macit gökberk

• felsefeci, "yaşantı" kelimesini bulan kişi.
  sözlükte bulunmamasini esefle karşıladığım kişi. ikinci dünya savaşı yıllarında türk aydınları arasında önemli bir yere sahiptir. niyazi berkes'in yakın arkadışıdır, hakkında yazılabilecek pek çok şey var, felsefe tarihi isimli kitabı hala okutulmaktadır.
• remzi kitabevi tarafından kısa zaman önce 15. baskısı yapılan 'felsefe tarihi' isimli kitabı, türk felsefe literatürünün en çok başvurulan temel yapıtlarındandır.
• istanbul universitesi edebiyat fakultesi / felsefe bolumu nde, felsefe tercümeleri dergisi ni hilmi ziya ülken ile birlikte çıkaran hocamız.
• (bkz: şükrü naili gökberk)
• felsefe tarihi adlı eseri felsefe ile uğraşan, ilgilenen bireylerin türkçe ana kaynaklarından biridir.
  
  içeriği şöyledir (kaba hatları ile):
  
  - ilkçağ felsefesi
  i.yunan felsefesi
  ii. hellenizm - roma felsefesi
  
  - ortaçağ felsefesi
  i. patristik felsefe
  ii. skolastik felsefe
  
  - 17.yy felsefesi
  - 18.yy aydınlanma felsefesi
  - kant ve alman idealizmi
  - 19.yy felsefesinde positivizm ve benzer akımlar
  
  -------------------------------------------------------------
  
  bu kitapta şahsen en sevdiğim husus bittabi "dil"dir. felsefi sorunların/metinlerin/filozafların gayet temiz bir türkçe ve bağlantılar üzerinden anlatıldığı bu eseri gökberk şöyle anlatır:
  
  "istanbul üniversitesi edebiyat fakültesi'nde son yıllarda verdiğim derslerin notlarını değerlendirerek meydana gelen bu kitap bir 'ders kitabı' olarak anlaşılmalıdır"
  
  bu cümleden de anlaşılacağı üzere, kitabı eline alan biri açıklıkla 'konuşma dili'ni hissedebilir. bu da ağır konuların bile akıcılıkla ve belki de doğallıkla anlaşılabilmesini kolaylaştırıyor.
  
  bir de türkçe mevzusu var tabi, onu da kendi sözleri ile aktarmak isterim.
  
  "kitapta, onbeş yıldan beri derslerimde denediğim türkçe'nin yeni gelişmelerine uyan bir dil kullanılmıştır. bu bakımdan bulunacak tutarsızlıklar, aksaklık ve başarısızlıklar, sırf benim olanlar bir yana, bir kültür dili olmak yolunda henüz kendisini arama durumunda olan türkçe'ye de bağışlanmalıdır."
  
  sene 1961, bir yandan felsefe okurken, bir yandan da türkçe'nin akademik/kuramsal yanını dilbilimsel bağlamda görmek adına adeta verimli bir kaynak.
  
  1954-1960 / 1969-1976 yılları arasında türk dil kurumu başkanlığı yapmış olmasının bu konuda etkisi büyüktür sanırım.
• e-kitap hali bir türlü bulunamayan felsefe tarihi kitabı felsefe literatüründeki başucu eserlerinden bir tanesidir, biraz daha uzun yaşayıp 20. yy. 'a da el atsaymış felsefe öğrencilerinden aldığı dualar misliyle fazla olurmuş
• bizim felsefe profesorlerinde adet oldugu uzere kendisi de bir felsefe tarihi kitabi yazmistir. felsefe muderrislerimiz, dusune uretme kisirligindan muzdarip olduklarindan oturu yegane eser(!) verdikleri alan felsefe tarihi kitabi kaleme alma alanidir. gokberk de gelenegi bozmamis; hatta bu gelenegin ilklerinden olmustur.
  
  kitabin icerigi icin bir sey diyemeyecegim fakat, kitap ilk baskisini 1961'de yapmis olmasina ragmen, 19 yuzyil felsefesi der hegel, comte, mill ve spencer'dan kisaca bahseder ve perdeyi kapatir. gerek 19. yuzyilda gerekse kitabin ilk baskisinin yapilacagi 1960'li yillara kadar nice filozof gelip gecmistir. benim elimdeki 80 baskisi da ayni noktada son bulmaktadir, kitapcida inceledigim son baskisi da ayni noktada son bulmaktadir. hangi saikten oturu gokberk geri kalan dusunurler hakkinda bilgi vermemistir?
  
  ıdealizm sularini terk edip tehlikeleri sulara girmemek icin mi, ozgun bir eser vermek kaygisi yerine "duzgun" bir ders kitabi yazip felsefe ogrencilerine bol bol satilmasi gayretkesligi ile mi, yoksa son akimlar hakkinda (pek de son sayilmayanlar da vardir aralarinda) bilgisi olmadigi icin mi?
  
  saniyorum ki bu etmenlerin hepsi belli nispetlerle rol oynamistir "felsefe tarihi"ni yazarken.
• (prof. dr.)
  
  felsefe tarihçisi ve yazar. türkçe'nin arılaştırılmasına ağırlık vermiş, çalışmalarını bilgi ve dil sorunları üzerinde yoğunlaştırmıştır. felsefe dilinin sadeleşmesi, türkçe'de felsefe terimlerinin oluşturulması yolunda uğraş vermiş ve felsefe terminolojisine arı bir dil kazandırmıştır. 1954-1960 ve 1969-1976 yılları arasında, iki kez türk dil kurumu başkanlığı yapmıştır.
  
  değişen dünya değişen dil adlı yapıtının önsözünde, kitabın yayımlanma tarihi üzerinden geçen 34 yıl sonra bile, bugün hala büyük bir sorun olarak kalan dil konusu üzerine şunları yazmıştır:
  
  "son otuz yılda, hep ileriye uzanan yaşamın özüne aykırı olarak, geriye itilmek istenmemizde, dar bir taşralı kültür ufkunun elbette payı olmuştur. oysa tarihin akışı içinde nerede bulunduğumuzu bilmek, bu geniş açıdan bakış, bu gibi çelişkilere düşmememizi, dolayısıyla kültür enerjimizi doğru ve yaratıcı olarak kullanmamızı sağlar."
  
  felsefe tarihi adlı kitabı türkiye'de en çok başvurulan, kapsamlı felsefe tarihi kitaplarındandır. macit gökberk, hikayeci ve romancı defne suman'ın da dedesidir.
• kitabında kullandığı (ya da kullanılan) ingilizce kelime bolluğuna anlam veremediğim düşün adamı. metin içerisinde kullanılan ve türkçe karşılığı olmayan ya da gerçek anlamını karşılamayan kelimelerin olması durumunda orjinalinin kullanılmasına yabancı değilim ancak birebir karşılığı olduğu halde ısrarla ingilizce yazılan kelimeler okuma kalitesini düşürüyor, kişinin metin üzerindeki dikkatini dağıtıyor. artık bu macit hocanın bir tercihi mi yoksa kitabın basım hakkına sahip olan yayınevinin bir işgüzarlığı mı bilmiyorum ancak oldukça rahatsız edici.
• felsefe tarihi kitabının linkinin bir türlü bulunamadığı söylenen zat; buyrun linki
  
  https://media.turuz.com/…ixi_macit_gokberk_473s.pdf