petronius

• satyricon'un yazaridir kendisi.
  
  cok zengin bir adammis petronius. bu baabda satyricon karakteri trimalchio ile birbirlerine benzerler. tabi trimalchio, kolelikten gorgusuzluge giden oykunun bas kahramanidir.zaten petronius'un igneledigi de aynen budur.sonradan gormelerin gereksizligi, toplum icerisindeki maymunluklari..
  
  petronius'un satyricon'u ile fellini'nin satyricon'u arasindaki fark sarkazm'dir kanimca. petronius, roman'inda da goruldugu kadari ile, pek sarkastik, pek komik bir karakter imis ki bir insanin en asagilik ama en komik yonlerini gorebilsin. fellini ise bunun tam tersi, komediye vurmak yerine igrencligin ne seviyelere gelebilecegini gostermeye ozen gostermistir.
  
  anlatis bicimi ve ironileri baabinda taptim diyebilirim bu adama. satyricon'da osurma efektlerine kadar herseyi yansitmis kendisi. takdir ettim.
• i.s. 1'de, satyricon'u kaleme alarak ilk latin romani literature kazandirmakla kalmamis, ayni zamanda -o doneme kadar alternatifi olmayan- yunan romanlarina da ayar vermis olan latin yazar.
  
  detaylar icin;
  (bkz: satyricon)
• petronius gaius, imparator nero döneminde yaşamış romali bir satiristtir.petronius arbiter adiyla taninir, cunku gaius petronius adlı kimse ile özdeşleştirilmiştir yani ayni ki$i olduklarina inanilir.tacitus, nero mahkemesinde gaius petronius'a arbiter elegantiae adiyla hitap eder.arbiter elegantiae, lüksün, eglencenin, zevkin, zarafetin, $ıklıgın hakemi anlamina geliyor.o donemde imparator nero bile petronius'a ne giyecegi gibi konularda fikir dani$ir, $ıklık onun goru$une ve fikirlerine göre belirlenirdi.
  
  oncelikle bir yıllık sonra da daimi bitynia konsüllügüne (valiligine) getirilmistir.tigellinus, nero'nun tarafini tuttugu icin petronius'u yakalattiginda, cumae'da petronius ad 66'da intihar etmi$tir.ancak bu zevke ve lükse pek dü$kün olan adamin intiharinin sıradan olması beklenemez.ölmeden önce büyük bir davet vererek, her tarafta bolca yiyecek, icecek, danseden insanlar, eglenen konusan gülü$en insanlar arasinda bileklerini kesmi$tir.petronii arbitri satyricon adli eser ona maledilmi$tir, düz yaziyla yazilmis bir eserdir.ancak satyricon'un üzerindeki el yazisiyla bu eserin titus petronius'a ait oldugu yazar.ancak nero doneminde ya$ayan petronius'un eglenceye olan düskünlügü, satyricon'da da acikca görüldügü icin yazarlar aynı insan kabul edilir.
  
  satyricon'un en önemli bölümlerinden biri cena trimalchionis'dir.trimacione adlı sonradan görme a$ırı zengin bir adamin verdigi yemek davetinde yaptigi görgüsüzlükler alaycı bir bicimde anlatilir.bu satirik eserde o donemin dili ve şaaşalı, görkemli, canlı hayat anlatiliyor.petronius'un latince yazma stili döneminin en iyisidir.sidonis apollinaris'in bazi dizelerinden petronius'un marseilles'de ya$adigi ve yazdigi anlasiliyor.ancak eger tacitus'un anlattigi petronius ile ayni kişi kabul edersek, marseilles'in onun dogum yeri oldugunu, ya da, daha büyük bir ihtimalle sidonius'un anlattigi hikayenin marseilles'de gectigini varsayariz.
  
  sidonius tarafindan petronius ile adi birlikte anilan latin yazarlarin yüksek mevkiileri ve macrobius'un; quitilian, juvenal ve martial'in koruduklari sessizlige ragmen petronius'u meander ile birlike humoristlerden biri olarak saydigi düsünülürse, satyricon'un nero doneminde yazilmis bir eser oldugu ihtimali ortadan kalkıyor.ancak quintilian orator(konusmaci) olmaya yatkin yazarlarin egitimi ile ilgileniyordu sadece, zaten quintilian'in ki$iligi satyricon gibi alayci, esprili, zevk ve sefa düskünlügü anlatilan bir eseri yazmaya uygun gözükmüyor.tacitus'un petronius'u anlatirken satyricon'dan hic bahsetmemesi şaşırtıcı.
  
