köprülü fazıl ahmet paşa

• osmanlı tarihindeki bence en başarılı sadrazam.
  öncelikle: köprülü mehmet paşa/@strumbannfuhrer2
  
  sadrazam (başbakan) denildiğinde genelde herkesin aklına sokullu mehmet paşa gelse de kendisinin sadarette olduğu dönem şartları ve yaptıklarına bakıldığında ondan üstün olduğu görülecektir. kendisini ve dönemini özetlersem:
  
  - babası köprülü mehmet paşa, şahsındaki okumamışlığı kendisinde telafi etmeye çalışmış ve ahmet de buna 16 yaşında müderris (profesör) olarak cevap vermiştir.
  
  - genç yaşında müderrisliğe erişmesi ve babasının sadrazam olması birtakım dedikoduları da beraberinde getirmiş, daha sonra mülkiyeye geçmiştir.
  
  - burada da hızla yükselmiş, 1659-1660 yıllarında erzurum ve 1660-1661 yıllarında şam valiliği yapmıştır. şam'daki karışıklığı giderip beyrut ve dolaylarını da itaat altına alıp devlete bağlamıştır.
  
  - devlet işleriyle ilgili olmayan ancak mevcut sadrazam köprülü mehmet paşa'dan memnun olan iv. mehmet, sadrazamın ölüm döşeğindeki nasihatine/referansına istinaden, köprülü fazıl ahmet paşa'yı ekim 1661'de sadrazam yapmıştır. osmanlı'daki en genç sadrazamdır. (26 yaşında)
  
  - ilk seferini avusturya üstüne yapmış, kanuni döneminde alınamayan uyvar kalesi'ni 18 günde fethederek avrupa'da "uyvar önünde bir türk kadar güçlü" sözünün doğmasına vesile olmuştur. bu seferi, 1606 zitvatorok antlaşması ile osmanlı aleyhine değişen dengeyi tekrar imparatorluk lehine getiren vasvar antlaşması ile kapatmıştır. (1664)
  
  - sonrasında 21 yıldır kuşatma altında olan girit'e yönelip 1666'da komutayı devralmıştır. kendisi tam 3 yıl aralıksız girit'te ordunun başında bulunmuş, kışı siperlerde geçirip askere olmuş, hatta padişahın destek veremeyebileceğini bildiren mektubu üzerine bile geri dönmeyi düşünmemiştir. neticede, 1669 yılında girit'i tam olarak imparatorluk topraklarına katmıştır.
  
  - daha sonra 1672'de lehistan seferi'ne çıkıp kamaniçe, bucaş gibi birçok önemli kaleyi fethedip lehler'i ağır bir vergiye mahkum etmiş ancak lehistan meclisi'nin bu ağır vergiyi reddetmesi üzerine 1674'te seferi tekrarlamıştır. 1674 seferinde hotin'i geri almış, sonrasında çehrin'e yürüyüp ukrayna'yı ruslar'dan temizlemiştir. seferi bucaş antlaşması kapatmıştır ki bu antlaşma osmanlı'nın batı'da ulaştığı en geniş sınırdır.
  
  - kasım 1676'da yine bir sefer hazırlığındayken ölen paşa, 15 yıllık sadaretinin 9 yılını bilfiil seferde geçirmiş ve sadece 41 yaşında vefat etmiştir. ölüm sebebi, aşırı çalışmaya bağlı yorgunluktur.
  
  - kendisi, osmanlı'da en uzun süre seferde kalan sadrazamdır. (3 yıl, girit)
  
  - zamanında o kadar savaş olmasına rağmen bütçenin her daim fazla vermesi takdire şayandır.
  
  - devlet adamlarına, özel günlerde hediyeleşmeyi yasaklamıştır.
  
  - ulemadan asla hazzetmemiş hatta kaldırmayı düşünmüştür ki bu tutumu tarihçilerce laiklik yönünde düşünce olarak değerlendirilmektedir.
  
  son söz: ömrü bilfiil savaşlarda ve zaferden zafere koşmakla geçen bu büyük adam, ola ki yaşasaydı ölümünden sadece 7 yıl sonra gerçekleşen ve merzifonlu kara mustafa paşa komutasında başarısızlıkla sonuçlanan viyana kuşatması acaba nasıl olurdu, merak etmemek elde değil. köprülü fazıl ahmet paşa ile savaş sanatı dahisi prinz eugen (bkz: #93681737) kapışması gerçekten ilginç olurdu.