paleografi ^*

• eski yazilari inceleyen bilim dali.
• temel olarak yunanca ve latince ile bunlarla ilişkili dillerde yazılmış metinleri ele alır. eski mısır, ibrani, ortadoğu ve uzakdoğu metinleri bu dal dışında tutulur.
• eski yazıların deşifre edilmesini konu edinen bilim dalı.
• osmanlı türkçesi kullanılan el yazmaları da bu bilim dalı altında incelenir.
• osmanlı türkçesi alanında, mehmet eminoğlu dışında sağlam bi kaynak önerisi olan beni mezun edecek insandır. itina ile yeşil beklenir.
• eski usulde yazı veya eski zaman yazılarını okuyan bilim dalıdır. kısaca yazılı arşiv kaynaklarının kullanımı çok önemlidir ki bu kaynaklar olmadan yazılan her şey boş ve taraflıdır.
  
  ayrıca burada asıl olan da arşiv gerçeğidir.
  
  (bkz: arsiv)
• bugün elime aldığım ansiklopedide gözüme ilişen bu bilim dalından biraz bahsedeyim.
  
  paleografi, eskiçağ ve ortaçağ el yazmalarının incelenmesidir. paleografinin ilk amacı geçmiş belgeleri okumak, ikincisi ise bu belgelerin fiziki özelliklerinden, yazıdan, içerikten ve başka belgeler, dergiler vb.den yararlanarak bu el yazmasının tarihini ve yerini saptamaktır.
  
  paleografi, yazıtlar ve tabletler üstündeki yazıların, papirüs üzerindeki yazıların, müzik belgelerinin, madalyalardaki yazıların incelenmesini de kapsamaktadır. ancak dar anlamda paleografi kütüphanelerdeki el yazmalarının ve arşivlerdeki bilgilerin incelenmesidir.
  
  paleografinin temelleri yunan ve roma yazıtlarının incelenmesiyle atılmıştır. fransız benediktin papazı montfaucon'un, 1708'de "yunan paleografisi" adlı eserini yayınlamasından sonra paleografi bir bilim dalı durumuna gelmiştir.
• tanım: toplumların kullandıkları yazıları araştıran bilim dalıdır.
• tarih boyunca kullanılan yazı tiplerini okumaya ve incelemeye dayanan bilim dalıdır.
  
  bu bilim dalında yazıtlar, papirüs ve parşömen yazıları, levhalar ve vazolar üzerine yazılan yazılar, el yazmaları yani kısacası matbaa öncesi yazılar okunur/incelenir. bu incelemeyle de yazılardaki ortak noktalar, yazının evrimi ve bölgesel üsluplar tespit edilir.
  
  daha detaylı bilgi için:
  + mustafa hamdi sayar - ''paleografi'' - eczacıbaşı sanat ansiklopedisi - cilt: 3.
  + mübahat kütükoğlu - ''paleografya'' - tdvia - cilt: 34.
• ingilizce'den örnek vermek gerekirse, middle english, yani orta ingilizce metinlerinde üç çeşit yazı stili kullanılmış.
  
  textura, okunaklı ve yazımı zahmetli. katip, her bir harfi dikkatle yazıyor, bir belge ya da kitabın yazımı esnasında sarfedilen zaman ve eforu siz hesaplayın. incil yazımında ya da herkesin, maddi açıdan kolaylıkla erişmeyeceği metinlerde tercih edilmiş.
  
  anglicana, kâtiplerin, artan kitap ve diğer döküman (ticari, mektup vs.) talebine karşı çıkardıkları bir stil. tahmin ettiğiniz üzere, yazım hızı önemli olduğundan, katibin eli, sayfadan pek kalkmıyor. basitçe bakkal defteri yazısı diyebiliriz. her yiğidin bir yoğurt yiyişi olduğu üzere, her kâtibin bir yazım stili olduğundan, anglicana ile yazılmış iki metin karakterlerinde büyük farklılıklar göze çarpıyor.
  
  son stil ise secretary, bu da, 15. yy sonlarında, avrupa'dan, ingiltere'ye geliyor. harfler, genel olarak bildiğimiz latin alfabesi formundalar. ingilizce seviyeniz iyi durumdaysa, bu stilde yazılan metinleri okuyabilirsiniz.
  
  ortaçağ el yazmalarına merakınız varsa, ahmet deniz altunbaş'ın katılmış olduğu ilgili programı, youtube'da, buradan izleyebilirsiniz.