rıza pehlevi ^*

• eski iran şahı. ayetullah humeyni tarafından 1979da devrilmiştir. iranda şeriat devleti kurulmuştur
• babasi da riza pehlevidir. bunlarin aslinda soyunun bir soylulukla ilgisi yoktur. ikinci cihan harbi ertesi iran'da kurulan cumhuriyetin sol egilimli bashbakani musaddik'i deviren baba riza pehlevi aslinda komutandir sonra shah olurlar. tahmin edilebilecegi gibi "riga" ekolunun etkisindeki amerikan dish siyaset yonetimi kendi tarafindan olsunda ne olursa olsun dedigi ichin bu kepazelik olmushtur. amerikan destegi ile 1979'a kadar hukumranliklari surmushtur. pehlevi junior amerikan savunma sanayisinin en buyuk yabanci finansorlerinden biriydi. hatta o kadar abartilmishtir ki bazi projelerin on odemlerini iran'in yaptigi iddia edilir. hemen bir ornek dunyada "carrier based air superiority fighter" (uchak gemisi konushlu hava ustunluk avci uchagi) yani f14 bir amerika'da bir de iran'da var. iran'dakiler yedek parchasizliktan uchamiyor ayri. bazi ashiri dinci iddialar riza pehlevi jr.in sigindigi amerika'da 1980 lerde kanserden olumunu mollalarin organize ettigini savunmushtur.
• 1923 de iran da başbakan, 1925 yılında da şah olan zat. bazı tarihçiler tarafından, dönemdaşı olan atatürke benzetilmektedir. kendisi de atatürk gibi asker kökenlidir. 1930 a kadar olan politikası bu benzetmeye sebeptir fakat 1930 sonrası bireysel çalışması ve hırsı onu atatürk den ayrı düşürmektedir. kişisel çıkarları doğrultusunda pek çok rakibini öldürterek, diktatör olduğunu göstermiştir. ayrıca 1933 de hitler ile yakınlaşmaya başlaması da onu bu sınıfa sokmuştur. iran da yapmak istediği, dini etkiyi azaltıp daha batılı anlayışta bir iran yaratmaktı. bu sebeple iran bayrağına ahamenid ve sasani simgeleri olan aslan ve güneşi ekletti. bu onun yapmak istediklerini anlatan sembolik bir olaydı. 1941 yılında^* rusya ve ingiltere iran a girince yönetimden indirildi ve sürüldü.
• mezari misir'dadir. ziyaret ettiğiniz zaman eski iran bayraklarinin içinde bi tabut gorursunuz. buyuk bir caminin icerisindedir.
• dogrudur iki riza pehlevi vardir. birincisi riza han iken kacar hanedanligina(ki bu kacarlar soy olarak turkturler)son vererek sah olan baba rizadir. tahta gecis tarihi 1925 tir. dolayisiyla ikinci cihan harbinden evvel birinci cihan harbinden sonradir tahta gecisi.ikinci dunya savasindan alamanlara yanasir hitler babaya baglar kendisini ve muttefiklere kelek atar. savasin nihayetinde de ceremesini ceker surgune gonderilir. yerine junior riza yani muhammed riza pehlevi gecer. baba riza pehlevinin en buyuk ozelliklerinden biriside surekli ataturk gibi olmaya calismasi ve onun yaptiklarina asermesidir. bir keresinde ataturk tarafinda bu yuzden bozuldugu da rivayet edilir.
• kazak tümeninde bir subay olan baba riza pehlevi, birinci dünya savaşının bitiminde, iran'da tek bir muhatap arayan ingilizlerin teşvik ve destekleriyle tahta gelmiştir. almanlarla olan yakın ilişkileri ikinci dünya savaşında ingilizler'in oğlunu tahta çıkarmasıyla sonuçlanmıştır. ikinci rıza pehlevi'yi musaddık'ın cumhuriyet ve bağımsızlık yanlısı yönetimiyle saf dışı bırakılmaktan amerika kurtarmıştır. kurtarmak için seçtiği yöntem ingilizlerle birleşip operation ajax da denen 1953 darbesini gerçekleştirmekti. ikinci pehlevi'nin tuvalette bile silah kataloglarına baktığı söylenir. o silahların onu kurtaramadığı 1978-9'da belli olmuş, 1981'de iran ilk defa cumhuriyet yönetimine geçmiştir, pehlevi saltanatının sonu gelmiştir.
• (bkz: pehlevi/@spincrus)
• 1923 yılında iran'ın başına gelen şahtır. iranda atatürk'ün kurduğu devlete benzeyen, görece laik bir yapıda bir ülke kurmak istemiş fakat, türkiyedeki çok partili sistem girişimlerine ve cumhuriyet anlayışına rağmen yönetimini git gide diktatörlüğe dönüştürmüş, zengin kesimin mal varlığına el koydurmuş ve bazı muhaliflerini halk önünde idam ettirmiştir. laiklik anlayışını oturtmak için iran halkının büyük çoğunluğunun inandığı dini ortadan kaldırıp yerine iran'ın eski dini olan zerdüştlüğü oturtmaya çalışması ve bunu başarabilmek için halka ciddi anlamda baskı uygulaması rejiminin ömrünü kısaltan etmenlerden olmuştur.
  
  güçlenen rusyaya karşı hitlerle müttefik olmaya çalışmış, ikinci dünya savaşında ingiltere ve rusyanın iranı işgal etmesiyle ülkeden sürülmüştür.^*
• (bkz: kukla)
• pehlevi hanedanın kurucusudur.