riten

• ingmar bergman'in 1969 yilinda televizyon icin cektigi lezzet kasirgasi.
  film, uc tiyatrocunun sorgulanma surecini aktarir. once yargicin ucuyle birden yaptigi gorusmeyi izleriz. ardindan her biri yargicla ozel olarak gorusur ve aslinda ilk gorusmede sergiledikleri goruntuden oldukca uzak olduklari anlasilir. bu sorgulama islemleri disinda, uclunun arasinda gecen diyaloglara da tanik olur ve karakterlerinin analiz edilemeyecek kadar garip oldugunu goruruz.
  filmin en dikkat cekici kisimlarindan biri de yargicin kiliseye gidip gunah cikardigi, yedinci muhur'e gondermelerle bezeli olan sahnedir. ve bergmanseverler bilmelidir ki; peder rolunu oynayan kisi, ustanin ta kendisidir.
• yargıç günah kabinine girer ve pedere şöyle der, “inançsızların da dua etmeye ihtiyacı vardır.” peder bergmann’ın ta kendisidir.
  
  maskenin ardındakine ulaşmayı çalışır bergmann. oyunlarımızın içine girer. bu yüzden filmde nedeni belli olmayan bir korku yüzer durur. bir adam terler, bir kadın kekeler, bir suçlu ağlamak ister, biri ortalığı yakar. bir palyaçonun korkusunu duyarız.
  
  aslında ortada dolaşıp duran kararsızlık, gariplik, tedirginlik, sorgulama maskelerimizdir, makyajımızdır.
  
  --- spoiler ---
  
  bunun için maskesini çıkaran yargıç ölür, maskeleri takanlar yaşamaya devam eder. ayinı yani yaşam ayinini bize oynayanları seyretmekte her zaman güçlük çekeriz.
  --- spoiler ---
• 4 başrol oyuncusu, perde arkasında tanıdık bir peder ve sadece bir sahnede müşterilerine servis yapan bir barmen elinin görüldüğü kadrosuyla, her zamanki muazzam sven nykvist görüntüleriyle şakaktan akan bir ter damlasının dahi anlam bulduğu, insan ruhu, korkuları, gündelik maskeler, oyunlar, iktidar, otorite, inanç ilişkisinin sürekli kişiler arasında gezdirildiği, korkuların ardına sığınılmış güç gösterisi ve zorbalığın nezaketle kamufle edildiği, sonuç olarak ingmar bergmanın her zaman yaptığı bize en derinlerde saklı kalmış endişeleri kolayca anlatılabilirmiş gibi sunduğu siyah beyaz bi film.
  
  aşırı derecede zorlama bi cümle oldu. ama bergman filmlerini anlatmak da bi yandan pek zor.
  
  son not: bu filmin çekimleri 1968 yılının haziran'ın da tamamlanıyor, üç ay sonra eylül 1968'de de en passion filminin çekimlerine başlanıyor. adamdaki üretkenliğe hayran olmamak imkansız.