nizar kabbani

• çağın -hani şu içinde bulunduğumuz olan-, adonis'le birlik en mühim arap şairlerinden biridir nizar bey.. 1923'de, şamlı ve şanlı bir ailenin evladı olarak dünyaya gelen kabbani, hukuk okuyarak diplomat olmuştur; ve lakin devrandaki yönetim düzeninden ve siyaset ahlakından gına getirdiğinden olacak ki, aşk şairliğinden gayrı bir iş tutmamıştır kendine efendim..
  
  ilk kitabı "esmerim anlattı bana"yı henüz yeni yetme bir bebe iken basan kabbani, 1967 arap-israil savaşından sonra, arap şiirinde yeni bir çağın öncüsü olmuştur.. gerileme kitabına dipnotlar namıyla yazdığı şiiri, beyrut'ta al-adab dergisinin ağustos 1967 sayısında yer almıştır almasına da, derhal yasaklanıp, arap edebiyatının ilk samizdat örneği olarak yeraltına inmiş ve gizlice elden ele dolaşmaya başlamıştır.. bu şiir, aynı zamanda al-adab al-huzarani (haziran edebiyatı) akımının da süt babasıdır..
  
  haziran hareketi'nin kurucusu olan kabbani, hem arap şiirinin sadeleşmesine, hem de 1967'deki altı gün savaşı'nın ardından patlayan politik şiirin gelişmesine kılavuz olan bir şiirbazdır a kuzum.. yeşil bir lambadır şiir, geçkin bir kadının güncesi gibi eserler de, bu dönemin nefis ürünlerindendir bilhassa..
  
  türkçe'de en son "gözlerinin mavi limanında aşk, kadın, hüzün şiirlerinden seçmeler" adlı bir seçmesi görülen nizar beyin, daha bir dolu türkçe söylenmiş eseri mevcuttur..
• suriyelidir...
  
  gazaba uğramiş şiirler
  
  şarkıcı nasıl söyler şarkısını,
  dudakları dikilmişken efendim?
  bir arap şairi ölünce bugün
  kim dua eder o'na?
  el öpmez benim şiirim
  doğrusu sultanlara düşer
  şiirimin ellerini öpmek!
  
  i
  dostlarım
  başkaldırmıyorsa,nedir ki şiir?
  azgınları ve azışları devirmiyorsa,nedir ki şiir?
  zamanda ve mekanda
  sarsıntı yapmıyorsa, nedir ki şiir?
  kisra nuşirevan'ın başındaki tacı
  yere çalmıyorsa, nedir ki şiir?
  
  ii
  bunun için çekiyorum isyan bayrağını
  şu ana kadar gündüz nedir bilmeyen milyonlar adına.
  nedir,dalla serçeyi ayıran
  gülle sarı şebboyu ayıran nedir?
  nedir memeyle narı ayıran
  denizle zindanı ayıran nedir?
  nedir mavi ayla karanfili ayıran
  yiğitlik kelimesinin sırrını,
  giyotinin sırrını ayıran?
  
  iii
  bunun için çekiyorum isyan bayrağını!
  kediler gibi boğazlanmaya götürülen milyonlar adına
  göz kapakları çıkarılanlar adına
  dişleri sökülenler adına
  sülfirik asitte eriyenler adına,kurtçuklar gibi
  mahrum olanlar adına,
  sesten,fikirden,dilden.
  çekeceğim isyan bayrağını.
  
  iv
  bunun için çekiyorum isyan bayrağını
  küçük perdenin altında
  öküz gibi oturan halklar adına
  dostluğu büyük kaşıklarla içen halklar adına
  develer gibi yük çeken halklar adına
  gün doğusundan gün batısına
  yük çeken deve gibi.
  sudan ve arpadan başka hakkı yok
  hasreti yok emirin karısının
  emirin dişi köpeğinin
  berberine ait olmaktan başka..
  yaşasın bir demet yonca
  yaşasın tek ilah diye allah'a yalvaran
  halklar adına
  
  v
  ey şiirin dostları!
  ben ateş ağacıyım,hasretlerin kahiniyim ben
  elli milyon aşığın resmi
  sözcüsüyüm
  sevgi ve inleyiş ehlinin ellerinde
  uyur
  kah yasemin ağaçlarına.
  ey dostlarım!
  bıçağın saltanatını hep reddeden
  bir yarayım ben..
  
