perinçek-isviçre davası

• perinçek-isviçre davası ve ilgili olaylar kronolojisi:
  
  29 ocak 2001: fransa, 2001-70 sayılı yasa ile ermeni soykırım iddialarını tanıdı.
  
  14 eylül 2001: isviçre bern-laupen mahkemesi, 1996'da ermeni soykırım iddialarını bir bildiri ile reddeden 18 kişiyi ceza kanununun mükerrer 261/4. maddesi bağlamında suçsuz buldu.
  
  16 aralık 2003: isviçre ulusal konseyi, ermeni soykırım iddialarını tanıdı.
  
  7 mayıs 2005: işçi partisi genel başkanı doğu perinçek, lozan'da düzenlediği basın toplantısında almanca ve türkçe olarak ermeni soykırımı iddialarını reddetti ve bunların uluslararası bir yalan olduğunu söyledi.
  
  15 temmuz 2005: isviçre ermenistan derneği, perinçek hakkında suç duyurusunda bulundu.
  
  22 temmuz 2005: kktc kurucu cumhurbaşkanı rauf denktaş başkanlığında isviçre'ye giden 200 kişilik heyet, lozan antlaşmasının yıl dönümü konferansını ve binlerce kişinin katıldığı bir yürüyüş düzenledi. doğu perinçek ile birlikte heyet üyeleri ermeni soykırım iddialarının uluslararası bir yalan olduğu görüşlerini yineledi.
  
  23 temmuz 2005: isviçre polisi tarafından winterthur/unterland savcılığına götürülen perinçek, burada savcıya ifade verdi. perinçek, isviçre'nin ermeni soykırım iddialarının reddini suç sayarak hata yaptığını ve kendisinin bu hatanın düzeltilmesine yardımcı olmak için suç duyurusuna konu olan konuşmayı yaptığını belirtti.
  
  1 ağustos 2005: isviçre halk partisi genel başkanı ueli maurer, 1915 olaylarını "soykırım" olarak tanımlayan meclis kararının değiştirilmesi gerektiğini söyledi.
  
  18 eylül 2005: doğu perinçek, isviçre makamlarının çağrısı üzerine yeniden isviçre'ye gitti. bern kantonunda düzenlediği toplantıda 1915 olayları hakkındaki hukuksal görüşünü yineledi.
  
  20 eylül 2005: doğu perinçek, lozan sorgu hâkimi jacques antenen tarafından 3 saat sorgulandı. perinçek, soykırımın hiçbir zaman meydana gelmediğini ve kendisinin uluslararası bir yalanla mücadele ettiğini belirtti. hâkim televizyona yaptığı açıklamada, perinçek'in görüşlerinin ifade özgürlüğü kapsamında olduğunu ve dosyayı kapatacağını belirtti.
  
  18 ocak 2006: taşnagsütün üyesi ermenilerce berlin'de öldürülen talât paşa'nın anısına, rauf denktaş başkanlığında talât paşa komitesi kuruldu.
  
  18 mart 2006: talât paşa komitesi önderliğinde berlin'de talât paşa kurultayı ve binlerce kişinin anma yürüyüşü yapıldı. türkiye'nin berlin büyükelçisi mehmet ali irtemçelik'in, başbakanlık talimatıyla, ermenistan ile ilişkileri bozmamak gerekçesiyle bu mitingi engellemek istediği iddia edildi. alman polisi mitinge iki kez yasak getirdi, ancak alman mahkemeleri bu yasakları kaldırdı.
  
  nisan 2006: doğu perinçek hakkındaki soruşturma sonuçlandı. dosyayı kapatacağını söyleyen sorgu hâkimi tarafından isviçre ceza kanununun 216. maddesinin 4. fıkrasına dayanarak dava açıldı.
  
