robert andrews millikan

• abd'li fizikçi.1923'te nobel fizik ödülü'nü aldı.
• (bkz: caltech)
• teorik fizikçilerin teorilerini deneyle doğrulama uzmanı. elektronun yükünü keşfetmiş, einstein'ın fotoelektrik teorilerini deneyle doğrulamış, planck'ın teorisini ve sabiti testetmiş.
  (bkz: millikan deneyi)
• 1868-1953 yillari arasinda yasamis amerikali fizikci.
  
  babasi papaz ve annesi basrahibe olan millikan, mantiksal dusunmeye dayanan konularla ilgileniyor, fen bilimlerinden daha cok basarili oldugu matematigi seviyordu. fakat evdeki ortamin etkisinden kurtulamiyor, yuksek ogrenimini yunancaya ayiriyordu. universite siralarinda ilginc fizik konulariyla tanisiyor ve deneylerini kendi yaparak, kimi dusuncelerin gecerli olup olmaklarini, matematikte yalniz kalem kagit kullanarak yaptigi gibi, sinamak istiyordu.
  
  mezun oldugu oberlik koleji, o gunlerde birinci siniflara fizik ogretecek yetenekli ogretmen bulamiyordu. yeni gelisen fizik sevgisini bilen cevresi, iyi ogretici nitekikli millikan'i gorevlendiriyordu. artik ileri egitimi icin de fizigi secerek, yasami sonuna kadar surecek olan ugrasisini kararlastiriyordu. doktorasini pupin'in gozetiminde tamamlayarak colombia universitesi'nden doktora unvani alan ilk kisi oluyordu.
  
  daha sonra almanya'ya giderek planck ve nernst ile calisma olanagi buluyor, amerika'ya donusunde de michelson ile ortak calismalara girisiyordu. o gunun konusu, atomun arti yuklu bir cekirdek yorungesinde eksi yuklu elektronlardan olusan modeli idi. bu yuklerin ne kadar oldugu uzerinde cesitli calismalar yapiliyordu. millikan'in problemi, elektron elektrik yukunun nasil olculecegi idi. once hangi atomu ele alacagina karar vermeliydi. bunun icin basit su molekulunu seciyordu. once kucultme yontemi'ni uygulayarak, suyu cok kucuk zerrelere ayiriyordu. boylece millikan, suyu zerreciklere ayirdigi odaciga x-isinlari veriyordu. genel olarak izledigi, asamalar yontemi idi. her asamada beklenilenin olmasi icin daha once ne veya neleri yapmasi gerektigini buluyor, gerekeni yapiyor ve asama asama cozume dogru ilerliyordu.
  
  kullandigi odanin ust bolumundeki arti yuklu plaka, iyonlasma aninda dusen damlalari cekiyor ve dusme yavasliyordu. bu yuklenmeyi oyle ayarlayabiliyordu ki, damlalari havada tutmak bile mumkun olabiliyordu. yukari dogru olan elektromanyetik cekim gucu ile assagi dogru olan dogal cekim gucunun iyonlastirmadan hemen once ve sonra dengelenmesi sonucu, yuklenme miktarini olcebilirdi. fakat su zerrecikleri buharlastigi icin bunu yapamiyordu. cozum, su yerine yag damlalari kullanmakti. yagin yogunlugu, voltaj degisimi ve damlalarin serbest dusus hizi belli oldugundan millikan, elektrik yukunu hesapliyor ve her seferinde pozitron yukunun tam sayili kati olarak buluyordu.
  
  yuk olcmede dusundugu bu basit, fakat ilginc duzen, o'na 1923 yili nobel fizik odulu'nu kazandiriyordu. 1905 yilinda einstein'in fotoelektrik etki icin ileri surdugu bagintiyi, cok duyarli gerecler kullanarak ve yuksek basinc altinda siniyor, f frekansi ile aydinlanan bir metal yuzeyinden salinan elektronlari durdurmak icin gerekli asgari voltaji (vs) hesapliyor, hem einstein esitligini (ek = v se = h.f-w) dogruluyor hem planck sabitini (h) dogrudan hesapliyordu (e=1.6x10 uzeri -19 coulomb ve w = is fonksiyonu).
  
  birinci dunya savasi sirasinda muharebe birlikleri arastirma laboratuvari baskanligina getirilen millikan, cok uzak ulkelerde propaganda yapabilecek balonlarla ugrasirken, uzaydan gelen isinlari inceleme ihtiyaci duyuyordu. "doga'nin dogum sancisi" dedigi bu isinlara "kozmik" adini veriyordu.
  
  balon ve ucaklarla atmoserin yukari katlarinda, cesitli araclarla gol ve deniz diplerinde ve ogrencisi anderson ile de bolivya and'lari doruklarinda kozmik isinlarin yogunluklarini olcturen millikan'a gore kozmik isinlar, enerjileri artmis gama isinlarina benzerdi. evrende maddenin olusmaya basladigi yerlerde bulunurdu, onun icin "doga" 'nin dogum sancisi deyimini kullaniyordu. millikan kesinlikle gostermis olmakla birlikte, kozmik isinlarin dalga yapisina inaniyor, parcaciklardan olustuklarini kabul etmiyordu.
• soyadı kanununa göre isim almış gibi duran amerikalı fizikçi.
  onu tarihe mâl eden einstein’in kuantum hipotezini kanıtlaması sonucu nobel fizik ödülüne layık olmasıdır.
  tartışmalı bir hipotezdir aynı zamanda.
• genellikle yağ damlası deneyi ile tanınan fizikçi.
  
  yağ damlası deneyinin amacı elektron yükünü hesaplamaktır ve şöyle yapılmıştır:
  yerçekimine antiparalel bir elektrik alan oluşturur. oluşturduğu elektrik alan içine yağ damlasını püskürtür. burada amaç yağ damlasının ağırlığı ile yağ damlasına etki eden elektriksel kuvveti dengelemektir ( yağ damlası yüklü olduğundan elektrik alandan etkilenir.). tabi burda yağ damlasına etki eden farklı kuvvetler de işleme dahil edilir (hava sürtünmesi gibi.). buradan yine matematiksel ifadeler ile elektronun yükü hesaplanır.