neko to shozo to futari no onna

• tanizaki'nin sanki sınavın son dakikasında hoca kağıtları toplarken, alelacele bitirmiş gibi bir sona sahip eseri.
  --- spoiler ---
  şozo'nun aydınlanması, romanın son sayfasına denk gelir. ve tekâmül, esere yedirilmeden direkt cümle olarak verilir:
  
  "şozo, eski karısının evden gitmesinin de, bu zavallı hayvanın acı çekmesinin de bizzat kendi kişiliği olduğunu fark etti."
  --- spoiler ---
  
  erkeğin gizil mazoşist arzularını naomi, anahtar gibi romanlarında çok iyi yakalayan tanizaki, bu sefer bir kedi, iki de kadın ekleyivermiş. bir tanizaki romanında erkeğin kadını tedirgin etmesi ya da yaşamını sarsması mümkün olmadığından, "kadın, kadın için bile öteki cinsiyet olduğundan" kadını, sadece diğer kadın tedirgin edebilir. romanda sağlam kale, oradan buraya eşya gibi sürüklenen ama tek sarsılmaz karakter kedi lili.roman, insan ilişkilerinin, nasıl bile isteye bir kördüğüme sürüklendiği gayet ironik bir dille irdeleniyor.