kıpti

• inilizce de copt, coptic; arap ve islam öncesi mısırlılardan geldiklerini iddia eden, kadınları kleopatra gibi sürme çeken, islamla hristiyanlığın karışımı bir dinleri olan mısır da yaşayan bir halk
• müslüman çingelere verilen ad. bir görüşe göre ise mısırlılar'ın kopt kavmi'nden geldikleri için bu adı aldıkları yönünde.
• eski mısırın yerli halkına verilen bir isimdir, çingeneleri anlamına gelmez. din öğretilerine göre nuh peygamberin ham adlı oğlunun kıpt adlı oğlundan türemişlerdir.
• mısır'ın yerlisi olan ırk. hıristiyandırlar. arap istilası sonrası önemli bir kısmı müslümanlaşmış olmasına karşın halen mısır demografisinde ciddi bir yerleri vardır. eski bm genel sekreteri butros gali (dedesi osmanlı tarafından asılmıştır) de kıpti idi.
  
  bir de çingenelere kıpti denilmesi durumu vardır ki, aslında ırksal olarak kıptiler ile alakası olmayan hindistan orjinli bir kavim olan çingenelerin bir kısmı da mısır'a gidip avrupa ve asya'ya oradan yayıldıklarından olsa gerek bunlara ve daha sonra bazı ülkelerde genel olarak mısır'dan gelsin gelmesin tüm çingenelere kıpti denir olmuş.
• mısır'ın yerlisi olan ırk. hıristiyan olmadan önce geyet çingeneydiler ve daha sonrasında gayet müslümanmış gibi yapmışlardır. mısır ile türkiye'nin pek iyi anlaşmalarında bir payları olduğu kesindir. şamanist tarafımıza güzel seslenirler. bu anlamda mısır kürtleri de denebilir kıptilere, arap uşağı ya da zenci de... veya da fellah.
  (bkz: tüm şimşekler bana doğru)
• ayrıca zamanın firavunu yani musa peygamber zamanında ki firavunda kıptiymiş,
• yunanca aigyptios^* kelimesinden türemiştir.. önceleri tüm mısır halkını tanımlamak için kullanılmışsa da daha sonraları yalnızca mısır'ın arap olmayan yerli halkını tanımlamak için kullanılmıştır..
• teyzemin anlattığı kadarıyla başından şöyle bir olay geçmiştir:( sanırım yıl 1956 civarı)
  
  ilkokulda öğretmeni kendisini yanına çağırarak karneleri yazmada kendisine yardımcı olup olamayacağını sormuş, o da yardım edeceğini söyleyip yarı kadar karne ve nüfus kağıdını yanına alarak karneleri doldurmaya başlamış. nüfus kağıtlarından bazılarında arkadaşlarının din hanesinde '' kıpti'' yazıyormuş. merak edip sormuş ' öğretmenim ''kıpti'' nedir' diye. öğretmeni de sessizce '' sus kızım, onlar çingene arkadaşların, o yüzden kıpti yazılı'' demiş.
  
  bunu dinlediğimde çok şaşırdım ve türkiye gerçeği bir anda yeniden yüzüme çarptı. abi biz ne iğrenç bi milletiz be. tamam hristiyan, musevi, müslümanı anladım da her milletin çingenesi var be kardeşim. nedir yani kıpti yazmışsın oraya? ayrımcılığın o dönemde de dibine vurduğu su yüzüne çıkıyor. bi marifet etmişler de sonradan islam diye değiştirmişler, vallahi tebrikler.
  
  -diktynna- tarafından gelen açıklama editi:
  
  kıptilerin kendilerine has iskenderiye merkezli bir kıpti ortodoks kilisesi var ve bu mezhebe ait hıristiyanlara din terminolojisinde kıpti deniyor. din hanesinde kıpti yazmasının sebebi bu olabilir yani, çünkü diğer hıristiyan kiliselerinden farklı bir mezhep.
• tarihi bir yanılgı sonucu çingene oldukları varsayılan yerli bir halk. oysa ki doğaları gereği gezgin olup etnik kökenleri racastan'a dayanan ve çingene, roman vs. tabir ettiğimiz halkla dilsel, dinsel vs. hiçbir bağlantısı yoktur. dolayısıyla sanıldığı gibi "müslüman çingene" gibi bir kategoriye de ait olmaları mümkün değildir, zira kıptilerin büyük çoğunluğu doğu ortodoks geleneğine ait ve iskenderiye merkezli kıpti ortodoks kilisesi'ne bağlıdır. azınlıklar arasında kıpti katolik ve protestanlar bulunur. ülkemizdeki kıptiler'in nüfus cüzdanlarında "kıpti" yazması konusu ise ayrımcılıktan çok, etno-dinsel bir grup olmalarıyla alakalı olabilir. zira kıpti ortodoks inancı hıristiyanlığın (ve hatta ortodoksluğun) diğer mezheplerinden farklı ve kıptiler'e özgü bir inançtır.
  
  çingene zannedilmeleri yalnızca türkiye'de görülen bir yanılgı değil aslında, örneğin ingilizce'deki gypsy terimi de eski ingilizce'de mısırlı'ya karşılık gelen egypcien sözcüğünden türemiştir. italyanca, ispanyolca gibi latin dillerinde de durum farklı değil. örnek vermek gerekirse ispanyolca'da mısır sözcüğünü karşılayan "egipto" ile çingene anlamına gelen gitano arasında benzerlik kurmak çok zor değil. kısacası orta çağ'da çingenelerin avrupa'ya mısır'dan geldiği, bu yüzden de mısırlı oldukları zannedildiği için günümüze ve ülkemize kadar ulaşmış bu tarihi yanılgı.
• ayşe hür, yeni yazısında "nil deltası'nın evlatları"nı yazmış. mısır'daki gelişmeleri daha iyi anlamak için nil'in evlatlarını daha iyi tanımak gerekiyor.