  vi
  ey mümtaz dostlarım!
  dudaksızların dudağıyım ben
  gözsüzlerin gözüyüm ben
  okumazlara denizin kitabıyım
  ben
  hapishane kaşalotlarına
  gözyaşıyla kazınan
  yazılarım ben
  bu çağ gibiyim ben,sevgilim!
  çılgınlıklarla karşılarım çılgınlıkları
  kırarım nesneleri çocukluk içre
  kanımda devrim ve limon kokusu
  hep bildiğiniz gibiyim ben
  hoşlanırım kanun çiğnemekten
  hep bildiğiniz gibiyim ben
  şiirleyim...
  yoksa var olmak istemem...
  
  vii
  dostlarım!
  hakiki şiir sizsiniz.
  gülmenin de ehemmiyeti yok
  surat asmanın da
  sultana öfkelenmenin de
  siz benim sultanlarımsınız
  sizden şeref,kuvvet,kudret
  istiyorum
  tuz ve taş üstünde uyuyan
  şehirlerde
  şiirlerim yasak.
  şiirlerim yasak,
  çünkü insana
  sevginin ve medeniyetin
  kokusunu taşıyor
  şiirlerim reddedildi,
  çünkü her beyti muştu taşıyor
  dostlarım!
  sizi bekletmekteyim hala
  kıvılcımı tutuşturmak için...
  
  http://www.nizar.net/
• ''ey kadin
  büyük sevgisini postayla gönderen
  sesini
  rimelini
  ve kiskirtici kokusunu
  ey kadin
  ey kendisini tanidigim ve tanimadigim
  durdur, durdur su yazma isini
  gönderdiklerin hep çocukça
  yazdiklarin saçma hep
  yok bunlarda bir kadin
  postayla ask yapilmaz erkekle
  postayla ancak çocuklar baba olur ''
• doğu'lu kadinin acilarini dile getirmesinden dolayı kadın şairi olarak anılan kabbani, 1967 yilindan sonra araplara yonelttiği sert eleştirilerden ötürü sağ ve sol pek çok kesimin şimşeklerini üzerine çekmiştir, şuurunu keşfedip cüretini gosterenlerin şairi.
  (bkz: herhangi bir erkege mektup)
• savaş karşıtı muhteşem şiirlere imza atmıştır. http://www.nizar.net/ diye 4-5 dilli bir sitesi vardı, ama kapanmış. açılır umarız.
• "telefonun ahizesini sabaha kadar devreden çıkardığım için hoşgörün beni.
  
  cnn istasyonundan kurtulduğum için
  bbc istasyonundan
  nbc istasyonundan
  
  uyduları aracılığıyla beni gasp eden bütün istasyonlardan...
  
  ***
  
  şüphesiz televizyon, maruz kaldığımız en büyük gasp operasyonudur.. gece ve gündüz.. büyük ve küçük... üstelik gasp edilmekten mutluyuz hepimiz...
  
  teknolojik bir gasp bu.. vahşeti ırksal gasptan daha az değil... "
  
  cümlelerinin sahibi önemli insan.
  
  21 mart 1923 de şam da doğdu. ancak yaşamında, sonraları şiirlerinde bir sevgiliye benzeteceği beyrut un yeri büyüktür. kabbani ailesinin en önemli fertlerinden olan annesinin amcası ebu halil kabbani, 20. yy. başlarında arap tiyatrosunun kurucusudur. babası tevfik kabbani ise suriye de fransızlara karşı verilen kurtuluş mücadelesinin önemli isimlerinden biri ve tanınmış bir tüccardır.
  
