richard burns rally

• gelmiş geçmiş en başarılı ralli simülasyonu...
• her şeyden önce belirtmek isterim ki bu oyun beni ziyadesiyle tatmin etmiş, zevten dörtköşe olmamı sağlamış, (oynanan zaman süreci/alınan zevk miktarı) grafiğinde pik noktaları gördüğüm ender oyunlardan biridir.
  
  bugüne kadar rally sporuna pek yakınlığı olmamış, rally oyunlarından sadece v-rally ve colin mcrae rally 4'ten faydalanmış, sürücülük deneyimi vasat düzeyde olarak nitelendirilebilecek bir insan olarak oyun hakkında çok gerçekçi, gerçekten acayip gerçekçi demek bana düşmez.
  
  ancak işin içinde olan bir arkadaşımın izlenimleri ve söylevleri bu yönde.
  
  grafik ve fizik motoru hakkındaki izlenimlerimi yazmadan önce oyunun hardware gereksinimlerini sıralamak isterim.
  
  oyun orta düzey bir bilgisayar ile rahatlıkla oynanabilir.
  
  ancak, pixel shading desteklemeyen ekran kartlarıyla oynamak mümkün olmuyormuş.
  
  şöylede bir açıklaması var alıntı yapayım:
  
  richard burns rally needs a graphics card that supports pixel shading. if your graphics card does not have this as standard then the game will not run on your pc . unsupported (non-pixel shading) graphics cards are:
  
  nvidia
  tnt 2
  geforce 1
  geforce 64
  geforce 2 based cards
  geforce 2 mx
  geforce 4 mx
  
  yani geforce 4mx üzeri bir karta ihtiyacınız olacak. fx5200 ile 800*600 üzeri oyunun akıcılığını etkileyecek düzeyde takılmalar olduğunu duydum işittim.
  
  bu durumda gf 5200 durumu idare etmekteyken, gf 5700 yada ati 9600pro ve üzeri kartlarla oyunu 1280*1024 32bit modunda rahatlıkla oynayabileceksiniz. unutmadan söyleyeyim, force feedback özelliği olan bir direksiyon da recommended listesinde geçmekte ve gerçekten oyunu hakkını vererek oynamak için lazım.
  
  daha iyi bir fikir edinebilmeniz açısından şunlarıda ekleyelim:
  
  minimum:
  1.6ghz processor
  256mb ram
  64mb video card (card must support pixel shading)
  at least 3.10gb hd space
  directx compatible soundcard
  
  recommended:
  2.6ghz processor
  512mb ram
  128mb video card (card must support pixel shading)
  at least 3.10gb hd space
  windows 2000/xp
  sound blaster audigy 2 zs
  logitech momo racing force feedback wheel
  
  oyunu diğer rally oyunlarından ve piyasadaki tek rakibi olarak görebileceğimiz colin mcrae rally'den ayıran en önemli özelliği oyunun gerçekçiliği.
  
  bu gerçekçilik sadece sürüş, yol tutuş gibi özelliklerinden gelmiyor.
  
  season history, season data, map data, team data, tuning car, car repair, penalty time, service time ve benzeri karşınıza çıkan herşey gerçeğe mümkün olduğunca uygun hazırlanmış.
  
  oyunu emsallerinden üstün tutan bir diğer önemli özelliğide içinde basic ve advanced technics bölümlerini bitirebileceğiniz bir rally school olması.
  
  bu rally school boyunca richard burns arabaya ısınmanız için ilk olarak sizi trafiğe kapalı boş bir alanda serbest bırakıyor. böylece deli danalar gibi arabayı döndürüp durabiliyorsunuz. hızlanıp yavaşlayabiliyorsunuz. aklınıza eseni yapıyorsunuz.
  
  ardından 100km/s hızla giderken fren yapıp durmak gibi çeşitli eğitimlerden geçiyorsunuz.
  
  sonra sizi rally school stage'e götürüyor, önce yavaş yavaş geçip stage'i tanıyorsunuz. bir sonraki adımda ise stage'e mavi, yeşil ve kırmızı konilerle işaretler bırakıyor. her koninin bir anlamı var. yeşil koni gaza bas, kırmızı koni frene bas, mavi koni ise dikkat et anlamına geliyor.
  
  bu konilerin arasından geçerken çeşitli virajlara girerken arabayı hangi konuma getirmeniz ve hangi pedala basmanız gerektiğini öğrenmeye başlıyorsunuz.
  
