olongo

• binlerce hatta on binlerce mısradan oluşan yakut (şimdiki saha özerk cumhuriyeti) kahramanlık destanlarına verilen isim.
  
  en meşhurları: er sogotoh, ürüng uğolan, nuyurgun boğotur, abahtay bergen, kulun kulustur (bunlar hep kahramanların isimleri) örneğin nuyurgun boğotur bunların içinde en ünlü ve uzun olanıdır ve 36 bin dizeden oluşur.
  
  yakut folklorunda çok önemli bir yere sahipler ama çok uzun oldukları için çocukluktan itibaren müzik eşliğinde ezberleme çalışmaları vs yapılır ayrıca ısıah bayramı’nda da olonho/olongo yarışmaları düzenlenir.
  (bkz: ısıah bayramı/@ay hatun)
  
  olongo/ olonho destanlarında üç dünya yer alır: üst dünya, tanrıların yurdu; orta dünya, insanların yaşadığı kısım; alt dünya ise yer altı.
  
  yakutlarda evrenin ortasında aal luuk mas/kutlu ulu meşe vardır (bildiğin hayat ağacı, avatar’da da var hani, oradaki dev kuşlar da bürküt olabilir mi acaba?) ve kökleri aşağı dünya'ya kadar uzanır, dallarıysa yukarı dünya'ya kadar yükselir. kısaca üç alemi birbirine sabitler ve destanlardaki kahramanların maceraları sıklıkla buralarda geçer.
  
  "insanın ilk atasının adı er sogotoh idi. doğuda ise ağaç hakan bulunuyordu. ağaç hakan'ın kökleri yeri kaplıyor, dalları ise göğü deliyordu. kökünden hayat suyu kaynıyor ve herkese can veriyordu.
  bu ilk insana yalnız insan adı verilmişti. babası gök tengri, annesi ise kübey hatun idi. dünya sekiz köşeli imiş ve ortasında da sarı bir göbek varmış. büyük bir ağaç göğün üç katını delip göklere çıkarmış.
  ağaç, tanrı'dan süslüymüş, kabukları gümüşlüymüş, budakları dokuz kollu bir şamdanmış, yaprakların hepsi ise bir at derisi kadarmış. ağaçtan sarı bir su çıkarmış. ondan içen kutlu olur ve mutluluk bulurmuş. insanın ilk atası da bu sudan içmiş ve hayat bulmuş."
  
  yararlanılan kaynaklar:
  yaşar çoruhlu - türk mitolojisinin ana hatları
  bahattin uslu - türk mitolojisi
  
  olonkho performance