müsemmen

• neden a gönül, gamla bu denli dolusun, neden?
  tılsımlı bir definesin gerçi, ama yıkık döküksün, neden?
  bir kutlu varlıksın oysa sen, meleklerin secdeyle emrolundukları
  bir bilsen, her varlıktan daha olgun olduğunu, bir bilsen!..
  özbe öz ruhsun sen, ikizisin cebrail nefesinin
  hak gerçeğinin sırrısın hem, meryem oğlu isa misali
  
  işte bu yüzden bir hoşça bak ki kendine; evrenin özüsün sen;
  varlık âleminin gözbebeğisin, "insan"sin sen
  
  kelimelerin sahibindendir kıymet, sanma kelimelerdendir
  yaratandır dönüp varacağın, yaratılan değil
  [sanma rüyadır gördüklerin!.. haktr, gerçektir]
  bir başka yaratılıştasın sen, sanma görüntü ve heyulasın
  dava edinme gerçekliği keşfe bağlı manayı
  göze girme endişesiyle söylenmiş sanma her sözü de..
  
  bir hoşça bak ki kendine evrenin özüsün sen
  varlık âleminin gözbebeğisin "insan"sın sen
  
  sakın açmayasın derdini ağ'yara inleyerek
  bilmezlikle düşmeyesin inkara sakın
  (ask ateşiyle dolu) ahların
  kakulüne değmesin yârin
  ki sonra çıkarsın darağacına mansur gibi
  (bağrındaki) yaradan yâre şikayet etme sakın
  sakın, bulduğun bu cevheri, ey biçare;
  herkesten her şeyden sakın!..
  
  sakın da bir hoşça bak kendine, ki evrenin özüsün sen;
  varlık âleminin gözbebeğisin, "insan"sın sen.
  
  sendedir sevgi sırlarının definesi
  yiğitlik nurlarının madeni, sende
  gizli gizli daha nice haller de içindedir
  bilgelik ve hüner sendedir; gerçekler sende
  baksan eğer yer ile gök; cennetle cehennem de içindedir
  arş ile kursı ve dahi melek de
  
  (işte onun için) bir hoşça bak ki kendine evrenin özüsün sen
  varlık âleminin gözbebeğisin, "insan"sın sen.
  
  düşkün olmayasın, yazıktır aleme sultan iken
  kederlere batmayasın umut ile yalvariş arasında, yazık
  karamsarlık vadilerine düşüp hiçlikte yok olmayasın
  yanılıp tutmayasın yolunu bela sahrasının
  insanlıktan ayrılma, ayrı düşmeyesin hakikatten
  secdeye kapan ki, red olmayasın
  
  bir hoşça bak ki kendine evrenin özüsün sen
  varlık âleminin gözbebeğisin, "insan"sın sen.
  
  http://www.blogcu.com/beyazleke/551975/
• hacı arif tarafından bulunmuş 8/8'lik bir usuldur. hicaz makamında bestelediği " kamer çehre peri rü tende canım" mısraı ile başlayan şarkısında bu usulu kullanmıştır. noktalı dörtlük nota düüüm, dörtlük nota teek ve noktalı dörtlük nota teeek şeklinde vurularak okunur. diğer ismi katikoftidir.
• hacı arif bey, vuslatından gayrı el çektim yeter ey bi vefa adlı eserinde de bu usulu kullanmıştır.
• şeyh galip'in efsane bir müsemmen örneği.
  müsemmen divan edebiyatında sekizer mısralı bentler demektir.
  
  1. ey dil ey dil niye bu rütbede pür-gamsın sen
  gerçi vîrâne isen genc-i mutalsamsın sen
  secde-fermâ-yi melek zât-ı mükerremsin sen
  bildiğin gibi değil cümleden akvemsin sen
  rûhsun nefha-i cibrîl ile tev’emsin sen
  sırr-ı haksın mesel-i îsî-i meryemsin sen.
  
  hoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sen
  merdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sen.
  
  ey gönül, ey gönül! neden bu makamda gam dolusun sen
  gerçi virane isen de tılsımlı bir definesin sen.
  meleklere secde etmeleri buyurulan saygıdeğer bir varlıksın sen.
  bildiğin gibi değil, sen bütün varlıklardan daha üstünsün.
  ruhsun. cebrail’in üfürmesiyle ikizsin sen.
  hak gerçeğinin sırrısın sen, meryem oğlu isa misali.
  
  hoşça bak kendine ki kainatın özüsün sen.
  bütün yaratıkların gözbebeği olan insansın sen.
  
