james frank

• 1882-1964 yillari arasinda yasamis alman fizikci.
  
  elektron bombardimanina tutulan atomlarin durumlarinin ne olacagini tahmin eden yasalari ile bilinir.
  
  yahudi bir bankacinin oglu olan frank, iyi bir orta ogreniminden sonra heidelberg universitesi'nden kimya lisans diplomasi aldi. fakat o gunlerin fizikteki ilerlemelerinden etkilenerek berlin unversitesi'nde fizik egitimi gorup, 24 yasinda doktorasini tamamladi. taninmis fizikci max born ile bir omur boyu suren arkadasliklari ogrencilik yillarinda basladi. birinci dunya savasi ciktiginda alman ordusuna gonullu yazildi. gosterdigi kahramanliklar dolayisiyla "demir hac" nisani aldi. savastan sonra haber'in gozetiminde calismalarina basladi.
  
  frank, 38 yasinda gottingan universitesi'ne profesor ataninca gustav hertz ile tanisti. o gunlerde atomun ic yapisi uzerinde tartismalar yapiliyor, kuramlar one suruluyor; fakat hic kimse durumu sayilarla ifade edemiyordu. bunu hazir bir problem olarak kabul eden frank, hertz ile birlikte arastirmaya koyuldu. iki arastirmaci gazlari ve buharlari, enerjileri farkli elektronlarla bombardiman ettiler. tam kuantalik enerjinin sogrulmasi icin enerji yetersiz oldugunda, elektron sert bir cisme carpan lastik top gibi geri geliyordu. boylece isik sacma olayi gozlenmiyordu. enerji yeterli olunca kuanta sogruluyor ve beklenen isima goruluyordu. bu durum planck'in kuantum kuramina uyuyor ve atom ic yapisinin kuantalasmis oldugunu gosteriyordu. elektronlarin bir civa atomunu enerjilendirmesi icin kinetik enerji yukunun 4.9 ev'yi gecmesi gerekiyor ve bunun sonucu civa atomu, rezonans cizgisi 2537 a° olan isik saciyordu. bu calismalar sonucunda sacilan isigin frekansinin (v);v = ae/h yasasiyla ifade edilebilecegini buldular (ae = enerji kuantasi ve h = planck sabiti). o zamanlar niels bohr'un atom kurami gecerliydi ve frank-hertz deneyi bu kurami destekliyordu. fakat sonradan yalniz bohr'undakini degil daha ileri olan schrodinger kuramini da dogruladigi anlasildi. frank ve hertz bu calismalarindan dolayi 1925 yili nobel fizik odulu'nu paylastilar.
  
  hitler iktidara geldiginde nazilerin gorusune karsi cikan frank, universiteden ayrildi. 1934 yilinda da once bohr'un yanina danimarka'ya gitti ve daha sonra amerika'ya yerlesti. burada ikinci dunya savasi icinde baslatilan atom bombasi yapimina katildi. bombanin atilmasina karsi cikti ve boyle bir karari birlesmis milletler onunde gosteriler duzenleyerek protesto etti.