lady in satin

• billie holiday'in ölmeden bir yıl önce kaydettiği albüm. kendisinin "başyapıtım" diye nitelediği albüm 1958 yılında çıktığında olay olmuştu. ray ellis ve orkestrası eşliğinde kaydedilen şarkılarda içki ve eroin bağımlılığı yüzünden holiday'in sesi tamamen bozulmuş ancak notalara ve sözlere ekleyebildiği duygu yoğunluğu önceki yapıtlarıyla kıyaslanamaz haldeydi. böyle bir albümün onun ününü sadece baltalayacağını ve saygısızlık olduğunu düşünenler ile gerçekten eşsiz bir sanat yapıtı olduğunu savunanlar arasındaki tartışma, yanında bir de mendil verilmesi zorunlu hale gelen albümün yıllar içinde vazgeçilmez bir klasik sıfatını kazanmasıyla sona erdi.
  
  holiday'in "lady day" sesinden eser bulunmayan şarkılar adeta boğazında cam parçaları bulunan biri tarafından söylenmiş. 1997'de columbia/sony'den çıkan special edition versiyonunda iki şarkının provaları da dinlenebilir. it's easy to remember ve final, the end of a love affair kurşun gibi, for all we know jiletlik.
  
  track list de şu şekilde:
  
  1. i'm a fool to want you
  2. for heaven's sake
  3. you don't know what love is
  4. i get along without you very well
  5. for all we know
  6. violets for your furs
  7. you've changed
  8. it's easy to remember
  9. but beautiful
  10. glad to be unhappy
  11. i'll be around
  12. the end of a love affair
  *******************************
  13. i'm a fool to want you (take 3)
  14. i'm a fool to want you (take 2 - alternate take)
  15. the end of a love affair: the audio story
  16. the end of a love affair (stereo)
  17. pause track
• billie holiday'in 1958 tarihli unutulmaz caz albümü. columbia etiketli gerçekten muhteşem bir albümdür. i'm a fool to want you, you don't know what love is ve it's easy to remember gibi önemli klasikler, holiday tarafından ilk kez bu albümde seslendirilmiştir. sanatçının 100. doğum yıldönümünde yeniden piyasaya sürülen albümün hikayesi hakkında güzel bir inceleme yazısı için; http://www.cazkolik.com/…yesi_billie_holiday_l.html
• seçilen şarkılar, duygu, album kapagi, kayıttaki bozukluklar, holiday'in sesindeki kırılmalar... her şeyiyle harika bir albüm.
• billie holiday'in 1958 yılında çıkardığı bu albüm, bir sanatçının çöküşüne atılan röntgenci bir bakış mı, yoksa cazın şimdiye kadar ki en iyi yorumcularından birinin ruhundan bir kesit mi?
  
  1930'ların verve kayıtlarından lady day'deki o şen şakrak sesli ablamız ile bu albümdeki sesi arasında uçurum kadar fark vardır. bunun nedeni ciddi bir eroin bağımlılığıyla boğuşması diyebiliriz. holiday'in sesi, sahnelere dönüş yapan kırklarında bir genç yıldızın değil de, yetmişlerinde bir yaşlı kadının sesini andırır olmuştu. o yüzden de aranjör ray ellis, onun giderek cılızlaşan sesinden ilk başlarda hiç hoşnut kalmamıştı.
  
  ancak holiday bu albümde you don't know what love is ve glad to be unhappy gibi standartları fazlalıklardan kurtarıp, duygusal özüne indirgeyerek, o keş gururunu şimdiye dek kaydedilmiş en yalın blues'a dönüştürüyor. bunlar cazın daha önce hiç duymadığı melankolik aşk şarkıları. çaresizlik, teslimiyet ve hepsinden öte, acımasız bir dürüstlük olarak aşk. bunun holiday'in en sevdiği albümü, son arzusu ve vasiyeti olması hiç şaşırtıcı değil. ray ellis' in yaylı düzenlemeleri holiday'in sesindeki yaraları örtmeye çalışsa da, eşliği ne kadar klişe olursa olsun holiday'in sesinin kıvraklığını ön plana çıkardıklarıyla kalıyor. holiday i'm a fool to want you'da, heceleri uzatıp kabaran bir iç çekişe dönüştürdüğünde, sanki kendi hayali blues frekanslarında kayboluyor.
  
  albümde öyle rahatsız edici büyüleyicilik var ki, bir eroin bağımlısının kendine uyuşturucu enjekte etmesini izlemek kadar şaşırtıcı ve asap bozucu. bununla beraber lady in satin albümü olmasaydı, gelecek yıllarda nina simone ya da janis joplin gibi bağırarak, yürek döken divalar olmayacaktı.