• macaristan doğumlu; münih’te resim ve paris’te dans çalışmış, ancak sanata en büyük katkısını dans ve insan hareketi teorisyeni olarak yapmış akademisyen.

    20.yy’ın ilk yıllarında insan hareketinin doğası üzerine deneyler yaptı ve sözde plastik ritmin sistematik analizi hakkında çalıştı. büyük şehir festivalleri geliştirmede çok başarılıydı, hayatı boyunca; çalışma hareketlerinin doğasıyla ve işçi gücünden etkili faydalanma ile ilgilendi. bir çok deneysel çalışma yapan kendi tiyatrosunu yönettikten sonra; 1920’ler boyunca berlin devlet tiyatrosu bale başkanı oldu. ancak, en önemli çalışması koreografi dalında değil, dans hareketini oluşturmada fiziksel kuralların analizi ve öğrencisi kurt jooss ile geliştirdiği dans eğitimine yaklaşımdı.

    “eukinetics” (ökinetik) teorisine göre, tüm hareketler iki ana dala ayrılabilir: giden ve gelen. laban merkezkaç hareket (bedenin merkezinde meydana gelen ve onu çevreye yayan veya dağıtan hareket) ve çevresel hareket (dıştan gelen ve bedenin içine hareket eden) ile ilgili birçok teori geliştirdi. bir kübün ve kürenin arasındaki orta nokta olan “icosaredron” isimli yirmi yüzlü cismi kullanarak hareketi şiddet, hız, ve yön açışarından dikkatlice analiz etti. icosaredron’un esas konusu insanların hareketinin hem küresel hem de küp gibi üç boyutlu olmasıydı. bunun yanında, bedenin anatomik olanaklarıyla sınırlı olarak hareketler üç boyutta ve ayrıca diagonallerde ve meyillerde oluşur; laban dans eğitiminin temeline bir sistematik getirmek amacıyla komplike hareketler geliştirebilmek için icosaredron’u kullanarak hayal gücünü konuşturdu.

    laban ayrıca; dalcroze’un müzik görselleştirmesine benzeyen ama daha çok estetik kaygıve duygusal içerik taşıyan bir tür kitle jimnastiği olan hareket korosunu geliştirmesiyle de tanınır. nazilerin almanya’yı işgaliyle, hareket sanatı derneği’ne başladığı ingiltere’ye yerleşti. orada, temel eğitim ve fiziksel eğitim konularında teoride ve pratikte büyük değişimler yaptı. bruce’a göre:

    “...onun felsefesi kadınların ilgilenmesine kadar, fiziksel eğitimin öğretilmesine aşılanmıştır. bir çok okulda ve eğitim merkezinde gördüğümüz gibi laban’ın çalışması modern eğitimsel dansın ya da serbest dansın öğretilmesine direkt etki etmiştir. dolaylı olarak, teorileri fiziksel eğitimin ipuçlarının temeli olmuş, dana önceki anatomik ve fizikselyaklaşımı özellikle kadınların çalışmaları için büyük ölçüde değiştirmiştir.”

    laban’ın dans performansına en büyük katkısı; kinetografi olarak bilinen şimdi ise “labanotion” denen dans notasyonudur(kayıt). bir çok notasyon geliştirildiyse de, en iyi bilineni ve kullanılanı laban’ınkidir.

    paris, viyana ve laban’ın altında 1921 yılında mannheim milli tiyatrosunda çaışan alman koreograf ve dansçı kurt jooss, daha sonra onun asistanı ve baş dansçısı olmuştur. jooss, essen opera evinin ve diğer alman toplulukların süpervizörlüğünü yapmış ve daha sonra kendi jooss balesini kurmuştur. yine de; laban ile yakın çalışmış olmanın etkisiyle, ünlü the green table deneysel çalışmasında olduğu gibi, hareketin ve koreografinin kalitesini modern dansın başlangıcı olacak şekilde geleneksel klasik stilden çok uzak tuttu.

    (bkz: miras değil alın teri)
  • ona göre hareket sosyal durumun dışa vurumunun bir aracıdır. hareket analizi sistemini daha fazla geliştirmiştir. yine onun önemli bir katkısı da kinesphene kavramı, yani hareket küresidir. hareket küresi, vücudun en dış alanıdır. ayrıca, ağırlık merkezi kavramını geliştirmiştir. bu “0” noktasıdır, hareket x,y,z koordinatları arasında gelişir. bunların yanında dansın eğitici ve iyileştirici etkisi olduğunu söyler.
  • dans eğitimimde hiç beklemediğim bir yerde ve anda tanıştığım "laban kübü" egzersiziyle hayatıma girmiş deha.. keşke çok daha önce bilseymişim demiştim, bana göre gerçek bir hareket düşünürüdür, filozofudur.

    şurada bir video lecture var, kabaca/kısaca laban'ın hareket/uzay anlayışıyla ilgili..
    https://www.youtube.com/watch?v=p-b_e3loato
hesabın var mı? giriş yap