• dervis mehmet diye bir sıracalı genç mustafa fehmi kubilay ismindeki yine bir yedek subay öğretmenin kafasını kesip mızrağa takarak ortamlarda nümayiş yapmıştır. çılgınca haykırınca etrafına bi sürü adam toplanmıştır tabii, bizim millet için ortaya birinin çıkması yeterlidir, bu galeyanı engellemeye çalışan bir kaç amcayı da kütük gibi yerden yere vuran bu deli kuvvetli derviş memet ve müridleri daha sonra asılarak tarih olmuşlardır.
  • cumhuriyet filminde de gösterildiği üzere, kubilay bu hayvanlarla anlaşmaya calısmıs;fakat basaramayınca üstlerine kuru sıkı mermi sıktırmıştır korkutmak için. ama dervis mehmet mermilerden etkilenmediği için ben ermişim diyerek iyice gaza gelmiştir.*
  • yobaz denilen kesimin nasıl bir sürü* olabileceğini, nasıl kolaylıkla gemi azıya alabileceğini*, mekanın ege, kahramanmaraş, sivas ya da paris, londra, moskova olmasının bununla ilgisi olmadığını, heryerde olabildiklerini, bu kesime hoşgörü, anlayış, demokrasi gibi ulvi duyguların beslenmesi durumunda göz oyulması*, ya da kafa kesilmesi akıbetinin kaçınılmaz olduğunu gözümüze sokan ilk örnek olmadığı gibi son örnek de olmayan nefret abidesi.
    (bkz: görüldüğü yerde başı ezilecekler)
    (bkz: bugün faşist olasım var)
  • 23 aralik 1930 tarihinde giritli esrarkes mehmet ve 5 arkadasi menemene gelir, mehmet denen kisi burada yesil bir bayragin altinda mehdiligini ilan eder ve,
    musluman olan bu bayragin altindan gecsin der.
    izmirden 70 bin kisinin geldigini ve menemeni isgal edeceklerini, oglene kadar bayragin altindan gecen gecer gecmeyen kilictan gecer... diye ortaligi galeyana getirirler.

    menemen posta muduru durumu ankaraya ve alaya bildirir, bunun uzerine 24 yasinda kubilay isimli genc astegmen komutasindaki bir manga asker bolgeye intikal eder.
    kubilay sungu tak emri verir ve asilerin elebaslari ile konusmaya gider,
    "ne istiyorsunuz" diye sorar, "biz seriat istiyoruz." derler, kubilay, "peki ben size seriati gosterecegim" der ve giritli mehmet'e bir tokat atar. mehmet de elindeki tufegi atesler kubilayi bacagindan vurur. bunun uzerine askerler tufeklerini doldurur ve mehmet'e uzaktan ates eder. ancak askerlerin tufeklerindeki mermiler tatbikat mermisi oldugu icin kurusıkıdır ve esrarkese bir sey olmaz. iyice galeyana gelen capulcu basi,
    - iste, diye bagirir, "ben mehdiyim, bana kursun islemiyor." bunu goren halk ta galeyana gelir ve giritli esrarkesi desteklemeye baslarlar. giritli ve arkadaslari yerde surunerek kacmaya calisan kubilay'i yakalar ve sahte mehdi pasli bicagi ile kubilay'in bogazini keser. kesik basi tasidigi sancaga asmak ister ancak ip yoktur. karsidaki bir eskici dukkanindan ip isterler ve bu ip ile kesik basi mizraga baglarlar.

    sonrasinda asker makineli tufekler ile isyani bastirir sahte mehdi ve arkadaslari oldurulur.

    haberler ataturk'e ulastigi zaman, ata sinirden kuplere biner, sahte mehdinin ve arkadaslarinin ayaklanmasi bir yana halkin da bu capulculara destek vermesi onu cok kizdirir.
    hukumet meydaninda bir subayi din adina girtlakilyabiliyorlar ve binlerce menemenliden hic kimse cikip karsi koymuyor mu ?
    yunan isgali sirasinda bu hainler neredeydi ? namuslarini sereflerini koruyan bir ordunun subayina reva gorulen bu mudur ? bu olayi yapanlar kadar destekleyen menemenliler de bu olaydan sorumludur ve cezalarini cekmelidirler. der.

