insan bilgisinin ilkeleri üzerine

• ünlü filozof ve din adamı george berkeley 1710 yılında yazdığı kitaptır. kitabın bir yerinde kendi idealizmini özetlediğini düşünüyorum:
  
  '...duyuyla ya da düşünerek kavrayabileceğimiz hiçbir şeyin var oluşuna karşı hiçbir tartışma yapmıyorum. gözlerimle gördüğüm, ellerimle dokunduğum şeylerin var olduklarından, gerçekten var olduklarından en küçük bir kuşkum bile yok. var olduğunu yadsıdığımız tek şey filozofların madde ( özdek ) ya da cisimsel töz dedikleri şeydir...'
  
  şurada da asıl derdini söylüyor sanki:
  
  '...parlak gün ışığında gözlerimi açtığımda, görüp görmemeyi ya da görüşüme girecek tikel nesneleri ( ağaçlar, kuşlar, insanlar, evler... ) seçmek elimde değildir; bu işitme ve diğer bütün duyular için de böyledir; duyulara verilen bu idealar benim istencimin yarattığı şeyler değildir. o halde bunları ortaya çıkaran başka bir istenç ya da tin ( ruh ) vardır...'
  
  biz algılamayı bıraktığımız anlarda bile her zaman algılamaya devam eden külli bir tin, evrensel bir zihin vardır, o da tanrı'dır.. demek istiyor sanırım.
  kitap boyunca var olan şeylerin sadece onu algılayan biri varsa var olduğunu söyler ben fizikselliği inanıyorum, bunlardan, giydiklerimden, yediklerimden ayağıma çarpan taştan kuşku içinde değilim der, ben sadece bu fiziksel şeylerin maddi bir özü olduğunu inkar ediyorum diye devam eder.
  
  materyalizmin güç kazandığı bir zamanda, bu gelişimin tanrı inancını zayıflatacağını düşünür. bu yüzden de varlığın maddi yanını külli bir algılama biçimiyle, her şeyi kucaklayan tanrı fikriyle yok etmeye çabalar.
  
  var olan her şey ya bizim zihnimizdedir ya da tanrı'nın külli aklındadır..diye özetleyebiliriz bunu.
  
  insan bilgisinin ilkeleri üzerine george berkeley bilim ve sanat yayınları ankara 1996 çeviren halil turan