  ardından kontrol yeteneklerinizi arttırmanız için size powerslide, left foot braking, scandinavian flick gibi teknikleri gösterip uygulatıyor.
  
  arada richard burns rally school stage'de sizi bir tura çıkartıyor. bu estetik sürüşü izledikten sonra sizde ona şapka çıkartıyorsunuz.
  
  finalde ise rally school stage'i 1:24 dk'nın altında tamamlıyor ve sertifikanızı alıyorsunuz.
  
  perfect çekip geçtiğiniz eğitimlerin ardından size red bull ısmarlanıyor. co-pilotunuzla kutuları tokuşturup içiyorsunuz.
  
  eğitim süresince bu red bull olayında grafik olarak bir sorun görünmüyor ancak service arena'da car repair olurken biraz beklerseniz göreceksiniz ki red bull'lar abuk subuk yerlerinize yapışık duruyor, sizde boş olan elinizde sanki red bull varmış gibi dikip içmeye çalışıyorsunuz. screenshot'ınıda aldım pek komik doğrusu.
  
  bu noktada oyunun grafik açıdan colin mcrae rally 4'e göre biraz geride kaldığını belirtmek isterim. kesinlikle başarısız değil ancak cmr daha iyiydi. keşke cmr'de olduğu gibi rbr'de de insan modellemesi işine hiç girmeselerdi. çünkü üstün körü yapmışlar ve göze çok batıyor. rally ardından kürsüye çıktığınızda gördükleriniz ile bu söylediklerimi onaylayacağınıza eminim.
  
  sadece insan modellemesinde değil, arabadaki bazı detaylarda olmamış dedirtiyor. bunlar özellikle fren disklerinin kor haline gelmemesi, bir yere çarpmanıza, tamponu kaportayı komple dağıtmanıza rağmen bir bağlantısı olmadan yerinde duran ön farlar gibi detaylar.
  
  ancak bu eksilerin yanında arabanın yapısal elemanlarının kaza esnasında bükülmesi, düşmesi, yamulup kırılması gibi efektler cmr'den kat kat iyi bence.
  
  cmr'ye göre oyunun bir artısı da izleyicilerin ve basın mensuplarının 2 boyutlu, kartondanmış gibi durmaması. seyircileri modellyip yolun kenarına koymuşlar. foto muhabirler ve kameramanlar siz gelirken yola iniyor görüntü alıp kenara kaçıyorlar. kaza yapıp yola geri dönemediğiniz anlarda call for help seçeneği ile seyircilerden yardım istiyorsunuz onlarda arabayı yola sokuyor(gerçi bu size 30sn civarı zaman kaybettiriyor). buraya kadar herşey harika görünüyor ama bunlarıda üstün körü yapmışlar malesef. misal görüntü alan basın mensubu siz gelirken yolun kenarına doğru kaçıyor ve oda nesi! tam siz geçerken ağaçtaki kuşu, dağ başındaki dumanı, yerdeki kurbayı çekiyor. seyircilerde başka bir alem. hep dümdüz karşıya bakıyorlar. siz geçerken hiç oralı olmuyorlar. gıcık yani.
  
  neyse...bu oyunda cmr'de olduğu gibi etap hakkında information isteyince karşınıza yol standartlarının yüzdeye vurulmuş hali gelmiyor. yüzde bilmemkaç asfalt, yüzde bilmemkaç toprak, şu kadarı yumuşak bu kadarı kalitesiz gibi istatistiki bilgiler yok. onun yerine karakteristiği etaba en çok yayılmış olan yol standardı ve genel olarak dikkat edilmesi gereken şeylerden bahsediliyor. ayrıca hava durumu cmr'deki gibi her oynayışınızda aynı olmuyor. çok değişken, hava raporu okuyorsunuz oda bazen yanıltıcı oluyor. yani gerçek hayattaki gibi hava süprizlerle dolu. o yüzden lastik seçimi kritik önem arz ediyor(ne güzel dimi). hava yağışlı olduğu zaman yol için kullanılan texture tamamen değişiyor. yani bir önceki geçişinizde kuru zemin açık kahverengi renge yakın tozlu bir görünümdeyken yağmurun ardından yerlerin koyulaşmış çamur görünümünde olduğu açıkça görülüyor. bununda ötesinde etaba ilk siz giriyorsanız karlı bir günde, yolu siz temizliyorsunuz. yani yolda lastik izleri göremiyorsunuz ve bir yerden sonra yolu takip etmekte zorlanıyorsunuz. ama sonlara doğru çıkarsanız lastik izlerini takip ediyorsunuz ve kardan temizlenmiş yolu, lastik izlerini takip ederseniz yol tutuşunuzda artıyor. bunu bile düşünmüşler yani oha dedirtiyor. çül falan olduruyor. kal geliyor.
  