    akabinde 150 civari kisi yargilanir iclerinden 37'si idama mahkum edilir ve yaslari ufak olanlar disindakiler halka ibret olsun diye menemen'in ortasinda asilir. asilanlar arasinda sahte mehdiye ip veren eskici dukkani olan adam da vardir.

    kaynak;

    can dundar
    golgedekiler
  • işsiz güçsüz takımından altı esrarkeşin başlatıp bitirdiği, gazetelerin üçüncü sayfasında çıkıp sonraları unutuluyorken cumhuriyet gazetesi senaristleri tarafından tekrar yazılan, çoğu hayatında menemen diye bir yer duymamış 200 kadar kişinin mahkeme mahkeme süründürüldüğü, 38 kişinin idâmına hükmedilen, içlerinden birinin sâdece babasının yargılanırken ölmesi nedeni ile babasının yerine îdâm edildiği fantastik olay.

    aralık 1930'da altı esrarkeş******in yolu menemen'e düşer. esrardan kafaları iyice bulanmış bu altı kişi müftü camii'ne girip mimberin kapısı olan yeşil örtüyü yerinden söker ve biraz sonra dışarı çıkarlar. halk bunların çıkardığı gürültüden rahatsız olur, câmilerine karşı esrarkeşler tarafından bir saldırı, bir terbiyesizlik yapılmıştır, halk kızgındır. esrarkeşler halkı tehdide başlar, üzerlerine gelen iki ayrı manga esrardan âdetâ gözleri dönmüş bu tipleri görünce müdâhale etmeden oradan ayrılır. kubilay adlı tecrübesiz yedek teğmen esrarkeşler tarafından önce topuğundan yaralanır, sonra da başı bağ bıçağı ile koparılır.

    birkaç esrarkeşin vakayı-âdiyeden olarak üçüncü sayfalarda yayınlanıp giden olayı cumhuriyet gazetesinin yeniden yazıp yayınlaması ocak 1931'i bulur. olay gazetede şu şekilde yer alır: "nakşibendi şeyhi olarak kabul edilen istanbullu (erbilli) şeyh esad'ın tahriki ile başlarında şeyh mehmet bulunan beş nakşibendi menemen'de bir irtica hareketi başlatmak istemişlerdir." haberde konuya bulaştırılan esad hoca istanbul'da oturmaktadır ve hayatında menemen diye bir yerin adını bile bilmemektedir. 200 civârı sanığın çoğu da öyledir.

    tarihçi ahmet kahraman bu olayla ilgili olarak :"türkiye cumhuriyeti on yıllarca menemen isyanı diye olmayan bir isyandan sözetti. basını, radyo ve televizyonları kullanarak olmayan isyanı masallaştırdı. binlerce menemenli'nin katıldığı bir başkaldırı uydurmasını işleyedurdu. oysa halkın katıldığı bir isyan yoktu, beş-altı esrarkeşin eylemi vardı. ve resmi tarih bir kez daha gerçeği ters-yüz ederek bunu korkutma malzemesi yapıyordu."

    o zamanlar zaman gazetesinde olan taha kıvanç (zannedersem fehmi koru) : "işsiz güçsüz esrarkeş takımının densizliği hem menemen'e mâl edildi hem de oradan taşınarak nakşibendi tarikatı ile irtibatlandırıldı ve o dönemin öndegelenleri bu vesile ile ortadan kaldırıldı. şeyh esad efendi duruşmalar sırasında hayatını kaybetti ama oğlu mehmet onun yerine sırf onun oğlu olduğu için asıldı. 100'ün üzerinde insan da muhtelif cezalara çarptırıldılar".

