program müzik ^*

• dinleyiciyi bir şeyler hayal etmeye teşvik eden müzik. bu genre'de eserleri olan en bilindik müzisyen richard strauss'tur.
• program müziği dense sanki daha iyi olur. senfonik şiiirin geliştirilmiş versiyonu gibi bir olay bir bakıma -ama illa öyle olacak diye de bir şey yok tabi. strauss olaylarından başka misalen ilya muromets hakkında geniş çaplı güzel bir örneği olarak şu verilebilir: https://www.youtube.com/watch?v=k5nladbejh4
  (bkz: gliere senfoni no. 3)
• (bkz: programlı müzik)
• edebiyat, tarih, coğrafya gibi konularda gerçek ya da gerçek dışı olayları, doğayı, duyguların safhalarını ve yoğunluğunu, masal ya da efsanaleri az çok yansıtmayı amaçlayan bestecinin kendi açıklaması veya yapıtının başlığıyla da belirlediği, tümüyle enstrümantal yapıda parça ya da eser.
  
  bazen "tasviri müzik" (ingilizce, descriptive music) olarak da adlandırılan ve 19. yy.'da daha da önem kazanan tür, "salt müzik" (ingilizce, absolute music) teriminin karşıtıdır. eski uygarlıklarda beliren, antik yunan'da ilgi gösterilen ve 16. yy.'da g. farnaby, j. byrd gibi virjinalistlerin kalıcı parçalarıyla başlayan, sonra da rameau, couperin gibi klavsenistlerin çeşitli tasviri parçalarıyla süren akımın ilk ünlü örneklerinden biri de vivaldi'nin mevsimler konçerto dizisidir.
  
  viyana klasikleri dönemindeyse en popüler örneği 1808'de beethoven pastoral senfoni ile vermiştir. onu izleyen en ünlü örnekler arasında berlioz'un 1837'deki fantastik senfoni'si, smetana, sibelius ve liszt'in, çoğu kez program müziği olarak da tanımlanan senfonik şiirleri gibi eserler yer alır. bu arada albert schweitzer "capriccio über die abreise des geliebten bruders" (sevgili biraderin yolculuğu üzerine kapriçyo) adlı eseri yazan bach'ı da "malende musiker" (resmeden müzikçi) olarak tanımlar.