kültepe tabletleri

• anadolu'da bulunan ilk yazili belgeler.
• kayseri'dedir
• (bkz: tahsin özgüç)
• (bkz: mogens trolle larsen)
• anadolu'ya ticaret yapmaya gelen tüccarlara ait ticarî ve hukukî vesikalardir.
  
  (bkz: asur ticaret kolonileri çağı)
• 4000 yıl öncesine ışık tutan tabletler. anlaşmalı boşanmada tazminat olmaması dahi yer almaktadır.
• anadolu tarihine ışık tutan 4000 yıllık kil tabletler kültepe tabletleri, diğer bir adıyla kapadokya tabletleri.
  asurların kurduğu büyük ticaret kolonileri karumların merkezi kültepe; aynı zamanda anadolu'daki ilk yazılı tabletler ve dünyanın ilk organize ticaret merkezi olma özelliği taşıyor.
  kültepe tabletleri denilen vesikalar, asurlu tüccarlara ait vesikalar olup eski asur lehçesi ve çivi yazısı ile yazılmıştır.
  kültepe-kaniş'te 1948 yılından itibaren sürdürülen bilimsel arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan 23.500 çivi yazılı tablet anadolu'nun ilk yazılı belgesi olma özelliği de taşımaktadır.
  kültepe tabletlerinin büyük bölümü, borç senetleri, tüccarların birbirlerine gönderdikleri iş mektupları , teslimat belgeleri, masraf listeleri, toplu kayıtlar ve çeşitli konularda düzenlenmiş notlardan oluşmaktadır. tabletlerin bir kısmı da, sayıları çok fazla olmamakla birlikte, nişan, evlenme-boşanma, evlatlık alma, nafaka ve miras gibi sosyal içerikli konulardadır.
  bu belgelerde, kervan yolculuğu sırasında yapılan harcamaları gösteren masraf ve sipariş listeleri ve çeşitli mektuplar bulunmaktadır. bu belgelerde dönemin anadolu fauna ve florası ile ilgili önemli bilgilere rastlanırken mutfak kültürü hakkında da ip uçlarına ulaşmak mümkündür. sebze, meyve, baharat isimleri, şarap ve bira gibi içecekler, et, yağ, bal türleri, yaygın hayvan isimleri ve hayvanların kullanım alanları gibi konular bu metinlerde bolca yer alır.
  kültepe de ele geçen tabletlerden, asurlu kadınların, hem asur hem de
  anadolu'da erkek karşısında hakları gözetilmelerinin yanında büyük ölçüde ticari hayatın içerisinde de yer aldıkları, bir tüccar gibi iş hayatında söz sahibi oldukları anlaşılmaktadır.
  bu kayıtlardan edindiğimiz bilgilere göre asurlu kadınlar o dönemde iş hayatında önemli bir yere sahipti. kocalarının anadolu’da oldukları zamanlarda onların ticari ve hukuki işlerini takip ederlerdi. çoğunlukla dokumacılık işiyle uğraşırlar ve dokunan kumaşları pazarlanması için anadolu’ya gönderirlerdi. anadolulu iş kadınları ise çoğunlukla tahıl ve gümüş ticareti ile ilgilenirlerdi. köle ve gayrimenkul ticareti de anadolulu iş kadınlarının uğraştığı işlerdendi. anadolulu iş kadınları kendi adlarına borçlanabilir ya da borç verebilirlerdi. senet düzenleyebilir ve bu senetleri kendi adlarına imzalayabilirlerdi.
  asurlu kadınlar aynı zamanda aksesuar ve çeşitli ev eşyalarının da ticaretini yapıyorlardı.
  anadolu kadını, başta evlilik ve boşanma hakkı olmak üzere pek çok hakka sahiptir.
  
  asurlu tüccarlar tek eşlilik geleneği yüzünden anadolu’da ikinci bir evlilik yapamıyordu. boşanma durumunda ise kadına yüklü bir tazminat ödüyordu. bu kurallar anadolu kadınının geleceğinin güvence altına alınması adına çok önemliydi.
  evlenme-boşanma:
  evlenme ve boşanmalarda erkek ve kadının aynı şartlara ve aynı esaslara tabi tutuldukları, asurlular'ın anadolu’da yerli bir kadınla evlenebildikleri, bu durumda ikinci bir eş almalarının yasaklandığı anlaşılmaktadır.
  tabletlerde ikinci bir eş almanın yasak olduğu, alındığı takdirde de erkeklerin para cezasına çarptırılacağı bilgisi yer alıyor.
  boşanma sonrası tarafların din veya ırk fark etmeden gönlü kimi isterse onunla evlenebileceği, herhangi bir kısıtlamanın olmadığı belirtiliyor.
  - tabletlerde yer alan boşanma belgelerinde mal paylaşımı, miras ve nafaka konularına değiniliyor. evli bir çiftin boşanması durumunda, evin her ikisinin olduğu, öldükleri zaman evlerinin çocuklarına kalacağı gibi bilgiler bulunuyor.
  miras konusunda ise, ‘çocukların anne ve babalarına bakma yükümlülüğü olduğu ve mirasın anca anne ve baba öldükten sonra paylaşılabileceği’ bilgileri yer alıyor.
  
  kaynak:1
  2