  9 mart 2007: doğu perinçek'in davası lozan polis mahkemesinde görüldü. duruşmaya 90 kilogram belgeyle katılan perinçek, isviçre ceza kanununun 216/4. maddesi bağlamında ermeni soykırım iddialarını reddetmek suretiyle ırk ayrımcılığı yapma yönünden suçlu bulundu. perinçek, 90 gün hapis cezasına çarptırıldı ancak ceza iki yıl tecil edildi. tecille birlikte, 30 gün hapis yatmasına ya da 30 gün hapsin karşılığı olarak 3.000 isviçre frankı para cezası ödemesine hükmedildi. ayrıca isviçre-ermenistan derneğine 1.000, davacı kişiye 10.000 isviçre frankı manevi tazminat, mahkeme masrafı olarak da 5.873,55 isviçre frankı ödemesine karar verildi.
  
  mart-nisan 2007: talât paşa komitesi berlin'de ve paris'te kitlesel eylemler düzenledi.
  
  13 haziran 2007: vaud kantonu istinaf mahkemesi, perinçek'in temyiz başvurusunu reddetti.
  
  20 aralık 2007: isviçre federal mahkemesi, perinçek'in temyiz başvurusunu reddetti.
  
  21 mart 2008: doğu perinçek ergenekon soruşturması kapsamında gözaltına alındı.
  
  10 haziran 2008: isviçre'de iç hukuk yollarının tükenmesi üzerine doğu perinçek'in avukatı mehmet cengiz, avrupa insan hakları mahkemesine isviçre aleyhinde dava açtı. dosya sayısının çokluğu nedeniyle, dava uzun süre gündeme alınamadı.
  
  18 ocak 2011: isviçre, mahkemelerinin aldığı kararın avrupa insan hakları sözleşmesine uygun olduğunu belirterek doğu perinçek'in başvurusunun reddedilmesini talep etti.
  
  28 şubat 2012: fransa anayasa konseyi, ermeni soykırım iddialarını tanıyan yasayı iptal etti.
  
  17 aralık 2013: avrupa insan hakları mahkemesi 2. dairesi, doğu perinçek'in avrupa insan hakları sözleşmesi içinde hareket ettiği ve ifade özgürlüğünün isviçre tarafından ihlal edildiğine karar verdi.
  
  10 mart 2014: doğu perinçek ergenekon davasının dağılmasından sonra, silivri cezaevinden tahliye oldu.
  
  11 mart 2014: isviçre federal adalet ve polis bakanlığı, avrupa insan hakları mahkemesi 2. dairesinin kararını büyük daire'ye taşıdı.
  
  9 eylül 2014: yunanistan meclisi, ermeni soykırım iddialarını reddedenlere hapis ve para cezası verilmesini öngören bir kanun çıkardı.
  
  9 ocak 2015: talât paşa komitesi üyesi ve işçi partisi uluslararası ilişkiler bürosu başkanı yunus soner, atina'da yunanistan meclisinin karşısında ermeni soykırım iddialarını reddeden bildiriyi yunanca ve türkçe olarak okudu. soner ve beraberindekiler yunan polisince gözaltına altına alınarak, sınır dışı edildi.
  
  19 ocak 2015: istanbul 4. ağır ceza mahkemesi, doğu perinçek'in ergenekon davası yüzünden konulan yurt dışına çıkış yasağını kaldırdı.
  
  28 ocak 2015: avrupa insan hakları mahkemesi büyük dairesi perinçek-isviçre davası için strasbourg'ta toplandı. duruşmada önce davacı doğu perinçek bir sunum yaptı, daha sonra isviçre devleti savunmasını verdi. müdahil devletler türkiye ve ermenistan da görüşlerini açıkladı. fransa da görüşlerini yazılı olarak sundu.
  
  kaynaklar:
  http://www.ab.gov.tr/index.php?p=40741
  http://www.academia.edu/…_zaferİ_ve_bunun_sonuçlari
  http://www.admin.ch/…on/19370083/index.html#a261bis
  http://www.avim.org.tr/…dergiler/ras-29--1--pdf.pdf
  http://www.aydinlikgazete.com/…kertildi-h30361.html
  http://www.conseil-constitutionnel.fr/…cc_647dc.pdf
  http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-139276
  http://odatv.com/…en-bildiri-okunsa-1201151200.html
  http://www.sozcu.com.tr/…n-haydi-strazburga-721958/
  https://sukruelekdag.wordpress.com/…a-aldigi-karar/
  http://t24.com.tr/…-karari-ve-ermeni-soykirimi,8069
  http://www.turkishnews.com/…ntent/2010/10/05/31397/
• "17 aralık 2013: avrupa insan hakları mahkemesi 2. dairesi, doğu perinçek'in avrupa insan hakları sözleşmesi içinde hareket ettiği ve ifade özgürlüğünün isviçre tarafından ihlal edildiğine karar verdi."
  