    işin ilginç tarafı cumhuriyet gazetesi her yıl bu olayın anısını tazelemek için bir ek verirdi. 1995 yılında verdiği ekte de olayı kendi çarpıttığı biçimde aktarırken "adamların kafasında zaten bir şey yok, esrar içe içe bitip tükenmişler" gibi gerçeğe ışık tutan ama uydurdukları ile çelişen ifâdelere de yer vermişler.
  • olaya neden olan yalanci mesihin naksibendilerle (sonradan abartilmis) bir alakasi vardir. esrarkesler gider meydanda insanlari "allahsiz hukumete" karsi kiskirtir, dervis mehmet kendini mesih ilan eder ve gercekten de denildigi gibi, kurusikilarin gurultusunde cikip bana kursun islemiyor diye cahil fanatikleri iyice gaza getirir, sonrasi da malum.

    elbette isyan kisa surede bastirilir, yalniz olayin asil ilginc yani da bundan sonra baslar. haberler mustafa kemalin kulagina gidince, gazi sinirden kopurur (o anda saglik durumu da kotuydu) ve menemeni yerle bir etmek gerektigini, ortadan kaldirmak gerektigini soyler. bunun bir ornek olmasi icin, ne kadar insan bu ise karismissa hepsinin asilmasi gerektigini soyler. cevresindekiler onu sakinlestirmeye calisirlar vs.

    tabii bu kadar sinirlenmesi, kubilayin tam da onun istedigi ve dusledigi tarzda bir genc olmasi fakat bir suru capulcuya kurban gitmesidir. egitimlidir, baska bir ogretmenle evli genc bir ogretmendir, genc nesilin ornek bir bireyidir. bir dinci ayaklanmasiyla bu insanin oldurulmesinin ve buna kimsenin engel olmamasini uzerine gazi menemen hakkinda o laflari eder.

    neyse sonucta ismet pasanin cabalariyla olay naksibendilerin uzerine yikilir ve bir bakima naksibendiler, menemenin gazi'nin gazabindan kurtulmasi icin feda edilir. tipki ata'ya yapilacak olan izmir suikasti sonrasinda, ulkedeki muhalefetin bitirilmesi icin bazi egitimli, vatansever liberallerin de feda edilmesi gibi. yani sonucta olaya bu kadar safca da bakmamak lazim; zira menemen olayi bahanesiyle birtakim muhalifler de sindirilmislerdir.

    yalniz ataturk bu olayi unutmaz elbette ve iyice bilinmesi, kubilayin hikayesinin herkese anlatilmasi icin talimat verir. devrim sehidi imajinin insanlarin kafasina yerlesmesiyle, tarihten bir ders alinabiliecektir, bu da elbette zamanin sartlari gozonune alindiginda kendiliginden degil biraz zorlamayla olur. yine mehmetcike adini veren mehmet cavusun hikayesinde oldugu gibi, mustafa kemal bazi idealleri temsil eden insanlari olumsuzlestirmenin onemini kavramis ve bu ugurda epey caba harcayarak basarili olmus. fakat bu efsane durmamis ve sonraki kusakta yapilan eklemelerle, menemendeki bu hadise, binlerce insanin katildigi ve halkin cogunun gonulden destekledigi koca bir isyanmis gibi anlatilagelmistir.
  • hayatimda esrarkes gormesem, bilmesem olayin girizgahindaki 6 kisinin neden-sonuc iliskisine bir nebze itimad edecegim, ama esrarkes denen adamin gotunu yerden kaldirip, su icmeye dahi gidemedigi dusunulurse revize eden kaynaklarin narkotik konusunda biraz "sallama" girizgahlara yoneldiklerini oldugunu soyleyebiliriz.

    eroin ictiler, cami cerceveyi indirdiler, morfin aldilar ayaklanma baslattilar gibi, esrarin da ayaklanma gibi faal aktiviteler ile anilmasi cok makul degil. oysa ki "alkolik" desen, bak o olur. "spiid atmislar" desen o da olur.
  • ileride erkek çocuğum olduğunda isminin kubilay olmasının nedeni olan olay.

    15 yil sonra editi: kizim oldu. oglum olsa yine de koyabilirdim.
hesabın var mı? giriş yap