  2. merteben ayn-ı müsemmâdadır esmâ sanma
  merci’in hâlik-i eşyadadır eşyâ sanma
  gördüğün emr-i muhakkakları rûyâ sanma
  başkasın kendini sûretle heyûlâ sanma
  keşi ile sâbit olan ma’niyi da’vâ sanma
  hakkına söylenen evsâfı müdârâ sanma.
  
  hoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sen
  merdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sen.
  
  derecen adlandıran katındadır, adlarda sanma.
  yerin eşyanın yaratıcısındadır, eşyada sanma
  gördüğün mutlak emirleri rüya sanma
  başkasını kendinle kıyasladığında heyûlâ sanma (gözünde büyütme)
  bir kimseden gelen engeli mühim bir mesele sanma
  hakkında söylenen vasıfları sana yaranmak için söylüyorlar sanma.
  
  hoşça bak kendine ki kainatın özüsün sen.
  bütün yaratıkların gözbebeği olan insansın sen.
  
  3. inleyip sırrını fâş eyleme ağyâra sakın
  düşme bilmezlik ile varta-i inkâra sakın
  değmesin âhların kâkül-i dildâra sakın
  sonra mansûr gibi çıkman olur dâra sakın
  arz-ı acz etmeyesin yâreden ol yâre sakın
  bulduğun cevher-i âlîleri bîçâre sakın.
  
  hoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sen
  merdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sen.
  
  ağlayıp inleyerek sırrını yabancılara açıklama sakın
  cahillik edip inkar çukuruna düşme sakın.
  ahların sevgilinin kahkülüne değmesin sakın
  sonra mansur gibi darağacına çıkarsın, sakın
  o sevgiliye yaralarından çaresizlik içinde yakınma sakın
  bulduğun yüce cevherleri (ruh) koru gözet ey biçare.
  
  hoşça bak kendine ki kainatın özüsün sen.
  bütün yaratıkların gözbebeği olan insansın sen.
  
  4. sendedir mahzen-i esrâr-ı mahabbet sende
  sendedir ma’den-i envâr-ı fütuvvet sende
  gizli gizli dahi vardır nice hâlet sende
  ma’rifet sende hüner sende hakikat sende
  nazar etsen yer ü gök dûzah u cennet sende
  arş u kürsî ü melek sendedir elbet sende.
  
  hoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sen
  merdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sen.
  
  sendedir sevgi sırlarının mahzeni sende
  sendedir yiğitlik nurlarının madeni sende
  gizli gizli daha nice haller vardır sende
  irfan sende, ustalık sende, doğruluk sende
  bir baksan, yer ve gök, cehennem ve cennet sende
  yüce ve ilahi makamlar ve melekler sendedir elbet sende.
  
  hoşça bak kendine ki kainatın özüsün sen.
  bütün yaratıkların gözbebeği olan insansın sen.
  
  5. hayfdır şâh iken âlemde gedâ olmayasın
  keder-âlûde-i ümmîd ü ricâ olmayasın
  vâdî-i ye’se düşüp hîç ü hebâ olmayasın
  yanılıp reh-rev-i sahrâyı belâ olmayasın
  ademe muttasıl ol tâ ki cüdâ olmayasın
  secdeler eyle ki merdûd-ı hüdâ olmayasın.
  
  hoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sen
  merdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sen.
  
  yazık olur, sultanken bu alemde dilenci olmayasın
  ümidine keder bulaşmış ve yalvaran olmayasın
  keder vadisine düşüp değersiz ve faydasız olmayasın
  yanılıp bela çölünün yollarına düşmeyesin
  insana yakın dur ki fazla uzaklara düşmeyesin
  secdeler et ki yaradanın reddettiği olmayasın.
  
  hoşça bak kendine ki kainatın özüsün sen.
  bütün yaratıkların gözbebeği olan insansın sen
• sekiz zamanlı türk müziği usulü. usül şifresi 3+2+3 tür.
  sivas yöresine ait "benim adım dertli dolap" türküsü bu usule halk müziği açısından güzel bir örnektir.
  
  edit: usulün diger bir adı katakofti' dir.
• (bkz: musammem)
• (bkz: mustafa demirci)
  (bkz: dem bu demdir)
• abbasi halifesi mutasım'ın lakabı. adam sekizinci halife olup sekiz yıl görevde kalıp sekiz kız sekiz erkek çocuk sahibi olarak bileğinin hakkıyla almış bu namı. tebriks
• arapça sekizli manasında klasik türk müziğinin üstadlarından hacı arif bey tarafından terkip edildiği rivayet edilen usul yani ritmdir.
  
  günümüzde pek rastlanmayan bu tatlı usul 3-2-3 olarak sıralanır ve besteye harika bir hava katar, oysa aynı sayılarla çokça eser üretilen düyek de 8/8 liktir ama bu başkadır.