  lise eğitimni şam da bitiren nizar, suriye üniversitesi hukuk fakültesi ne girdi. 1945 de mezun oldu. dışişleri bakanlığında ve mısır, türkiye, ingiltere, lübnan, çin ve ispanya da çeşitli görevlerde bulundu. 1966 da şiiri memurluğa tercih edip istifa edinceye kadar bu görevde kaldı. iki kez evlendi. ilk eşi suriyeli zehre den olan oğlu tevfik in, kahire de tıp okurken kalp hastalığı nedeniyle 17 yaşında vefat etmesi üzerine, nizar onun için "efsanevi prens tevfik kabbani" ağıtını yazdı ve öldüğünde oğlunun yanına gömülmesini vasiyet etti.
  
  ikinci eşi "ömrümün ve şiirimin yol arkadaşı" dediği belkıs er-ravi ıraklıdır. 1982 de beyrut ta amerikan elçiliğine bomba koulması sonucu ölümü, nizar üzerinde çok derin izler bıraktı. nizar karısının adını taşıyan bir mersiye yazdı ve ölümünden tüm arap yöneticilerini sorumlu tuttu. ondan sonra tekrar evlenmeyi reddetti ve 1998 de ölünceye kadar hayatının son 15 yılını londra da bir apartman dairesinde tek başına geçirdi.
  
  delice sevdiği annesinin ölümü de nizarı çok etkileyen olaylardandır. nizar annesinin sütten ancak yedi yaşında kesebildiği nazlı bebeği, annesi de nizar için bütün kadınları kendisinde toplamış olan bi kadındır.
  
  nizar çağdaş arap edebiyatının büyük yenilikçilerindendir. şiirleirni klasik arap şiirini özümseyerek, ama yeni bir form, yeni bir sesle geçmişin kısıtlayıcı ve belirleyici tüm kayıtlarından da kurtularak yazdı ve hep bu tarzı savundu. 1967 arap-israil savaşında yaşanan bozgundan sonra arap dünyasında başlayan, mevcut arap yönetimlerini tenkit edebiyatının kurucusu ve en büyük temsilcisidir. şiirlerinden açıkça görüleceği üzere, yansıyan duyarlılığın odak noktasını filistin ve filistin sorunu oluşturmaktadır. bu bir yerde, islam dünyasının kalbinin delik deşik olduğu gerçeğiyle aynı anlama gelmektedir. filistin sorununun başlı başına bi,r trajedi olmasının yanında, bütün islam alemi ve özellikle arap dünyası açısından sömürülme, kuşatma, talan, ihanet, uşaklık, yenilgi, ve batı ya her anlamda bağımlılık gibi başka içerimleri de bulunmaktadır. ayrıca şiirlerine ağırlıklı olarak kadınları konu etmesi sebebiyle kadın şairi diye de anılır.
  
  nizar hayattayken büyük arap şarkıcıları onun şiirlerini yorumlamak için birbirleriyle yarıştılar. ümmü gülsüm, abdülhalim hafız, feyruz, macide rûmi, kâzım sahir bunların en meşhurlarındandır.
  
  nizar kabbani nin yayınlanış sırasına göre eserleri şöyledir;
  
  1. semra bana dedi ki (kâlet lî es-semra), 1944
  
  2. süt çocukluğu (tufûletu nehd), 1948
  
  3. samba, 1950
  
  4. benimsin (enti lî), 1951
  
  5. şiirler (kasaîd) 1954
  
  6. sevgilim (habîbetî) 1960
  
  7. şiir yeşil bir kandildir ( eş-şi'ru kandil ahdar) 1962
  
  8. sözcüklerle yapılmış resim ( er-resm bi'l keimat) 1966
  
  9. bozgun notları ( hav^miş alâ defteri'n-nekseti) 1967
  
  10.işgal edilmiş toprağın ozanları (şuarâu ardı'l-muhtelle) 1968
  
  11.kudüs (el kuds) 1968
  
  12.fetih (el-feth) 1968
  
  13.temsilciler (el mumessilûn) 1969
  
  14.soruşturma (isticvâb) 1969
  
  15.bir kadın gerillanın israil in duvarlarına yazdığı yazı (menşûrâtu fedâiyyetin alâ cidrânı israil) 1969
  
