olay şemaları

• günlük yaşamdan çıkartılan etkinlik ardışıklıklarını betimlerler. belirsiz ya da bulanık bilgilerin işlenmesinde çerçeve işlevi görürler, belleği şema-tutarlı bilgiler doğrultusunda biçimlendirirler. şemalara dayandırılan çıkarsamalar bilgi eksikliği bulunan yer ve durumlarda boşlukları doldurma olarak görülebilirler. duş almak, bir yarıyıl sonu sınavına girmek, futbol oynamak vb. şemalar örnek olarak verilebilir ^**
• günlük yaşamımızda genellikle girdiğimiz farklı sosyal ortamlarda ne yapacağımıza ilişkin zihnimizde belli senaryolar vardır. bir restorana gittiğinizi farz edin. orada ne yapacağınızı önceki deneyimlerden bilirsiniz. ilk önce kendinize oturacak bir masa bulursunuz veya bir garson size uygun bir yer gösterir. sonra garsonu çağırır ve menüyü istersiniz. menüden yemeğinizi seçer ve yemek siparişini verirsiniz. yemeğinizi yedikten sonra hesabı istersiniz, ödemeyi yapar ve restorandan çıkarsınız. işte bu örnekte olduğu gibi restoranda yemek yeme olayında sırasıyla yapılması gereken davranışlar vardır. bu davranışların ve yapılma sırasının sadece restoran senaryosuna uygun olduğunu bilirsiniz. hamburger yemek için hızlı yemek yenen (fastfood) bir yere gittiğinizde masaya oturup garsonun gelmesini beklemezsiniz. orada menüden yemek seçip yemeği kendinizin almanız gerektiğiniz bilirsiniz, zira orada başka bir senaryo vardır. sinemaya gitmek, futbol izlemek için stadyuma gitmek, camiye gitmek gibi pek çok durumda oraya uygun şemaları ya da senaryoları gerçekleştiririz. o hâlde olay şemaları günlük faaliyetlerde olayların sıralı organizasyonunu betimleyen bilişsel senaryolar olarak tanımlanabilir. böylece olay şemaları geleceği öngörmek, hedefler koymak ve plan yapmak için bir zemin yaratırlar. hedefe ulaşmak için uygun davranış sırasını belirleyerek, kişinin hedefe yönelik stratejiler belirlemesini mümkün kılarlar. bazı sosyal psikologlar belirli sosyal ortamlarda nasıl davranacağımızı belirleyen bir sağduyumuzun olduğunu ve bunun bilinçdışımızdaki geniş bir bilgi ve varsayımlar repertuarından kaynaklandığını ileri sürmektedirler. bu repertuar bellekte saklanır ve gerektiğinde farkında olmaksızın harekete geçirilir (augoustinos, walker ve donaghue, 2004; hogg ve vaughan, 2011).