orhon türkçesi ^*

• son yıllarda bazı eşyalaların (makas, kılıç, tolga, tabak) ve mezarların üzerinde de bulunmuştur. yazıtlardan daha eski olan bu eşyalar, bu alfabenin aslında çok daha eski olduğunu düşündürmüştür.
• dilbilgisi kurallarının bazılarından bahsedersek ;
  
  *iyelik ekleri:
  1.tekil şahıs: -(x)m : apam(atam), begim(beyim), kanım(babam)
  2.tekil şahıs: -(x)n : sünükün(kemiğin)
  3.tekil şahıs: -(s)i : atısı(yeğeni)
  
  1.çoğul şahıs: -(x)miz : apamız(atamız)
  2.çoğul şahıs: -(x)niz : oğlanınız(oğlunuz)
  3.çoğul şahıs: -(s)ı : atısı(yeğeni,yeğenleri)
  
  *şahıs zamirleri:
  tekiller : men, sin,_(ol)
  çoğullar :biz, siz,_(olar)
  
  *soru zamirleri:
  kem(kim), negü(ne), kanı(hani), kangı(hangi), kança(nereye)
  
  **kipler:
  görülen geçmiş zaman:-dı,-di,-tı : tidim(dedim)
  
  öğrenilen geçmiş zaman:-mış : timiş(demiş)
  
  geniş zaman ve şimdiki zaman eki: -ar(ünlü uyumuna girer),-r: birür men (veririm,veriyorum)
  
  gelecek zaman eki:daçı(teçi,taçı) : ölürteçi men(öleceğim)
  
  kaynak: türk dili tarihi,a.bican ercilasun
• (bkz: gokturk alfabesi)
• 4 yıllık eğitim hayatımda resmen kabusum olan ders. kaçtır bu dersi aldım ve olmadı. mezuniyet sınavına kaldı.
  
  hayır bu dersten daha zor dersleri aa ile gecip orhonca'dan mezuniyete kalmak koyuyor. bir yerlerde "orhonca " diye bir tabir duyunca tüylerim diken diken oluyor. fareden korktuğum kadar bu dersten korkar oldum. bilge kağan' ın da kül tigin 'in de tonyukuk' un da alacağı olsun.