rıfat bey

• karşı komşumuz.... (valla...)
• (bkz: rıfat bey neden kaşınıyor)
• sivastopol marşının ve alay marşının bestekârıdır.
• büyük adam küçük aşk filminde şükran güngör'ün başarıyla canlandırdığı karakter.
• "rıf'at bey, 1820 yılında istanbul’da doğdu. babası sultan ii. mahmud döneminin ünlü tanburîlerinden keçi (şirin) ârif ağa, annesi dede efendi’nin büyük kızı hatice hanımdır. dede efendi’nin torunu, ârif ağa’nın oğlu olması nedeni ile çok küçük yaşta enderûn’a alındı. enderûn meşkhânesinde çağının ünlü hocalarından ders alarak ses san'atımızın bütün inceliklerini öğrendi. kendisinden on bir yaş küçük olan hacı ârif bey’le aynı sıralarda arkadaşlık yaptı. bu iki büyük san'atkâr arasında kıskançlık ve rekabet gibi nedenlerle, bazı üzücü olayların olduğu söylenir.
  
  enderûn’un belli hiyerarşik düzeni içinde düzenli bir şekilde terfi ederek miralaylık(albaylık) rütbesine kadar yükseldi. sultan ii. mahmud’dan başlayarak beş padişah dönemi yaşadı. musahiblik, müezzinbaşılık, enderûn hocalığı, serhanendelik gibi görevlerde bulundu. mızıka-i humayûn kurulduktan sonra türk mûsikîsi bölümünde müdürlük yaptı. 1888 yılında ölen rıf'at bey’in mezarının yeri bilinmemektedir.
  
  çok güzel bir ses fiziğine sahip olan ve güzel bir uslûbla okuyan bu değerli bestekâr, yaşadığı dönemin en usta hanendesiydi. mevlevilik tarikatine girerek dinî mûsikî kültürünü geliştirdi. buradan aldığı feyz ve ilhamın etkisiyle ferahnâk ve neveser makamlarında iki mevlevî âyini besteledi. dinî mûsikîmizin diğer formlarından olan tevşih ve ilâhiler de bestelemiştir.
  
  xix. yüzyılın sonlarına doğru geniş bir ilgi görmeğe başlayan şarkı bestekârlığında rıf'at bey’in önemli bir yeri vardır. mûsikîmizin geleneksel kurallarına uymak ve büyük formda eser vermekle birlikte, hacı ârif bey’den sonra bu formu geliştirenlerin başında gelir. pek güzel şarkılar bestelemesine rağmen bunların çoğu unutulmuştur. muhayyer-kürdi makamını tertip eden de rıfat bey’dir. çok öğrenci yetiştirmiş, bildiğini isteyen herkese öğretmekten çekinmemiştir. bestekâr leylâ hanım’ın bile, onu yaşlılığında ziyaret ederek birkaç şarkısını geçtiğini , leylâ hanım’ın oğlu razi bey nakletmiştir.
  
  bugün elimizde âyin, tevşih, ilâhi, beste, semâi, şarkı, köçekçe olarak ikiyüz elli eseri vardır. bu eserler sözlü mûsikî eserlerimizin en seçkin eserleri arasındadır.
  
  mûsikîmize birbirinden güzel eserler kazandıran bu değerli bestekârımızı saygıyla ve rahmetle anıyoruz. . . "
  
  tâhir aydoğdu
  
  dip not: pek güzel bir eseri için (bkz: hayâl-i yâre değme girye dursun)
• dede efendi'nin torunu, müezzin-i şehriyari, miralay bir bestekârdır kendisi. ferahnâk mevlevi ayini, paris'te keşfedilmiştir. devrinde hacı arif bey, şevki bey gibi kıymetli sanatkârların varlığından mıdır bilinmez, gerektiği kadar itibar görememiştir. bugün dahi pek bilindiği söylenemez.
  
  fakat bir eseri vardır ki herhalde bilmeyeni pek azdır:
  (bkz: gülşen-i hüsnüne kimler varıyor)
• (bkz: gamdan azade heman dünyada bir meyhanedir)
• 1820'de istanbul'da doğdu, 1888 ya da 1896'da yine bu şehirde öldü. hamamizade ismail dede'nin (bkz: dede efendi) torunudur. genç yaşta enderun'a girdi, musiki eğitimi gördü. sarayda müezzinbaşı oldu; saray fasıl heyetini yönetti. enderun'da musiki dersi verdi. mızıka-yı hümayun'da miralaylık rütbesine kadar yükseldi. aynı zamanda mevleviydi.
  
  rıfat bey ondokuzuncu yüzyılın önde gelen bestekarlarından biridir. dini ve dindışı musiki şekillerinde pek çok değerli eser besteledi. üç yüzü aşkın eseri günümüze ulaşmıştır. ferahnak ve neveser makamlarındaki iki ayin-i şerif, tevşihler, ilahiler, nihavend makamında bir murabba beste, bir yürük semai, rast makamında bir nakış aksak semai, saba makamında bir aksak semai dışındaki eserleri şarkı türündedir.