref meydanı seyrettirdiği kadar, milletimiz ve kendiniz için yükseliş parıltılarıyla dolu birgeleceğin ufkuna da baktığını ve hâkim olduğunu söylemek isterim. büyük millet meclisi başkanı mustafa kemal
  
  büyük millet mecilisi başkanı
  mustafa kemal paşa hazretleri'ne
  zulüm ve zorbalık dünyasının en zalimce hücumlarına karşı yalnız ve şaşkın kalan milletimizin maddî ve manevî bütün kabiliyet ve kuvvetlerini ruhundaki ateşle toplayan ve harekete getiren büyük millet meclisi'nin başkanı mustafa kemal paşa!
  
  kahraman askerlerimiz ve subaylarımız adına, askerlerimizle avcı hatlarında omuz omuza vuruşan tümen ve kolordu komutanları adına takdir ve tebriklerinize büyük bir iftiharla teşekkürlerimi arz ederim. batı cephesi komutanı ismet
  
  ..."
• (bkz: #10021120)
• bu savaş kaybedilseydi ki kaybedilebilirdi.bambaşka bir sonuç çıkabilirdi.hani futbol terimiyle resmen direkler korumuştur.ve sonra galibiyetler üst üste gelmiştir.bu yüzden en önemli savaştır.
  
  (bkz: makus talih)
• 1921 yılının mart ayının 30. günü şiddetli savaşlarla geçen 31. günü karşı taaruzla yanıt verilen nisan ayının 1. günü saat 18.30 itibarıyla kazanıldığı kesinleşen muharebe. bir büyük gurur...
• ikinci inönü savaşı sonrasında kazandığımız zaferin 98. yılı kutlu olsun.
  
  "siz orada yalnız düşmanı değil, milletin makûs talihini de yendiniz. istilâ altındaki talihsiz topraklarımızla birlikte bütün vatan, bugün en ücra köşelerine kadar zaferinizi kutluyor."
• “istiklal marşı”nın ilk okunduğu savaş.
  
  düzenleme: yanlış bilgi çıkarıldı.
• 31 mart 1921
  31 mart 2021
  
  100. yılı kutlu olsun
  nice yüzyıllara...
• bugun 100. yili ancak ne ulke genelinde ne sosyal medyada ne de sozlukte cok fazla ilgi cekmemis. herhalde isminden (bkz: inönu) dolayi olacak ancak yinede tarihiyle bu kadar ovunen bir millet olarak kurtulus savasimizin donum noktalarindan biri olan bu savasi 100. yilinda anmadan gecmek istemedim.
  
  savasin oncesine donecek olursak ocak 1921 de eskisehir onlerinde gerceklesen birinci inonu savasi stratejik bir turk galibiyeti olsa da gercekte iki taraf icin de futbol tabiriyle beraberlikle sonuclanmis bir musabakadir. ancak birinci inonu savasi tbmmnin kurdugu duzenli ordunun bati cephesinde kazandigi ilk zaferdir. bu yonuyle de onemli bir kazanim olmustur. miralay ismet bey bu savastan sonra terfi edip pasa olmustur ve tbmm nin ulke ve siyaset uzerindeki otoritesi saglamlasmistir.
  
  birinci inonu savasi icin ataturk şoyle der ;
  
  " yeni türkiye devleti’nin küçük, fakat milli ülkülü genç ordusu, en dar bir hesapla üç kat üstün düşmanı inönü meydan muharebesi’nde mağlup etti. strateji sanatının en nazik icabatını isabetle uyguladı. iç hatların kullanılmasında harp tarihine parlak bir misal yazdı. "
  
  bu savas sona erdikten sonra , turk ordusunun yeniden toparlanmasi icin firsat vermek istemeyen ve sevr anlasmasini zorla kabul ettirmek isteyen yunan ordulari , ankara'yi dusurebilmek icin buyuk stratejik onem tasiyan eskisehir ve afyon uzerine taarruza gectiler. aslinda ikinci inonu savasindan hemen once londra konferansi duzenlenmis ve burada sevrin turkler lehine hafifletilmesi planlanmis ise de yunan tarafi buna firsat vermemek amaciyla turk delegasyonu henuz daha yoldayken karsi saldiriya gecmistir.
  