  16.şiir duruşmasında (ifadetun fi mahkemeti'ş-şi'r) 1969
  
  17.umursamaz bir kadının günlüğü (yevmiyyatu imraetin lâ-mubâliyye) 1970
  
  18.sevgi kitabı (kitabu'l hubbi) 1970
  
  19.vahşi şiirler (kasâid mutevahhişe) 1970
  
  20.hayır (lâ) 1970
  
  21.en tatlı şiirlerim (ahlâ kasâidi) 1971
  
  22.yüz aşk mektubu (mietu risaleti hubb) 1971
  
  23. yasak şiirler (eş'aru hâricetun alâ kânûn) 1972
  
  şiirlerinden bir örnek;
  
  resim dersi
  
  1
  boya kutusunu önüme koyuyor oğlum
  bir kuş çizmemi istiyor benden
  kül rengine batırıyorum fırçayı
  bir dörtgen çiziyorum, üstüne bir kilit ve çubuklar
  oğlum, gözleri dehşet dolu, diyor ki bana:
  "ama bu bir hapishane...
  yoksa bilmiyor musun baba, kuş çizmeyi sen?"
  oğlum, diyorum ona, ayıplama beni
  kuşların biçimini unuttum inan.
  
  2
  kalem kutusunu önüme koyuyor oğlum
  bir deniz çizmemi istiyor benden
  kurşun kalemi alıyorum
  siyah bir daire çiziyorum
  oğlum diyor ki bana:
  "ama bu siyah bir daire, baba
  deniz çizmeyi bilmiyor musun yoksa?"
  ona diyorum ki: oğlum
  eskiden deniz çizmekte ustaydım
  ama bugün...
  oltayı aldılar benden
  av yaklaşmıştı oysa...
  mavi renkle konuşmamı da yasakladılar
  özgürlük balığını yakalamamı da.
  
  3
  resim defterini önüme koyuyor oğlum
  buğday başağı çizmemi istiyor benden
  kalemi alıyorum
  bir üçgen çiziyorum ona
  resim sanatındaki bilgisizliğime şaşırıyor oğlum
  şaşkın şaşkın diyor ki:
  üçgenle başak arasındaki farkı bilmiyor musun baba?
  ona diyorum ki, oğlum
  eskiden başağın biçimini bilirdim ben
  somunun biçimini
  gülün biçimini..
  ama bu metalik çağda
  ormanın ağaçları
  silahlı adamlara katıldı ya
  güller, lekeli giysilere büründü ya
  silahlı başaklar çağında
  kuşlar silahlı
  kültür silahlı
  din silahlı
  bir somun alsam
  içinde tabanca buluyorum
  bir gül koparsam bahçeden
  silahını dayıyor burnuma
  bir kitap alsam kitapçıdan
  parmaklarımın arasında patlıyor...
  
  4
  yatağımın kenarında oturuyor oğlum
  bir şiir okumamı istiyor benden
  gözümden bir damla yaş düşüyor yastığa
  korkuyla izliyor oğlum ve
  "ama baba diyor, bu gözyaşı, şiir değil!"
  ona diyorum ki:
  büyüdüğün zaman oğlum
  arap şiir kitaplarını okuyunca
  sözcükle gözyaşının kardeş olduğunu göreceksin
  ve arap şiirinin yalnızca
  parmaklar arasından çıkan
  bir damla gözyaşı olduğunu...
  
  5
  oğlum kalemlerini, boya kutusunu önüme koyuyor
  bir yurt çizmemi istiyor benden
  fırça titriyor elimde
  ağlayarak düşüyorum...
• aşkın kitabı'nı yazmış şair.
• (bkz: hüzünlü ırmak)
• (bkz: gözlerinin mavi limanında)
• "yirmi yıldır aşkın yolu üzerindeyim
  ve hala yol meçhul
  bir kez katil
  çoğu kez maktul oldum
  yirmi yıl... ey aşkın kitabı
  hala birinci sayfadayım"