  yol boyunca karşınıza kuşlar, geyikler, çakallar vs çıkabiliyor. ben şahsen meraktan bir tanesini ezmeye çalıştım ancak başarılı olamadım. hep son anda kaçıyor hayvancağızlar. bunu ayarlamaları iyi olmuş tabi.
  
  hayvanlar güzel kaçıyorda, seyirciler o derece çevik ve atik değil. izleyenlerden birine çarpar iseniz ekran tamamen kırmızıya dönüyor(champion seviyesinde oynuyorsanız rallyden ayrılıyorsunuz). ardından helikopter gelip yaralıyı alıyor. ama ama ama... gene aması var, burada da bir saçmalık söz konusu. misal bir tümsekten kontrolsüz zıplamışsınız ve havada tam dönerken seyirciye çarpıyorsunuz. oyun o noktada pause oluyor ve helikopter gelip yaralıyı alırken araba hala havada asılı duruyor. bunlar ufak şeyler biliyorum ama şu sözüde bilirsiniz: "sinek küçüktür ama mide bulandırır."
  
  insan bu kadar çok beğendiği bir oyunda böyle detaylarda bolca hata görünce aman diyip geçemiyor. o kadar uğraşıp muhteşem oyun yapmışsınız, şunlarıda güzel yapaydınızya diyor içinden.
  
  efendim, oyunda hasar ayarını realistic yani gerçekçi hale getirdiğinizde çok dikkatli olmak gerekiyor. bir tümseğin ardından yere çok sert iniş araba çizgiyi kaybetmemiş olsa bile vites kutunuzu darma duman edebiliyor. o anda yardımcı pilotunuz yol notlarını okumayı bırakıp birader galiba vites kutusunu dağıttık diye durmanız için sizi uyarıyor. radyatörü deldiğinizde motor ısısı aldı başını gitti diyor. tüm olayını yol notu okumaktan ibaret kılmamaları takdire şayan. ha yol notlarını richard burns'un co-pilotu robert reid bizzat kendisi hazırlamış ve oyun boyuncada size notları okuyan odur.
  
  hasarlardan bahsetmişken şunlarıda ekleyelim. yüksek hızda bir ağaca çarptığınızda arabada yangın çıkabiliyor. kapı yandan darbe aldığında kapı kilidi parçalanabiliyor ve yol boyunca yamuk kapı açılıp kapanıp duruyor. dediğim gibi hasar gören parçalar aldıkları darbeye göre son derece göze gerçekçi gelen mantıklı bir şekilde yamulup bükülüyor yada yerinden düşüyor. camlardan biri kırıldığında camın kırıldığı taraftan motor, yol lastik sesi gümbür gümbür gelmeye başlıyor. ciddi bir kaza yaptığınızda, ağaca, kayaya çarptığınızda, köprüden geçerken bir tekeri düşürdüğünüzde yada arabayı hendeğe soktuğunuzda arabayı finishe götüremediğinizden yada götürseniz bile size tanınan servis zamanında tamirleri tamamlayamayacağınızdan direkman rally'den retire olmak zorunda kalıyorsunuz. harikulade yani.
  
  start alırken reflekslerinizi iyi kullanmanız gerekiyor. erken başlarsanız ceza zamanı alıyorsunuz. bir rally içinde üç false start rallyden ihraç olmanız anlamına geliyor. cmr'de expert oynarken bile vites otomatik olarak birinciye geçiyordu geri sayımın ardından. ayrıca dilerseniz vites korumasını devreye alabiliyorsunuz. bu durumda çok yüksek hızda çok düşük bir vitese geçip motoru patlatma riskinden kurtuluyorsunuz. birde neutral protection vardı sanırım oda çok sert bir viraja yaklaşırken vitesleri ufaltma işlemi sırasında yanlışlıkla boş vitese geçmenizi engelliyor. motorla ilgili çok çok çok detay ayrıntılı ayarlar var. motordan anlamıyorsanız pek ellemenizi tavsiye etmiyorum. oyunla birlikte gelen arabanızın motor ve yürüyen aksan ayarlarını richard burns kendi teknisyenleriyle saatlerce uğraşıp hazırlamış. yinede nedir diye öğrenmek isteyenler oyunun yüklü olduğu klasörün altında manuals klasöründeki rbr_manual_eng.pdf adlı dosyayı okuyup bilgi edinebilirler.
  
