percolation

• ingilizce suzme. percolate fiilinden turemis olup bu fiilin isim halidir.
• bir matematik ve fizik probleminin de adidir. basit bir ornek vermek gerekirse, bir kareli kagidin her bir karesinin "p" kadarlik bir olasilikla siyaha, 1-p'lik bir olasilikla da beyaza boyandigini dusunelim. kareli kagidin bir kenarindan obur kenarina birbirine komsu olan siyah karelerden olusan bir yol bulabilir miyiz sorusunun cevabi (kareli kagidin boyunun buyuk oldugu limitte) eger p belli bir sinir degerden buyukse evet, kucukse hayir olacaktir. "percolation" probleminin ana sorunlarindan biri, bu kritik p degerini hesaplamaktir.
• gayet zor ve henüz en genel durumda çözülmemiş olan matematiksel fizik problemidir. türkçe'ye sızma veya süzülme problemi diye çevirebiliriz kanaatimce. farklı şekilleri anlatılmış olsa da en basit ortaya konuşlarından biri şöyledir:
  
  bir kalıp isviçre peyniri, ya da daha iyisi kars kaşarı alın. bu peynirlerin içinde küresel boşluklar oluşmuştur fermantasyon sırasında. şimdi bu peynirden bir kalıp kesin, 'kalıbın bir tarafından öbür tarafına geçen bir yol var mı?' sorusunu cevaplamak istiyoruz. eğer boşlukların sayısı çok ve boşluklar büyükse kalıbı ne kadar kalın keserseniz kesin öbür tarafa geçen bir yol bulmak mümkün olur. işte deliklerin böyle bir yol yaratabilmeleri için ne kadar büyük olmaları ve ne kadar çok sayıda olmaları gerektiğinin hesaplanmasına perkolasyon eşiği hesabı denir.
  
  pratikte 'bu kayadan petrol sızar mı?', efendim 'yarı iletkenime ne kadar başka cins atom koyarsam elektronlar bunların üzerinde gezip malzemeyi iletken yapar?' gibi malzeme bilimi sorularının cevabını vermek için kulanılır. kuramsal fizikte ise kuantum alan teorileri ile yakın bağı olduğu için bu problem yıllardır revaçtadır.
• courseara'da data structures and algorithms kursunun ilk haftasının bitiminde çözülmesi gereken bir assignment.
• kritik eşiği 0.593 olan, sosyal medya bağlantılarının sınıflandırılmasından iletken madde tasarlanmasına kadar birçok alanda kullanılan simülasyon. n^2 çalışma süresinde backwash sorunu çözüldüğünde tadından yenmez.