klimatoloji ^*

• iklim bilimi.
  iklimlendirme sistemlerinin birarada incelendiği bilimsel faaliyetler.
• yunanca clinein egimli ve logos bilim kelimelerinden olusan klimatoloji; atmosfer içerisinde meydana gelen hava olaylari ile yeryüzünde görülen iklim tiplerini inceleyen bilim dalıdır.
• meteoroloji bilim dalından faydalanarak iklimsel değişikliklerin ,insanlara etkisini
  araştıran ve bunu yaparken aşağıdaki konulardan yararlanan bilim dalı.
  *güneş radyasyonu ve sıcaklık
  *basınç ve rüzgarlar
  *siklonlar ve antisiklonlar
  *iklim tipleri
  *atmosfer
  *su buharı, yoğuşma ve yağışlar
  *hava kütleleri ve yağışlar
  *genel atmosfer sirkulasyonu
• tarihsel bir incelemesi için
  (bkz: histoire du climat)^*
  (bkz: emmanuel le roy ladurie)
• meteorolojik bulguları, gözlem koşullarının elverişliliği oranında yer ve zaman kavramlarını da dikkate alarak yeryüzüne yaygınlaştıran bir bilim dalıdır... (critchfield, 1968)
• çok uzun sürelere tekabül eden iklim tiplerini inceleyen bilim dalıdır. klimatoloji iklimin genel özelliklerini inceler ve uzun zaman süreleriyle ile ortalamalarıyla ilgilenir. meteoroloji ise hava olaylarını olduğu an ele alır.
  
  klimatoroloji ortalamalar metodu üzerine kuruludur. bir yerin iklimine ait değerler ne kadar uzun süreyi içeriyorsa gerçeğe o derece yakın sonuçlar elde edilir.
• iklim bilimi. iklimi meydana getiren elemanların analizini yapan, farklı iklimlerin oluşum nedenlerini ve iklimde meydana gelen değişimleri inceleyerek iklimin etkisini açıklamaya çalışan bilim.
• iklimin bilimsel olarak uzun bir süre boyunca ortalama hava şartları olarak tanımlanan çalışmasıdır.mikro (lokal) ve makro (küresel) iklim koşullarını ve doğal ve antropojenik etkilerini inceler.
• "iklim bilimi ( klimatoloji ) , iklimi meydana getiren elemanların analizini yapar. farkli iklimlerin oluşum nedenlerini ve iklimde meydana gelen değişimleri inceleyerek iklimin etkisini açıklamaya ve keşfetmeye çalışır. toplum da bu şekilde kendi aktivitelerini planlayabilir, binalarını ve iç mekânlarını tasarlayabilir ve uç olayların etkilerine hazırlıkli bekler . iklim gıdanın varlığı , su kalitesi , barınma ve yaşama ortamı açısından hayati önem taşır . iklim aynı zamanda sıra dışı hava olayları ile kendini gösteren potansiyel tehlikeler içerir . iklim bilgisi bu olayların etkisini azaltmak için de gereklidir. eğer bugünün iklim durumunu ve bunun yakın geçmişle olan farkıni ortaya koyabilirsek gelecek için planlar yapmaya başlayabiliriz."
• " klimatoloji (iklim bilimi)
  
  klimatoloji yeryüzünde cereyan eden iklim olaylarını ve birbiriyle ilgili olan bu olayların meydana getirdikleri iklim tiplerini belirleyip açıklayan bir bilimdir.
  
  bu olayların açıklanması için ise atmosfer hareketlerinin genel prensiplerinin bilinmesi gerekir.
  
  bunun için de meteorolojik bilgiye ihtiyaç vardır. klimatoloji ve meteoroloji birbirine yakın iki bilim olmakla beraber birbirini tamamlayan iki ayrı bilimdir.
  
  meteoroloji hava olaylarını bütün ayrıntılarıyla inceler ve bu olayların dayandığı fizik kanunlarını bulmaya çalışır ve vardığı sonuçları rakamlar ve formüller hâlinde verir.
  
  klimatoloji, hava olaylarını anlamak amacıyla meteorolojiden geniş ölçüde yararlanır.
  
  klimatoloji ve meteoroloji konuyu ele alış bakımından birbirinden ayrılır. örneğin klimatoloji, atmosferin daha çok alt katlarıyla ilgilenir. yeryüzü olaylarını açıklamak için gerekirse yüksek atmosfer ile de ilgilenir. meteoroloji ise atmosferin bütün bölümleri ile aynı ölçüde ilgilenir. bazen yeryüzünün etkisini ortadan kaldırmak için yüksek atmosfer katlarını tercih eder.
  
  klimatoloji hava olaylarının genel özelliklerini inceler ve uzun zaman süreleri ve ortalamalarıyla ilgilenir.
  
  meteoroloji ise olayları meydana geldiği an ele alır. bu nedenle klimatolojide uzun devrelere ait ortalama değerler, meteorolojide ise kısa süreli olayları belirten sinoptik haritalar ve rasatlar kullanılır.
  
  meteorolojinin birçok dalı vardır.
  
  a) dinamik meteoroloji: atmosferde meydana gelen hava hareketlerini ve ısı geçişlerini matematik ve fizik kanunlarıyla bulmaya çalışır.
  
  b) fiziksel meteoroloji: atmosferde meydana gelen radyasyon, ısı, buharlaşma, yoğunlaşma, yağış, optik gibi fiziki olayların nedenlerini inceler.
  
  c) aeroloji: hava bilimi anlamına gelen aeoroloji (aero-hava ve logy- bilim), meteorolojinin en önemli dallarından biridir. atmosferi dikine olarak inceler ve hava gözlemlerinden yararlanarak gelecekteki hava durumunu tahmin etmeye çalışır. bu çalışmalar radiozonda meteorolojik radarlar, uçak entegre bilgi sistemi, sabit seviye bolonları ve meteorolojik uydular yardımıyla yapar.
  
