metinlerarası zina

• her ne kadar her metin arametin, metinlerarasılık da bir metni mümkün kılan meşru ilişki olsa da meseleyi daha dar(?) bir kapsamda düşündüğümüzde farklı metinlerarasılık evrenlerinden söz edebiliriz. örneğin şeyh galip'in dahil olduğu metinlerarasılık "geleneği" ile tevfik fikret'inki arasında kimi örtüşmeler olsa da büyük farklılıklar vardır.
  daha çok klasik fars ve osmanlı edebiyatının, mevlevi literatürünün oluşturduğu bir art-alanda işleyen hüsn ü aşk yazarı, tanzimat ve servet-i fünun edebiyatları, dahası modern fransız şiirinin zemininde at koşturan tevfik fikret ile büyük oranda ayrı yazınsal evrenlerde ikamet etmektedir.
  bu noktadan bakıldığında metinlerarası zina, metnin kendisinden/yazarından/döneminden beklenen metinlerarasılık geleneği ile ilişki kurmaması gereken, örtük olarak yasaklanan başka bir geleneği, kendisini garsoniyer yaparak birleştirmesidir. iki geleneğin de temsilcileri tarafından dışlanır bu metin/yazar, recm edilir^*ancak çoğu zaman bu yasak ilişki doğurganlık sağlar, açılım getirir.
  oktay rifat'ın osmanlı sultanlarına dair şiirleri böyle bir zinanın ürünüdür. ait olduğu metinlerarasılık bakımından modernist olması, gelenekten en fazla halk şiirine yakın olması, osmanlıya eleştirel bakması gereken oktay rifat osmanlı padişahları ile özdeşleşmeler kurarak bu gelenekten sapar; ancak bu başka bir metinlerarasılığa-örneğin osmanlının yüceltildiği muhafazakar edebiyat alanına- geçtiği anlamına da gelmez çünkü fatih'i işlerken fethediciliğinden değil de karanfil koklayışından, duyarlılığından, tereddütünden söz eder. iki alanın hoşlanmayacağı bir gayrimeşruluktur son tahlilde.
• (bkz: sext)