pozitif dışsallık ^*

• misal simdi ben yasimi basimi alayim, diyeyim ki kendi kendime "otis yasini basini aldin" sonra da yasimi basimi almis olmamin da agirligiyla, sorumluluguyla kendi kendime diyeyim ki "artik bir fabrika acman lazim gelir".
  
  biliyorsunuz sozluk bayanlari para ben de gani, simdi yasi basi almayi gectim su an desem "ben bir fabrika acayim" acabilirim, ama yasimi basimi alayim, soyle nereden baksanhulusi kentmen taban puani olan bir insan olayim.
  
  o zaman ben o fabrikayi actim ya, ha iste nereye aciyorum o fabrikayi? o actigim yerde is imkani olustururum, bordro araligi yaratirim ben o fabrikayla. cok rkal da bir fabikator olurum colugum cocugum olur, onlari da calistirirm arzu film ekolunden. gorenler "vay otis fabrika acti ama colugunu cocugunu a calistiriyor cok kalender bir insan, ustelik hala da caki gibi omuz genisligi nereden baksan 1 metre" der ya.
  
  iste benim bu anadolunun ucra yerine kaplan olsun, panter olsun atilsin parcalasin diye acacagim fabrikada calisan insanlar ekmek kapisi bulur, colugunu cocugunu gecindiri, bolgeye refah gelir. iste o an elbet birisi cikar, o er kisi, o gonlu yuce kisi der ki
  
  " bu otisagabey iyi ki fabrikayi acti, helal olsun. kent kalkindi, yol, su, elektrik, ve cd rom gorduk elhamsukur. bu fabrikanin pozitif dissalligi sahaneymis"
  
  o vakit kasabayi bir heyecan alir, bu pozitif dissallik herkesi memnun eder, adina destanlar yazilir, turkuler okunur.
• uretimin veya tuketimin birincil kisiye faydasi disinda, baska bilesenlere yada faktorlere de fayda saglamasidir. kisaca toplumsal yarar gozetimi.
  
  fayda perspektifinden bakildiginda; kullandigimiz deodorantlar pozitif dissalliga en iyi ornektir, kullanicinin deodoranttan aldigi fayda (koku) ilk temastan sonra ya hic hissedilmez ya da ara sira hava degisimleri ile burunlara gelebilir, fakat diger taraftan cevresindeki arkadaslarin her ne kadar o parfumu begenmeme ihtimali olsa dahi, apis arasi kokusuna bunu yegleyeceklerdir. iste bu tam olarak pozitif dissalliktir.
  
  maliyet perspektifinde ise; firmalarin ogrencilere vermis olduklari stajyerlik pozisyonu; firmalara ulasim, yemek, sigorta v.s. gibi maliyetlere neden olmasinin yaninda, ogrenciler stajlari boyunca ogrendikleri pratik bilgileri, okulu bitirdikten sonra sektorde girmis olduklari iste egitim almaksizin yapmalari durumunda, stajyerlik pozitif dissalliga sahip olmus olur.
• buradaki temel olay meydana gelen dissalligin cevredeki insanlara olumlu bir katkisi olmasidir. bir muhite egitimli insanlar yerlesirse civardaki capulcu toplulugu onlarin havasindan suyundan kapabilir. veya bulasici hastaliklari onlemek amaciyla yapilan asi belli bir oranda yayginlasirsa bu otomatikmen hastaligin salgin gucunu azaltacaktir. kisiler birey olarak bu sosyal faydayi kaale almadan kendi menfaatlerine gore davranirlar. halbuki yan komsunun cocuklari asili olsa bu onun icin de iyi bir seydir. bu koordinasyon ve bilinc cogu zaman yerlestirilemedigi icin devlet bu tip faydali isleri subvanse eder. ol sebepten cogu zaman onemli asilar bedava yapilmaktadir. (bkz: #26131574)
• örneğin, ülker fabrikasından dışarıya tüten bisküvi kokusunun cevizlibağ köprüsünden karşıya geçen insanları mest etmesi.
• kısacası, sağda solda gördüğünüz güzel hatunlar hep bunu yapıyorlar. yani, sizin için giyinmiyorlar, kendileri istedikleri için giyiniyorlar ama onların güzelliğini görmekten siz de mutlu oluyorsunuz. süper olay yani, tabii fazla da bakıp hatunları rahatsız da etmeyin ama.