• bir müseddes biçimidir.6 dizeden oluşan bir müseddesin son iki dizesi her bentte tekrar ederse museddes i mutekerrir olur,tekrar etmezse museddes i muzdeviç olur
  • 1-tedbirini terkeyle takdir hüda'nındır
    sen yoksun o benlikler hep vehm ü gümanındır
    birden bire bul aşkı bu tuhfe bulanındır
    devran olalı devran erbab-ı safanındır
    aşıkta keder neyler gam halkı cihanındır
    koyma kadehi elden söz pir-i muganındır

    2-meyhaneyi seyrettim uşşaka mataf olmuş
    teklif ü tekellüften sükkanı maaf olmuş
    bir neşe gelüp meclis bi havf u hilaf olmuş
    gam sohbeti yad olmaz meşrebleri saf olmuş
    aşıkta keder neyler gam halkı cihanındır
    koyma kadehi elden söz pir-i muganındır

    3-ey dil sen o dildara layık mı değilsin ya
    da'va-yı mahabete sadık mı değilsin ya
    özrü nedir azra'nın vamık mı değilsin ya
    bu gam ne gezer sende aşık mı değilsin ya
    aşıkta keder neyler gam halkı cihanındır
    koyma kadehi elden söz pir-i muganındır

    4-mahzun idi bir gün dil meyhane i ma'nade
    inkara döşenmiştim efkar düşüp yade
    bir pir gelüp nagah pend etti alel- ade
    al destine bir bade derd ü gamı ver bade
    aşıkta keder neyler gam halkı cihanındır
    koyma kadehi elden söz pir-i muganındır

    5-bir bade çek efzun kap mecliste zeber-dest ol
    atma ayağın taşra meyhanede pa- best ol
    alçağa akar sular pay i huma düş mest ol
    pür cuş olayım dersen galib gibi düş mest ol
    aşıkta keder neyler gam halkı cihanındır
    koyma kadehi elden söz pir-i muganındır

    şeyh galib

    açiklama

    1.tedbirini terket; takdir allah'ındır. sen yoksun; o benlikler hep vehmindir; zannındır. birdenbire aşkı bul, bu armağan bulanındır. devran , devran olalı , temiz kişilerindir. (ilahi zevk sahiplerinindir)

    aşıkta keder neyler? gam , dünya halkınındır; feyiz ve neşe kadehini elinden bırakma, söz pir-i muganındır. (pir-i mugan, ateşperestlerin piri , ulusu, dini lideri demektir. şarap ateşe benzetilmiş, meyhaneciye de pir-i mugan denmiştir. mecazen bu kainat , bereket ve neş'e meyhanesi; şarap da neş'e, feyz ve bereket gibi düşünülmüştür. pir-i mugan o neş'eyi sunan bir tekke şeyhidir).

    2. meyhaneyi seyrettim; aşıkların, çevresinde dönüp durdukları yer olmuş; orada oturanlar tekliften de , tekellüften de affedilmişler. bir neşe gelmiş; mecliste ne korku kalmış, ne aykırılık; gama dair bir sohbet yapılmıyor, çünkü hepsinin de meşrebi tertermiz bir hale gelmiş.

    aşıkta keder neyler? gam , dünya halkınındır; feyiz ve neşe kadehini elinden bırakma, söz pir-i muganındır.

    3. ey gönül, sen o gönül alana layık mı değilsin; yoksa sevgi davasında gerçek mi değilsin? azra'nın özrü nedir; sen vamık mı değilsin. sen de bu gam ne gezer; yoksa aşık mık değilsin. (vamık ve azra, fars edebiyatında işlenmiş hikayelerden biridir. azra, vamık adlı erkeğin sevgilisidir).

    aşıkta keder neyler? gam , dünya halkınındır; feyiz ve neşe kadehini elinden bırakma, söz pir-i muganındır.

    4.bir gönül , mana meyhanesinde mahzundu; hatıra fikirler düşmüştü; inkara döşenmiştim. bir pir, ansızın geldi alelade öğüt verdi; eline bir şarap kadehi al, dedi ve gamı yele ver gitsin dedi.

    aşıkta keder neyler? gam , dünya halkınındır; feyiz ve neşe kadehini elinden bırakma, söz pir-i muganındır.

    5. bir kadeh şarao çek, içtikçe iç ; meclisten yücel; sözün üstün olsun, ayağını dışarıya atma; meyhanede ayak dire, oraya bağlan. sular alçağa akar; sen de küpün ayak ucuna düş; mest ol. coşup köpüreyim dersen galib gibi sarhoş ol.

    aşıkta keder neyler? gam , dünya halkınındır; feyiz ve neşe kadehini elinden bırakma, söz pir-i muganındır.

    not: mef'ulü mefa'ilün mef'ulü mefa'ilün kalıbında aruz vezniyle nazmedilen şiir sahabeden günümüze allah dostları cilt 8 sahife 450-452'den alıntıdır. şeyh galib'in (r.h.) hayatını anlatan yrd. doç. dr. abdullah uçman hazretin divan'ından aktardığı bu şiire alıntıladığımız eserde yukarıdaki açıklamayı düşmüştür.

    kaynak: http://www.edebiyatogretmeni.net/
  • bazen birilerinin, bir olayın, yaşanan bazı talihsizliklerin neticesinde kızgın, kırgın ve öfkeli ruh haline giriyor insan. keskin sirke küpüne zarar misali. çok zararlı bir hal biliyorsun ama katiyyen engel olamıyorsun. o kaşlar çatılıyor. üzüntüye ve ümitsizliğe kapılıyorsun.

    böyle bir anda, vehm-i güman tamlamasını anımsadım ilk, şiiri hatırlamama sebep olan tamlama olarak. benlik ve zan vehmi. kendi benliğin dışında başkalarını da farklı ve kendinden menkul bireyler sanma vehmi. buna dayanarak onlara kızma, öfkelenme ve hatta küfür etme hakkını kendinde görme vehmi.

    “mahzun idi bir gün dil” ile başlayan dize peki. bir an gelir, bu değişir, bir söz ile, bir düşünce ile. “birden bire bul aşkı bu tuhfe bulanındır” diye bahsedildiği gibi. saniyelik zaman dilimlerinde düşünceden düşünceye geldiğim yer burası oldu. şeyh galib’in kaç yıl öncesinden yazdığı şiir, sanki bana şuan yazıldı ve sanki ilk kez okudum.
  • bu nazım şekli divan edebiyatında kullanılır 6'şar misradan oluşur. 6.mısra her bent sonunda aynen tekrar edilirse müseddes i mutekerrir olur.
hesabın var mı? giriş yap