sabetaycılık

• 1666 yılında sabetay zevi nam bir hahamın enel hak türevi bir nida ile önce dinden kovulma, peşi sıra boynu vurulma raddesine gelerek kendini ve dinini inkar edişi ile peşine takılan müritlerinden oluşan tarikattır. türkiye'de dönmeler olarak bilinir. sabetaycılar arasında bugün iki grup vardır: müslüman gibi yaşayan dönmeler ve hıristiyan gibi yaşayan dönmeler. her iki grup da aslında musevidir. sabetaycılar çocuklarına sabetaycı bir aile olduklarını ancak evlilik töreninden sonra bildirirler. bu nedenle sadece yetişkinler sabetaycı bir aileden gelip gelmediğini bilir. evliliklerin aynı topluluk arasında yapılmasına özen gösterir böylece devamlılığı sağlarlar, ancak bunu nasıl yapabildikleri anlaşılamamıştır.
  
  dünya üzerinde sabetaycı nüfusun en yoğun yerleştiği kentler selanik ve izmir olmakla birlikte, nijeryadan kanadaya avusturalyadan belçikaya kadar pek çok yerde gruplaştıkları söylenir. mehmet şevket eygi, ılgaz zorlu, selçuk eres gibi isimler deşifre olmak pahasına konuyla ilgili türkiyeli kaynaklar olup; bu maddenin yazarı temel bilgiyi tel aviv üniversitesi tarafından odtu'ye bağışlanmış 1970li yıllarda basılmış ve gershom sholem tarafından kaleme alınmış olan sabetay zevi adlı eserden edinmiştir.
  
  tesvikiye camiinin altında sabetaycı tarikatın toplandığı bir yer olduğu, "izmirin çılgın dedikoduları" (yazarı hatırlayamadım) adlı eserde, ki artık sahaflarda dahi bulunamamaktadır, yazılıdır ama bir yerde okumuştum lafı her yerde olduğu gibi bu konuda da ikna edicilikten uzaktır.
  
  can dündar ulu önder atatürk'ün sabetaycı bir aileden geldiğine dair bir saptama yapmıştır. sebebi, mustafa'nın annesi tarafından gönderildiği mahalle mektebinden, babası tarafından alındıktan sonra gönderildiği şemsi efendi ilkokulu'nun selanik'te yalnızca sabetaycı ailelerin çocuklarını kabul eden bir okul olmasıdır.
  bu iddia üzerinde araştırmalar sürmektedir.
• kabalist inanış, sabetaycılığın musevi mistizmine inen çok önemli bir darbe olduğunu ve dönmelerin deşifre olmalarından sonra mistik musevilerin iki yüzyılda ancak yeniden örgütlenebildiklerini söyler
• (bkz: sabatay sevi)
• (bkz: sabetaycı)
• yalçın küçük,"tekelistan" adlı kitabında konuyu derinlemesine incelemiştir.
• her kim ki ipekçi, dilber, bezmen, kapancı, yalman ailesine mensuptur, o kişi sabetaycı bir ailenin çocugudur. bu kimselere selanik dönmesi de denir.
• ılgaz zorlu da konu hakkında geniş birikimini paylaşmıştır.
• türkiye oligarşisinin omurgasını oluşturan kitle
• osmanlının "höd! napıyosunuz siz bakıyım öle. ya islamı seçersiniz, yada tiz vurdurudum...kellenizi yani" deyip zorla müslüman yaptıgı zamanın popüler ateist kesimi.
  
  gerçi kendi içlerinde inandıklarını yine yaşamışlardır ama. öyle işte.
• zamanında izmir ve selanik arasında mekik dokumuş, inançlarını saklamak zorunda mı kaldıkları yoksa zorunda mı bırakıldıkları bugün hala tartışılan musevi asıllı gruplar kaynaklı süper zengin ve hatta dünyayı yöneten zümre olduğu kabul edilen anlayışları. masonların da üzerinde bulunan ve dünyayı idare eden bir avuç insan olup olmadıkları da tartışmalar arasında. öyle ya da böyle... din, politika ve güç üçlüsü içinde incelenmesi gereken önemli bir dişli.