  motorda yaptığınız ayarları save edip arkadaşlarınıza gönderebiliyorsunuz. onlarda save dosyalarını oyun içinde açıp değiştirebiliyor ve test edebiliyorlar. aynı şekilde geçtiğiniz etapların replaylerini de save edip arkadaşlarınızla paylaşabiliyorsunuz. direksiyonunuzun ayarlarıylada son derece detaylı bir şekilde oynayabiliyorsunuz.
  
  oyuna subaru impreza wrc ile başlıyorsunuz. diğer arabalar ise kitli oluyor. rallyleri kazandıkça ödül olarak arabalar açılmaya başlıyor(yada cheat code yazıp açıyorsunuz). benim şimdiye kadar gördüklerim mitsubishi lancer eva viii, peugeot 206 wrc, toyota corolla wrc ve hyundai accent wrc. ben impreza fanatiği olduğum için diğerlerine tenezzül etmedim etmemde.
  
  her rally'nin çok farklı özellikte olması doğal olarak farklı sürüş teknikleri gerektiriyor. o yüzden rallyden rallye geçtikçe nasıl süreceğinizi öğrenip adapte olmak zaman alıyor.
  
  benim için sürüş keyfi ve estetik açıdan en zevkli olan rally great britan rallisi oldu. sanki şov yapayım diye özel yapmışlar etapları anasını satim...
  
  neyse, en başında söylediğime dönüyorum şimdi. bu oyun fevkalbeşer bir oyun. harikulade. 100 üzerinden 93 verdim.
  
  edit: 1.01 patchi çıkmış. replaylerde ön lastikler sağa sola dönüyor artık. birde egsozdaki patlamaların çoğu görünmüyordu onuda düzeltmişler. bazı hardware conflictleri düzeltmişler özellikle trustmaster direksiyon,ses kartı vs. ile ilgili. şuradan çekebilirsiniz:
  http://www.sci.co.uk/…/downloads/patch/rbr_v101.zip
• oncelikle
  (bkz: simulasyon)
  ve
  (bkz: oyun)
  
  gecenlerde alamanlarin mediamarktlarindan birinde gezerken gene dayanamadim, oyun bolumune kaydi gozum. adamlar duzenli olacak ya, ayirmislar action, adventure, simulation, sports falan diye. simulasyon bolumunde sadece ve sadece ucak simleri vardi. bizim rbr´yi koymuslar sports bolumune. o an aklimdan tek cumle gecti: "siktir git bi cay koy".
  
  cmr´nin ikincisinden itibaren takipcisiydim, taa ki bu sim onumu kesene kadar. arabanin ne zaman ne yapacagini babamin arabasi dahil hic bu kadar umursamamistim. zaten amcalar da biliyor ne bok yediklerini ki ogrenelim diye koymuslar bir egitim bolumu paso richard abiyle subaru´da piyasa yapip redbull-votka olayina giriyosunuz. sonra odul torenindeki tas hatunlari nasil yedigini anlatiyo size.
  
  sonra diyorsunuz ki bi championship olayina gireyim, ve ilk virajda birakiyorsunuz subaruyu odunlarin ustunde. "ulan bu kadar da olmaz bastim ya frene" diyorsunuz ama replayi izlediginizde "yuh" diyorsunuz, "hayvan, o viraja oyle girilir mi?"
  
  sonra yavas yavas ogreniyorsunuz ki toprak zemin kayar, ve zeki adam bunu avantaja cevirebilir. ayni virajda daha viraja girmeden once frene basmadan vites kucultup direksiyonu ceviriyorsunuz, sonra kaymaya baslayinca telas yapmiyorsunuz, virajin cikisini gorunce vitesi tekrar artirip gaza yukleniyorsunuz.
  sonra da "ahan da dondum" diyerekten kalkip gobek atiyosunuz.
  
  sonra left foot braking dedikleri olayla tanisiyorsunuz ve "sinirden sol ayagizi kirmadan" o araba nasil yavaslatilir onu ogreniyorsunuz. devaminda "scandinavian flick" olayini ilk becerdiginizde bayagi bir gotunuz kalkiyor ama rbr indirmeyi cok iyi biliyor. richard abimiz bizim binbir saklabanlikla, kasilarak zamaninda bitirdigimiz calisma etabini oyle bir seksi geciyor ki size direk soylemese de "sen bu simdeki butun etaplari bitirsen de, sampiyon olsan da havada karada eline veririm" demeye getiriyor. sizde saygiyla kalan bir kac red bull´u cep yapip ortami terk ediyorsunuz.
  
