musa bin nusayr

• kuzey afrika ve ispanyaya sefer düzenleyen ilk müslüman komutandır.
  
  tarık bin ziyad ve daha niceleri onun yanında yetişmiştir.
• emevilerin ifrikiyye ve mağrip valisi. iber yarımadasının fethi için tarif bin malik ve tarık bin ziyad isimli kumandanlarını öncü olarak göndermiştir. tarık bin ziyad beklenenin çok üstünde başarı göstermiş^* ve vizigot şehirlerini birer birer düşürmüştür. akabinde musa bin nusayr da yarımadaya çıkarak fetih harekatını üstlenmiştir. yaptığı en büyük muharebe, "şövalyeler kalesi" olarak geçen merida önlerinde gerçekleşir. zorlu bir çarpışmadan sonra merida'yı aldığında ganimetler arasında guadalete muharebesi'nde ölen kral rodriguez'in eşi ila(egilo) da vardır. musa bin nusayr, oğlu abdülaziz ile ila'yı evlendirir. bu da araplar arasında huzursuzluğa yol açar. sonradan endülüs'te çıkan bir isyanda her ikisi de öldürülür. (olayda musa bin nusayr'i azleden halife süleyman'ın payı olduğu rivayet edilir.)
  
  musa bin nusayr, halife velid'in ölümünden sonra halife olan süleyman tarafından şam'a çağrılır. bir rivayete göre "iber yarımadasının asıl fatihi kim, tarık bin ziyad mı yoksa sen mi?" sualine yalan söylediği için azledilir. (tarık bin ziyad delil olarak yanında taşıdığı maide-i süleyman'ın -mücevherlerle süslü paha biçilmez masa - ayağını gösterir. iber yarımadasını musa fethetse bu önemli ganimetin bir parçası tarık'ta olmazdı.) ancak durum biraz daha karışık. zira halife süleyman'ın, başa geçtiği sırada var olan as kadroyu yok etme eğilimi mevcuttur. özellikle haccac bin yusuf'un atadığı veya akrabası olan valileri görevde istemiyordur. (kuteybe bin müslim, muhammed bin kasım gibi) musa bin nusayr da bu dönemde tasfiye edilmiştir. yine de canından olmamış, müsadere ile kurtulmuş diyebiliriz.
  
  not: iber yarımadasındaki fetihler süratle devam edince, halife velid'e haber gönderip batı avrupa'dan ilerleyerek istanbul'u kuşatabileceğini(!) söylediği rivayet edilir.