zekeriya sertel ^*

• selanik'e bağlı usturumca'da varlıklı bir ailenin çocuğu olarak 1890 yılında doğdu. ilk öğrenimini doğduğu yerde, orta öğrenimini selanik ve edirne'de tamamladı. ardından selanik'te hukuk mektebi'ne devam etti. gazeteciliğe selanik'te çıkan 'ittihat ve terakki'nin yayın organı 'rumeli'de başladı. selanik'in işgalinden sonra istanbul'a geldi ve burada "tasvir-i efkar' gazetesinde çalışmaya başladı. istanbul hukuk mektebi'ni bitirip, paris'te sarbonne'de sosyoloji öğrenimine başladı. 1. dünya savaşı'nın çıkmasıyla istanbul'a döndü. 1914'de kendi gazetesi 'turan'ı yayınladıktan sonra sabiha hanım’la evlendi. 1919'da eşiyle birlikte abd'ye giderek 'colombia üniversitesi gazetecilik fakültesi'ni bitirdi. 1924'te 'resimli ay' dergisini yayınladı. bu dergide, nazım hikmet'in başlattığı 'putları yıkıyoruz' yazıları nedeniyle tepki aldı. dergide ayrıca sadri ertem, sabahattin ali ve suat derviş gibi tanınmış isimler de yazıyordu. dergideki yazılarından dolayı 'istiklal mahkemesi'nde yargılanarak 3 yıla mahkum oldu. 1932'de faik sabri duran'la birlikte 'hayat ansiklopedisi'ni çıkarttı. 1936'da istanbul'da iş bankası tarafından çıkartılan 'tan' gazetesini ahmet emin yalman'la birlikte satın alarak yeni biçimde yayınlamaya başladı.tan 2. dünya savaşı sırasında, etkili bir gazete haline geldi. yayınladığı yazılarından dolayı birkaç kez tutuklanan sertel, tek parti yönetiminin baskılarının artması üzerine eşiyle birlikte ülkeyi terketti. önce paris'e, daha sonra bakü'ye giden sertel, eşinin ölümü üzerine yeniden paris'e yerleşti. mart 1977'de istanbul'a dönen sertel, 'cumhuriyet' ve 'vatan' gazetelerinde yazılar yazdı. 1980'de öldü.
  
  eserleri
  sertel'in, gazete ve dergilerdeki yazılarının yanı sıra, "mavi gözlü dev (1968)", "hatırladıklarım (1968)" ve "nazım hikmet'in son yılları (1978)" adlı eserleri de vardır.
  
  kaynak : www.biyografi.net^*
• tam adi mehmet zekeriya sertel'dir. ikinci dunya savasi oncesi ve boyunca turkiye’de fasizm ve turkiye’deki nazi yandaslarina karsi mucadelenin sesi olan ve donemin iktidari icinde yer alan almanci kanat kligi tarafindan yakilan unlu tan gazetesi’ni cikaran ve bu olaydan sonra ulkeden ayrilmak zorunda kalan gazeteci yazar. surgun yillarini esi sabiha sertel ile birlikte azerbaycan ve fransa'da geçirdi.
  
  1977'de türkiye'ye dönmesine izin verilince ;ıstanbul'a geldi. milliyet gazetesinde yayimlanan "nazim hikmet'in son yillari" adli yazi dizisi nedeniyle elestirilere ugradi ve yeniden yurtdisina çikmak zorunda kaldi. zekeriya sertel anilarini "hatiralarim" adli kitapta, nazim hikmet'e iliskin ani ve gözlemlerini "mavi gözlü dev" adli kitapta anlatti. 11 mart 1980’de paris'te yasamini yitirdi
• selanikli, buradayken baha tevfik'le beraber dergi çıkarmış, karısının radikalliği yanında daha ılımlı bir entellektüel.
• karisi icin (bkz: sabiha sertel)
  kizi icin (bkz: yildiz sertel)
• atatürkle belli aralıklarla fikir zıtlaşmasına gidebilecek kadar cesareti olan gazetecilerimizden.
• gündüz vassaf'ın dayısı imiş.
• bu akşam yurda dönüş haberini hatırla sevgili dizisinden aldığım eski tüfek. tarihimizin (sözlükte geçen sadece 8 adet kelama bakılır ise) unutulmaya yüz tutmuş önemli mihenk taşlarından. saygıyla ansaydık.. kısaca da olsa böylece andık sayılmayalım.
• hamdullah suphi'nin başını resimli ay'da yazdığı türk ocaklarıyla alakalı muhalif yazılarla çok ağrıtmıştır. detaylar için füsun üstel'in türk ocakları isimli kitabına bakılabilir.
• 4 aralık 1945'te tan gazetesini sivil polis ve üniversite gençlerinden oluşan bir topluluğun baskını sonucu kaybeden aydın kişi. 1951 yılında ülkesini terk etmek zorunda bırakıldığı için yurt dışına gitmiştir. maddi sıkıntılar ve hastalıkların getirdiği zorluklarla sürgün hayatı yaşamış 1971 yılında türkiye'ye dönmeye çalışmıştır. yeşilköy havalimanından polis eşliğinde çınar otele götürülüp orada bir gece misafir edildikten sonra "şimdi ankara'ya gitmemiz gerekiyor" denmiştir kendisine. polis eşliğinde havalimanına geldiğinde ise kendisi paris uçağına bindirilip geri gönderilmiştir. 1977 yılında türkiye'ye dönebilmiş, fakat uzun süre türkiye'de kalamamıştır. tek mal varlıkları olan moda'daki evini vekalet verdiği akrabadan bir avukata kaptırmıştı. bu sebeple paris'e kızının yanına dönmüştür. zaman zaman kısa türkiye'ye kısa ziyaretlerde bulunan sertel 1980 yılının mart ayında paris'te ölmüş ve orada defnedilmiştir.
  hatırladıklarım adlı kitabında hayatından belirli parçaları anlatmıştır. tarihimizin önemli dönemlerine (osmanlı'nın son zamanları, cumhuriyet'in kuruluşu, atatürk'ün yönetimi, inönü iktidarı, demokrat parti'nin kuruluşu) tanıklık etmiş olan sertel'in bu kitabını okumak cidden önemlidir.
• zamanında mustafa kemal atatürk'e karşı savaşım vermiş ama atatürk vefat ettikten sonra kendi vicdanıyla hesaplaşmış ve bunu anılarında belirtmiş yazardır. zamanında kendisine karşı hürriyet ve demokrasi savaşı yaptığını, hareketlerini diktatörce bulduğunu ancak atatürk'ün vefatından sonra ise atatürk devrimleri ve ilkeleri sayesinde ilerici hamleler yapılabildiğinin altını çizmiştir. diyor ki:
  
  "-bugün memlekette ilerici kuvvetler atatürk ilkelerine dayanarak savaşabiliyorlar. onun için atatürk dün de büyüktü, bugün de büyüktür, yarın da büyük olacaktır. biz uğrunda savaştığımız özgürlüğe de, demokrasiye de ancak o'nun açtığı yoldan ulaşabiliriz."