  mahkeme kararı:
  http://hudoc.echr.coe.int/fre?i=001-139276 (fransızca)
  http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-139724 (ingilizce)
  http://www.avim.org.tr/…e_aİhm_kararı_tercümesi.pdf (gayriresmi türkçe çeviri)
  
  mahkemenin ifade özgürlüğüne dair ihlal kararı özetle şöyledir:
  
  1- ermenilerin osmanlı imparatorluğu eliyle maruz bırakıldığı kırımların ve tehcirin asıl mahiyetinin belirlenmesi ve iç hukuka dayanarak bunun bir "soykırım" olup olmadığının saptanması avrupa insan hakları mahkemesinin görevi değildir.
  
  2- isviçre'nin iddiasının aksine, ermeni soykırım iddiaları konusunda genel ya da akademik bir konsensüs yoktur. bu tarihsel konunun tartışılması mutlak kamu yararı taşımaktadır.
  
  3- yahudi soykırımının inkarı ile ermeni soykırım iddialarının reddi aynı değildir. bu dava da, yahudi soykırımını inkar davalarından farklıdır. yahudi soykırımını inkar davalarının farkı; mahkum edilenlerin tarihsel gerçekleri inkar etmesi, sarih bir hukuksal temel bulunması ve eylemlerin niteliğinin uluslararası bir mahkemece açık bir biçimde saptanmasıdır.
  
  4- ermeni soykırım iddialarının hukuki anlamda reddi, ermeni halkına karşı nefret suçu değildir.
  
  5- inciten, şok eden veya endişe uyandıran düşünceler de ifade özgürlüğünün kapsamındadır. tartışma hakkının serbestçe kullanılabilmesi demokratik, hoş görülü ve çoğulcu toplumu, totaliter veya diktoryal yönetimlerden ayıran özelliklerdendir. perinçek bu hakkı kullanmış ve suistimal etmemiştir.
  
  6- isviçre'nin iddiasının aksine, doğu perinçek'in sözleri "ırkçı" veya "milliyetçi" değil, tarihsel, hukuksal ve siyasaldır.
  
  7- isviçre'nin doğu perinçek'in mahkumiyetini haklı göstermek için öne sürdüğü gerekçeler tümüyle yerinde değildir ve bütün olarak ele alındığında yetersizdir. isviçre ulusal makamları kısıtlı takdir haklarını aşmış ve doğu perinçek'in ifade özgürlüğünü ihlal etmişlerdir.
• 28 ocak 2015'te doğu perinçek'in büyük daire duruşmasında yaptığı sunum: https://www.youtube.com/watch?v=vjbf34yppns
  
  "sayın başkan,
  sayın yargıçlar,
  mahkemenizi saygıyla selamlıyorum.
  mahkemenize güveniyorum.
  
  birinci nokta: avrupa insanının özgürlüğü için buradayız. avrupa insan hakları mahkemesi 2. dairesinin 17 aralık 2013 günü açıklanan kararı, avrupa'nın özgürlük mirasını temsil ediyor ve avrupa'daki özgürlükleri güvence altına alıyor. o kararı burada aynen tekrar ediyoruz.
  
  düşünceyi açıklama özgürlüğü, farklı, hatta aykırı görüşlere özgürlüktür. özgürlük, statükoya karşı çıkanlara gereklidir. giordano brunolar, yerleşik inançları tartışmaya açtıkları için yakıldılar.
  
  birinci dünya savaşında taraf olan devletlerin ve halkların birbirlerine karşı o tarihlerden kalan belli yargıları vardır. bunların geleceğimiz üzerinde olumsuz etkilerinden kurtulmalıyız. avrupa insanının bilinci, 1915 olayları konusunda yasaklarla kuşatılmamalıdır, karartılmamalıdır.
  