  d) sinoptik meteoroloji: aynı zamanda ve aynı esaslara dayanılarak hava tahminleri elde etmek amacıyla meteorolojik gözlemlerin analizinin yapılmasıyla ilgilenir. bu çalışmalarda ülkelerin meteoroloji kuruluşları sürekli ilişki içindedir.
  
  e) tarımsal meteoroloji: tarımda üretim ve ürün üzerinde etkisi bulunan meteorolojik olayları inceler.
  
  f) aeronotik meteoroloji: meteorolojinin uçuş problemlerine uygulanmasını inceleyen bir bilim dalıdır.
  
  g) deniz meteorolojisi: meteorolojik elemanların denizlerle ve denizcilikle ilişkilerini inceler.
  
  bunlardan başka meteorolojinin istatistiki meteoroloji, tıbbi meteoroloji, radyo meteorolojisi gibi dalları da vardır.
  
  klimatolojinin bölümleri
  
  klimatoloji alansal klimatoloji ve uygulamalı klimatoloji olmak üzere iki ana bölüme ayrılır:
  
  a.alansal klimatoloji
  
  a.1. mikro klimatoloji: küçük ölçekli alanlardaki karşılaştırmaları içerir. örneğin ormanlık saha ile çevresi arasında klimatolojik şartların incelenmesi gibi. mikro ölçekteki klimatolojik şartlar insan faaliyetleriyle değiştirilebilir.
  
  a.2. mezo klimatoloji: mikro klimatoloji ile makro klimatoloji arasında yer alır. bölgelerin iklim özellikleri incelenirken bu ölçek kullanılır.
  
  a.3. makro klimatoloji: bir ülke veya daha büyük bir alanın büyük ölçekli çalışmalarıdır. bu ölçekteki iklim insan faaliyetleriyle kolaylıkla değiştirilemez.
  
  b.uygulamalı klimatoloji: klimatolojik verilerin kullanımlarına bağlı olarak çeşitli bölümlere ayrılabilir.
  
  b.1. `istatistiksel klimatoloji:` iklim elemanlarının ortalama, en yüksek ve en düşük değerlerini, normal değerlerden sapmalarını, tekrarlamalarını, dağılış gibi özelliklerini inceleyip iklim elemanlarının esas yapılarını araştırır.
  
  b.2. teorik klimatoloji: iklim olaylarının nedenlerini ve oluş şekillerini matematiksel –fiziksel kurallarla açıklanmasını içerir.
  
  b.3. sinoptik klimatoloji: iklim elemanlarını eş zamanlı meteoroloji usullerine göre inceler ve sonuçlarını ortaya koyar.
  
  b.4. sağlık klimatolojisi: iklim elemanlarının ve iklim tiplerinin insan sağlığına etkilerini inceler.
  
  b.5. uçuş klimatolojisi: hava meydanlarına ait iklim elemanlarını uçuş hizmetlerine yarayacak şekilde inceler.
  
  b.6. yüksek hava klimatolojisi: atmosfer dünyada düzenli bir bir şekilde yerden izlenerek incelenmektedir. radiosonde rasatları, çeşitli uydulardan alınan bilgiler atmosferi yatay ve düşey doğrultuda incelememize yardımcı olur.
  
  prof. dr. murat türkeş hocamız genel klimatoloji atmosfer, hava ve iklimin temelleri eseri ilk sayfasında
  
  klimatoloji’yi, yeryüzündeki iklimleri, onların kökenini, dağılışlarını ve doğal ortamı şekillendiren bir etmen olarak rolünü inceleyen bilim dalıdır. diye ifade etmiştir ve satırlarına şöyle devam etmiştir.
  
  çağdaş klimatoloji (iklimbilim), yerel, bölgesel ve güncel sorunlara, iklimdeki uzun süreli değişikliklerin kestirilmesine, olası nedenlerine ve sonuçlarına ilişkin yararlı bilgiler ve çözümler sağlamaya çalışır.
  
  bu kapsamda, günümüzde klimatolojinin başlıca iyi bilinen alt bilim dalları ve uygulama alanlarıysa,
  
  küresel ve bölgesel klimatoloji,
  
  uygulamalı klimatoloji,
  
  tibbi ya da sağlık klimatolojisi,
  
  kuraklık klimatolojisi,
  
  hidroklimatoloji,
  
  dinamik klimatoloji,
  
  fiziksel klimatoloji,
  
  bulut klimatolojisi,
  
  klimatolojik veri işlem ve analizi,
  
  sinoptik klimatoloji ve meteoroloji,
  
  iklim fiziği, iklim değişikliği,
  
  istatistiksel klimatoloji ve paleoklimatolojiyi içerir.
  
  kaynaksız alıntı yapılamaz.
  
  ticari amaçla kullanılamaz.
  
  kaynakça:
  
  bu yazının ana kaynağı istanbul üniversitesi auzef ders kitaplarıdır.
  
  auzefin ders kitaplarından derlenmiştir. telif hakkı üniversitenin ve sayın hocalarımızındır tüm hakkaları saklıdır.
  
  kitap isimleri ve yazar hocaları aşağıda listelenmiştir. hepsine teşekkür ediyoruz.
  
  1.klimatoloji coğrafya lisans programı istanbul ü. prof. dr. mutlu güngördü
  
  2.genel klimatoloji atmosfer, hava ve iklimin temelleri prof. dr. murat türkeş "
  
  (bkz: https://www.cografiblog.com/…ji-iklim-bilimi-nedir/)