helmut herzfelde ^*

• berlin'de dada'nın öncülerinden. ressam, grafik tasarımcı. fotomontaj tekniğinin ilk ve en önemli uygulayıcılarından oluşuyla tanınır. birinci dünya savaşı sırasında yükselen alman milliyetçiliğine kızıp, yine dadacı bir çizer olan georg gross (sonradan: george grosz) ile birlikte adını değiştirmiş, john heartfield adını almıştır.
• siyasette alman komünist partisinin, sanatta dadaizmin üyelerinden olup, alman milliyetçiliğine karşı yaptığı fotomontaj eserlerle yankı uyandırmıştır.
  (bkz: blut und eisen)
  (bkz: adolf der ubermensch)
  
  benütze das foto als waffe: yani, "fotoğrafı silah olarak kullan" sloganını ortaya atmış ve kendisine destur edinmiştir. bütün bu nedenlerle (ki dadaist olması bile tek başına yeterliydi) eserleri naziler tarafından "entartete kunst" olarak sınıflandırılmış ve yasaklanmıştır.
  (bkz: entartete kunst)
  
  1933'te yeni kurulan dritte reich yönetiminin ilk takip ettiği sanatçılardan biri olan heartfield, prag'a kaçmış, burada, almanya'da kapatılmış bulunan basımevini yeniden açarak eserlerini politik bir propaganda malzemesi olarak kullanmayı sürdürmüştür. savaş sonrasında doğu berlin'e yerleşmiş ve 26 nisan 1968 tarihinde ölene kadar burada kalmıştır.
• norbert lynton, "modern sanatın öyküsü"nde john heartfiled'in, ressam george grosz ve yazar wieland herzfelde'yle beraber, 1920'lerde berlin dada grubu'nun sol kanadını oluşturduklarından bahseder. bu üçlü, birlikte ya da ayrı ayrı etkinliklerinde hem kültürel protestoda bulunuyorlar, hem de siyasal değişmeyi amaçlıyorlardı. üçü de savaşa katılmış ve savaştan tiksinmişlerdi: asıl verilmesi gereken savaşın, kendi ülkelerinde olduğu kanısındaydılar.
  
  heartfield, savaştan sonra propoganda amacıyla kullandığı fotoğraflarla ün yaptı. rus film yönetmenleri gibi, kameradan elde ettiği görüntüleri, öğretici sanatında ham madde olarak kullandı. yan yana ya da üst üste getirilen görüntüler içeriklerinin gerçekliği yüzünden, herhangi bir iletiyi büyük bir çarpıcılıkla aktarabiliyordu. bugün, heartfield'le başlayan bu tekniğe uluslararası dilde 'fotomontaj' denmektedir.
  
  rus konstrüktivisleri, grosz'la heartfield'in yapıtlarına hayranlık duyuyorlardı. 1921'in eylül'ünde resim sanatının öldüğünü açıklayan rodchenko, mayakovsky'nin "pro eto"(bununla ilgili) adlı şiirine bir dizi fotomontaj hazırlayarak, bir anlamda kendisini burjuva resim sanatından uzaklaştırıyordu.
  
  kübizm, fütürizm ve dada karışımı yapıtlarıyla john heartfield, bir sürü yeni akımın da öncüsü sayılır.
• yakın arkadaşları tarafından geçimsiz, uyumsuz ama bir o kadar da duyarlı ve iyi kalpli biri olduğu söylenen sanatçı. hitler konulu kolajları muazzamdır.
• “burjuva gazetelerini okuyanlar kör ve sağır olur: sizi aptallaştıran sargıları çıkarın kafanızdan”
  
  (bkz: wer bürgerblätter liest wird blind und taub. weg mit den verdummungsbandagen !)
• (1891-1968)
  savaş yıllarında alman milliyetçiliğine tepki olarak ismini ingiliz ismi john heartfield olarak değiştiren, george grosz'la birlikte fotomontaj tekniğini icat eden, komünistliğinden ölünceye dek ödün vermeyen alman sanatçı.
  
  "heartfield'in en başarılı işlerinin belirgin özelliği nedir? fotomontajı kullanmaktaki mahareti ve özgünlüğü elbette. heartfield'in ellerinde bu teknik ustalıklı olduğu kadar canlı bir eğitim aracına daha kesin bir ifadeyle marksist bir eğitim aracına dönüşür.
  makasıyla hadiseleri ve nesneleri daha önce içinde bulundukları ortamdan kesip çıkarır. sonra onları siyasi bir konuyu vurgulamak için yeni ve beklenmedik bir tarzda, süreklilik arz etmeyecek şekilde düzenler- örneğin parlamentoyu tabutun içine yerleştirir. ancak bu kadarı bir çizimle hatta sözlü olarak bir sloganla da ifade edilebilirdi. fotomontajın kendine mahsus üstünlüğü, kesilip çıkarılan her şeyin fotoğraf olarak özelliğini korumasıdır. önce ilk baktığımız şeyi, sonra simgeleri görürüz.
  
  bunlar yer değiştirdiği, her zamanki doğal süreklilik halleri kesintiye uğratıldığı ve artık umulmadık bir mesajın iletilmesinde kullanılmak üzere düzenlediği içindir ki, bizler süreklilik arz eden normal mesajın keyfiliğinin farkına varırız. kendi saygın mekanlarında, ideolojik kılıflarına bürünmüş halde göze batmazken, aslında ne oldukları apansız açığa çıkar. birdenbire bizatihi görünüşler, nasıl aldattıklarını gösterir bize.
  ....
  ilerde fotomontajı, toplumsal ve siyasal eleştiri ve yorumlarda eğitim amacıyla kullanmak isteyecek olanlar, tekniğin aldatmacayı açığa çıkaran olanaklarını geliştirmelidirler mutlaka. heartfield'in yaratıcı dehası bu olanakları keşfetmesinde yatıyordu. "
  john berger, fotomontajın siyasette kullanımı adlı makalesinden alıntı
  
  (bkz: john heartfield)
  (bkz: fotomontaj)