meteorit

• çok yakın zamanlara kadar insanlar için merak nesnesi olmuş, çeşitli metafizik anlamlar yüklenmiş taşlar.
  
  bununla ilgili en eski kayıtlardan birisi anadolu’nun kadim tanrıçası kybele ile ilgili. yazılı kaynaklarda anlatılanlara göre tanrıça’nın ana tapım merkezi olan pessinus‘a^* “gökten kara bir taş” düşmüş. bu taş kybele’nin kutsal taşı olarak görülüp uzun yıllarca tapınılmış (azra erhat/mitoloji sözlüğü/kybele maddesi)
  
  hatta halikarnas balıkçısı‘nın anadolu efsaneleri kitabında anlattığına göre (aynı kitabın 105. sayfasından itibaren başlayan kybele bölümü) mö. 202 yılında roma, kartaca ile savaşmaktadır. romalı kahinler savaşın kazanılması için kybele’nin kara taşı’nın roma’ya getirilmesi gerektiğini söylerler. ve romalılar gemiyle getirdikleri taşı palatino tepesine yerleştirirler. taş burada da kutsal olarak saygı görür.
  
  kutsal meteorit ile ilgili başka bir efsane(!) tutankamon ile ilgili. firavunun mezarında (tutankamon’un sargıları içinde) bol süslemeli demirden yapılma bir hançer bulundu görsel. fakat firavun’un yaşadığı zamanda mısır tunç çağındaydı^*. yani elde demir yok denecek kadar az ve işleme teknikleri bilinmiyor. yakın zamanlarda bilim insanlarının x-ışını ile yaptıkları taramalarda, hançerin içinde demirle birlikte kobalt, nikel de bulunduğu anlaşıldı. bunlar bize hançerin yapıldığı madenlerin -o bölgede bir çöle düştüğü tahmin edilen- bir meteoritten arta kalan parçalardan yapıldığını gösteriyor. ayrıca mısır’da bir tapınakta bulunan hiyeroglifte “gökten gelen demirden”den söz edilen bir cümle var görsel. artık bu cümlenin de meteorit ile ilgili olduğu düşünülüyor. sonuç olarak mısırlıların ve firavun’un bu meteorite özel bir saygı duydukları, onu kutsal gördükleri kesin gibi. firavun özellikle bu hançeri sargısının içine, kendine olabildiğince yakına koydurtmuş^*. kuvvetle muhtemel gökten gelen bu kutsal taşın öbür tarafta yolculuğa başlayacak olan firavun’a bazı faydalar sağlayacağı düşünülmüş olmalı.
  
  son madde de hacer-i esved ile ilgili. islam’da bu taşa özel bir saygı gösterilmiş, -dışarıdan bağımsız gözle bakan birisi için- kutsiyet atfedilmiş. kaynaklara göre peygamber ve sahabe bu taşa selam vermiş (buhârî, hac, 60; müslim, hac, 249-250). taş, putlardan temizlenmiş kabe’ye bile yerleştirilmiş. islam’ın o dönemde savaştığı en büyük gelenek, putlar. durum böyle iken bir taşa bu kadar önem gösterilmesi baya ilginç. bu durum - bana göre o dönemin en realist adamlarından olan- ömer’in^* bile mantığına uymamış olacak ki, “allah’a andolsun ki senin zarar veya fayda vermeyen bir taş olduğunu biliyorum; eğer resûlullah’ı seni istilâm(öpmek, el sürmek) ediyor görmeseydim ben de seni istilâm etmezdim.” (buhârî, hac, 57) şeklinde bir çıkışı var. taşın kökeni ile ilgili nakledilen birkaç hadis var. bunlarda taşın cennetten geldiği aktarılıyor (1. tirmizi, hacc:49. 2. el-fethü'r-rabbani, 12:26. vs.) bunun dışında paul partsch 1857’de bir yayınında taşın meteorit kökenli olduğunu yazmış (tabiki bu konuda kesin bir şey söyleyemiyoruz çünkü taşın bilimsel analizine bu zamana kadar izin verilmemiş)...
  
  tabiki örnekler benim verdiklerimle sınırlı değildir (yenilerini buldukça bu entryi editleyeceğim). muhtemelen bildiğimizinden çok daha fazla örnek tarihte unutulup gitmiştir. tarihte birçok insan/topluluk “göklerden gelen” bu “şeylere” doğal olarak kutsiyet yüklemiştir. kendinizi; gece şehir ışıklarıyla kirletilmemiş bir dünyada gökyüzüne bakarken hayal edin. sonra aniden bir alev topunun yakınlarınıza düştüğünü... korkunuzu yenip taşın düştüğü yere gittiğinizi.... oluşan kraterde -belki de- daha önce hiç görmediğiniz taşların olduğunu... çok heyecan verici olmalı. yakın zamanlarda ankara mta tabiat tarihi müzesi’ne gitmiştim. hemen girişte solda dünyanın çeşitli yerlerinden toplanmış meteorit parçaları var. bence insanın o taşları görüp etkilenmemesi pek de mümkün değil (müzeden kendi çektiğim birkaç fotoğraf: görsel,görsel, görsel )
  
  meraklısı için: skocax‘ın ; kybele’nin kara taşı ve hacer-i esved’in daha kapsamlı ve ufuk açıcı bir yazısı var. yazının linki