  tacitus,petronius'un yazar ki$iliginden ve eserinden hic bahsetmiyor evet ama zaten tacitus onun sirf tarihsel kimligini ele alıyor.yani zaten eserlerinden bahsetmesine gerek yok.ayrica satyricon bir hayli erotik bir eser oldugu icin petronius'un o dönemki reputasyonunu göz önüne almı$ olabilir.cünkü muhtemelen nero onun boyle erotik bir eser yazmis oldugundan memnun olmazdi.seneca gibi petronius da imparatora yakın olan az ki$iden biriydi.nitekim nero, kendisinin öldürülmesi amaclanan bir komplo kuruldugunu ögrenince, bütün bu insanlara tek tek mektup yollayarak intihar etmelerini söylemi$tir.tacitus'a göre de petronius tamamen kendi ya$amina ve karakterine uygun bir intihar sekli secmistir.arkada$lari ile yemek yerken,lüks icinde sarayinda oturmuş, keyif çatmış,bir süre uyumuş ve vasiyetinde diger intihar eden insanlarin yaptigi gibi tigellinus ya da nero'dan af dilememiş, onlari öven kelimeler kullanmamiş, sadece ölmek üzere iken nero'nun sevi$tigi bütün kız ve erkek partnerlerinin isimlerini bir kagida yazarak nero'ya yollatmiştir.yani kendi ya$am tarzinda gözüktügü ve eseri satyricon'daki stili gibi gibi ölümü de alayci bir $ekilde olmuştur.
• henryk sienkiewicz'in quo vadis romanında, petronius'un karakter tahlili mükemmel yapılır, kişilik portresi detaylı tasvir edilir.
• genç seneca ile birlikte nero'nun sarayında yaşayan fakat seneca gibi azla yetinme, ölümü önemsememe temellerinde felsefi inançlara sahip olmamasına rağmen, kendisini kıskanan nero'nun bir yardımcısı tarafından haksız yere suçlanıp [imparator caligula ile birlikte, roma dünyasında ihbar, ajanlık, haksız yere suçlayıp, suçlananın malına konma gibi imparatora yaltaklanmalar baş göstermiştir. kanımca roma hanedanına dengesiz ve silik kişilerin geçmesinin sebebi de budur. en asil en kuvvetli olanı bile belli bir siliklikten öteye gidememiştir.] damarını açan, açtıktan sonra yaşamına devam eden [bu noktada ölümü önemsememesi, seneca'nın zihniyetiyle benzeşir.] hatta uyuyan, kalkan, kahvaltısını yapan kısacası adım adım, acı çekerek fakat önemsemeyerek ölen saray edebiyatçısı.
  
  istek sahibine not:
  
  / tacitus tarihçi olduğundan petronius'un edebi yönünden bahsetmeye gerek duymamış olabilir. türkçeye satirikon olarak çevrilmiş olup orjinali satyricon olan eser tamamiyle nero dönemini anlatır, bu çok açıktır. zira trimalchio küçük bir nero portresi çizer, dikkatli olan okuyucu bunu kavrayabilir.
• (bkz: petronius arbiter)
• imparator nero döneminde, roma 'daki aşk ve sefahat hayatını anlatan satyricon 'un yazarı.
  
  roma'nın meşhur tarihçisi tacitus 'un annales 'inde şöyle birşey geçmekteymiş: "..imp. nero birşeyin güzel, zarif olduğuna ancak petronius'un tasvibini aldıktan sonra karar verirdi." * bu ifadeden de anlaşılacağı üzre, pet. arbiter, sarayın eğlence bakanıymış.
  
  *:satirikon, eski roma'da aşk ve sefahat hayatı, pet. arbiter, önsöz, çev: hüsmen tuğanay, sanat yay., roman dizisi:1
• benim nikimi aldığım ulu şahsiyettir. kendisi neron döneminin zerafet hakemdir. bir insanın zevk ve estetik uğruna nasıl bir hayat yaşayabileceğinin canlı bir kanıtıdır.
  bu şahsiyeti tanımak isteyenlere quo vadisi okumaları tavsiye edilir.
• (bkz: satyricon)
• dün itibari ile carrousel de saat 19.00 civarında yanındaki arkadaşının söylediği kelimeleri büyük bir dikkatle ve anlayışla dinlerken heyecanlı olduğunu gizleyemeyen centilmen.