  23 mart 1921 de bursa da bulunan 3. yunan kolordusu eskisehir yonune , usak ta bulunan 1. yunan kolordusu ise afyon yonune dogru ilerleyise basladi. karargahini eskisehir e kuran bati cephesikumandani mirliva ismet pasa 4 piyade tumeni ve bir suvari tugayindan olusan savunma hattini guney - kuzey yonlu kurdu. ismet pasanin karargah olarak kullandigi bina bugun inonu savas muzesi olarak korunmaktadir.
  
  guneyde savasin ilk bir kac gunu yunanlilar acisindan son derece parlakti. 24 mart ta dumlupinar , 27 mart ta ise afyon dustu. kuzeyde eskisehir yonunde ise yunan ordulari bir kac ay onceki birinci inonu savasinda izledikelri rotayi izliyorlardi. 27 martta savaslara adini veren inonu mevkilerinde savas basladi.
  
  bugun eskisehir in bir ilcesi olsa sa osmanli doneminde bu bolge bilecik in sogüt kazasina bagli bir köydü.
  
  yunan ordularinin ilk bir kac gunde gosterdigi basarilar ve yaptigi etkili taarruzlar uzerine savas sıkışık ve nazik bir duruma girdiginden tbmm de karar alinarak meclis muhafız taburu da baslarinda milli savunma bakani fevzi pasa oldugu halde cepheye gonderildi.
  
  ismet pasa bu savas boyunca mevzilerin sertce savunulmasini istemis ve emirlerinde gosterdigi kararlilik ve aldigi basarili kararlarla yunan ordusunu durdurmus ve geri cekilmeye zorlamistir . yunan ordulari geri cekilirken turk suvari tugayinin baskisi altinda kalmis ve agir kayiplar vermistir.
  
  kuzey cephesinde basarilar elde edilirken , guney cephesinde ise yunan taarruzu sonuc verdi ve afyon u dusurdukten sonra çal - bolvadin onlerine geldiler. fakat 30 martta yaptiklari taarruz basarisiz olunca geri cekilmek zorunda kaldilar ve afyon u terk ettiler. turk suvari grubu yine geri cekilmekte olan yunan ordularina ozellikle yenisehir ovasi bolgesinde agir kayiplar verdirtmistir. suvari grup komutani ise kurtulus savasimizin unlu generallerinden fahrettin altaydır.
  
  1 nisan 1921 de ismet pasa ankara da tbmm baskani mustafa kemal pasaya telgraf cekerek zaferi şu sekilde bildirmistir ;
  
  metristepe , 1 nisan 1921
  
  ankara'da büyük millet meclisi başkanı mustafa kemal paşa’ya
  
  saat 18.30’da metristepe’den gördüğüm vaziyet:
  
  gündüzbey kuzeyinde, sabahtan beri dayanan ve artçı olması muhtemel bulunan bir düşman müfrezesi, sağ kanat grubumuzun taarruzuyla düzensiz bir şekilde çekiliyor , yakından takip ediyoruz . hamidiye yönünde temas ve faaliyet yok. bozüyük yanıyor.
  
  düşman, binlerce ölüleriyle doldurduğu savaş meydanını silahlarımıza terk etmiştir.
  
  batı cephesi kumandanı
  ismet
  
  mustafa kemal pasa ise bu haber karsisinda ismet pasaya cevaben şu telgrafi cekmis ve
  
  "siz orada yalnız düşmanı değil, milletin makus ( ters giden ) talihini de yendiniz. istila altındaki topraklarımızla beraber bütün vatan, bugün en ücra köşelerine kadar zaferinizi kutluyor. düşmanın yayılma aç gözlülüğü, kararlılığınızın ve vatanseverliğinizin yalçın kayalarına çarparak paramparça oldu. " yazmistir.
  
  bu savasta her iki tarafta ( turk ve yunan ) yaklasik 4 bin civari ölü yarali ve kayip bildirmistir.
  
  kesin turk zaferiyle sonuclanan ikinci inonu savasinin nihayetinde tbmm resmen olmasada tum dunyaya fiili olarak kendisini tanitmis , icte ve dista sayginligini arttirmistir. ayrica bu sonucla fransiz ve italyanlar yavas yavas anadolu dan cekilmeye karar vermislerdir. yunan tarafina karsi ise hosgorusuzluk artmis ve itilaf devletleri tarafindan desteklenen ve turklerin 2 kati sayida olmasina ragmen 3 ayda ikinci kez kaybeden yunan ordusu gozden dusmeye baslamistir.
  
  yunan ordulari baskomutani general papulas bu savastan sonra ordusunu cok kisa surede takviye edecek ve yaklasik 4 ay sonra temmuz 1921 de kutahya-eskisehir savaslarinda yeniden taarruza gececek turk ordusunu sakarya nehrinin dogusuna atacak ancak 1921 yazinin sonlarinda turk mucizesi gerceklesip sakarya nehrini kaniyla kirmiziya boyayan turk askerleri sayesinde gorevinden alinacakti. (bkz: sakarya savasi)
  
  bugun aradan gecen 100 yila ragmen vatan icin kanlarini bu topraklara doken aziz kahramanlarimizi saygiyla aniyorum. ruhlari şad olsun.
• ankara’ya çekilen tarihi telgraf;
  
  “düşman, binlerce ölüsüyle doldurduğu savaş meydanını silâhlarımıza terk etmiştir.”
  
  batı cephesi komutanı ismet