  2. daire kararında 1915 olaylarına ilişkin görüşlerin tartışmalı olduğu saptanmıştır. ermeni patrik vekili ateşyan ve başpiskopos nişanyan [tatul anuşyan] bu ay yaptıkları konuşmalarda, kimi ermeni ve kimi türk çevrelerinin birbirlerini zalim ve kendilerini mazlum olarak görmelerindeki olumsuzluğa değindiler ve dış mihrakların rolünü vurguladılar. ateşyan ve nişanyan'ın [anuşyan] konuşmaları dosyaya sunulmuştur. biz de onlarla aynı görüşteyiz. 2. daire, ermeni patriği dahil, herkesin özgürce konuşmasına güven sağlayan bir karar vermiştir.
  
  biz, 1915 olaylarının "soykırım" tanımına uymadığını belirttik ve bu tezimizi bilimsel muhakemeyle, usa vurmayla öne sürdük. isviçre mahkemesine 90 kilo rus ve ermeni belgesi verdik, rus ve ermeni belgesi... rus raporlarına ve mahkeme kararlarına, ermeni devlet adamlarının ve subaylarının resmî rapor ve kitaplarına, alman generallerinin tanıklığına dayandık. görüşlerimiz tartışılabilir; ama bizim özgürlüğümüzü korumak avrupa hukukunun gereğidir.
  
  ikinci nokta: soykırım hukuki bir tanımdır. ankara hukuk fakültesinde devlet teorisi ve kamu hürriyetleri alanında ders vermiş bir bilim insanı olarak yaptığım araştırmalar sonucu vardığım kanaat şudur: osmanlı devleti, ermeni yurttaşlarımıza karşı uygulamalarda, ermeni toplumunu toptan yok etme amacıyla hareket etmemiştir. bununla birlikte birinci dünya savaşı sırasında karşılıklı kırım ve zorla göç ettirme olduğunu her zaman belirttim. ermeni yurttaşlarımızın acılarını her zaman paylaştım. ermenilere karşı husumet veya nefret içeren tek sözcüğümü hiç kimse bulamaz. onların kültürümüze, yani ermenilerimizin kültürümüze ve hayatımıza katkılarını her zaman vurguladım. ermenileri değil, ermenileri değil, büyük devletleri sorumlu tuttuk; ermenileri değil, büyük devletleri. bu söylemimizle de ermeni yurttaşlarımızı koruduk.
  
  üçüncü nokta: avrupa'da barış ve kardeşliği koruyalım. "ermeni soykırımı" iddiaları tabulaştırıldı ve avrupa'da türkleri aşağılamanın aracı hâline getirildi. türkler ve müslümanlar, bugün avrupa'nın kara derilileridir. bırakınız mazlumları savunanlar da konuşsun. ermeniler de mazlum kavramı içindedir; onlar da konuşsun. mazlumların konuşma hakkı, avrupa'da hoş görünün ve kardeşliğin gelişmesi için en sağlam güvencedir. avrupa insan hakları mahkemesi, ifade özgürlüğünü güvence altına alan kararıyla, nefret söylemini de mahkum etmiş olacaktır. biz avrupa'da barış ve kardeşlik için buradayız.
  
  saygılarımla."
  
  edit: konuşmanın videosu youtube'tan uçtuğu için başka bir bağlantı bulmak icap etti.
  
  edit 2: her nedense perinçek'in yaptığı konuşmanın videosu youtube'tan siliniyor. en son 2018'de güncellediğim video bağlantısını, görüntülenemediği hakkında gelen uyarılar üzerine alternatifini bularak değiştirdim (videoyu yükleyen ben değilim).
• avrupa insan hakları mahkemesi büyük dairesinin bugün açıkladığı kararı:
  http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-158235 (ingilizce)
  http://hudoc.echr.coe.int/fra?i=001-158235 (fransızca)