  edit: kendini gelistirmek ya da bulundugu noktayi gormek isteyenlerin her piste ozel replayleri ve setuplari download edebilecegi cok yararli bir site icin:
  (bkz: http://www.swedishsimracers.com/rbr/)
• (bkz: rallyesim rbr 2 0)
• rallyesim rbr 2 0'dan sonra rallyesim rbr 3 0'i da cikmistir. 91 araba, her etapta her yol cesidi, 600 mb.
• bir yil aradan sonra bilgisayarima kurdugum ilk oyun olmustur kendileri. ama hakkini da vermistir. oyuna yeni baslayanlari hele hele daha once wrc tarzi oyunlari oynamamis olanlar icin, egitim sureci bire bir hatta olmazsa olmaz derecede elzem(ha ben easy de oynarim-kardesim benim arabam da basbakan zirhlisi gibi yangina girse bisey olmaz diyosaniz orasi ayri). sahsen en cok zevk aldigim finlandiya rallysi oldu araba kaydikca daha akici olup daha avantajli manevralar yaptirabiliyorsunuz.
• (bkz: rbr-online)
• gaz'dan çok frene bastığınız, ender yarış oyunudur. ya da similasyon
  
  yıl olmuş 2009 dirt ler gridler havada uçuşsa da, o mükemmel grafikleri siktir edip utanmadan sıkılmadan bilgisayarınıza yükleyebileceğiniz similasyondur kendileri.
  
  naçizane bir kaç tavsiyem olacaksa eğer; (champion mod için)
  -öncelikler parkurları ezberlemeye bakın co-pilotun lafına inanmayın (aççık sola viraj var deyorr, bir giriyon u viraj )
  -her parkur da birinci olmaya kasmayın, her pilotun iyi olduğu zemin ve sevdiği zemin vardır, sizinde öyle olsun beyenmediğiniz parkurları ilk üçte bitirmeye ve arabaya fazla hasar vermeden atlatmaya çalışın, iyi olduğunuz parkurda ise açılan farkı rahatlıkla kapatabilirsiniz.
  -yağmur sonrası hava raporu %1-5 oranında yağış var der ise, bilinki yağmur durmuş ama zemin hala ıslaktır. (oohh yağmur durmuş kebap.. derseniz ve dry gravel lastiklerle parkura çıkarsanız ağlarsınız, intermediate ı seçiniz efem.)
  -youtube tan millet nasıl öttürüyormuş efendim bir bakayım demeyin. izledikten sonra (ulan bende oynu oynadığımı zannediyormuşum sil mına koyum dersiniz ) izlemeyin efendim.
  -hiç bir zaman götünüz kalkmasın. biliniz ki ''padişahım senden büyük richard burns var.''
• heyecan kasırgası. o kadar gerçekçi bir simülasyondur ki, sarhoş oynadığımda taklalar atıyorum.
• kesinlikle direksiyon setiyle oynanması gerek. ancak analog kontrolle istenilenler yapılabiliyor. araç içi kamera ve direksiyon kombinasyonuyla gerçek hayattaki gibi araba kullanma keyfine erişiliyor. bu açıdan gayet başarılı olduğuna şüphe yok. ama aracın kontrolü konusunda gerçekçilik yaratalım derken, zorluğun suyunu biraz fazla kaçırmışlar ya da ben hala acemiliği atlatamadım.
  
  aracı kontrol etmek için baya kasmak gerekiyor, bu sürede sinir stres sahibi olmak oyunun ekstralarından. arabayı yolda tutmak için epey deneme sürüşleri yapmak gerekiyor, o yüzden baştaki rally school bölümünü es geçmemek lazım. zaten araba kullanıyorum ne kadar kötü olabilir ki diyip de olaya girerseniz yolu bulmakta epey zorlanırsınız. richard abi bir şeyler biliyor da konuşuyor.
  
  ayağı gazdan çekmeden virajları döneyim, son sürat gideyim, anında durayım, fazla kasmadan oynayım kafasındaysanız, bu simülasyon zımbırtısına bulaşmayın, boş yere sinirinizi hoplatmayın. oynayın nfs serilerinden bir şeyler keyfinize bakın. bu simülasyon araba kullanmayı tekrar öğretiyor adama.