sadabat paktı

• türkiye, iran, irak, afganistan arasında yapılmış bir antlaşma... "türkiye budur, budur, budur" gibi maddeler içerir, atatürk'ün en muazzam başarılarından biri sayılır -kimilerince-.
• italya'nın ortadoğu'da takındığı yayılmacı politikasına karşı bir savunma sistemi kurmak amacıyla imzlanmış bir pakttır. adı geçen 4 devlet birbirimize saldırmayacağız, birbirimizin içişlerine karışmayacağız, ortak çıkarları ilgilendiren hususlarda birbirimize danışacağız, hastalıkta sağlıkta, ölüm bizi ayırıncaya dek birbirimize sadık kalacağız tadında orjisel maddeler içeren bu anlaşmayı 1937'de imzalamıştır.
• bağdat paktı ile sona ermiştir.
• sadabat paktı, türkiye, iran, irak ve afganistan arasında, 8 temmuz 1937'de tahran'da sadabad sarayı'nda imzalanan dörtlü pakt.
  
  sadabat paktı'nın imzalanmasının nedeni olarak italya'nın habeşistan'ı işgali gösterilir. bu yorum yanlıştır. bu pakt italya habeşistan'ı işgal etmeden önce gündeme gelmiştir ve yaklaşık iki yıl süren görüşmelerde italya konusu tartışılmamıştır. antlaşmanın maddelerine bakıldığında da italya'ya karşı açık veya kapalı bir tedbir bulunmamaktadır.
  
  bu paktın nedenleri kısaca şunlardır:
  
  1)sınır sorunlarının kalıcı şekilde çözülmesi(pakta üye devletlerin tümünün iran'la sınır sorunu bulunmaktaydı. ayrıca bu sınır sorunları nedeniyle özellikle türkiye-irak-iran üçgeninde kürt aşiretleri sınır tanımayan isyanlar yapmaktaydı. bu paktın imzalanmasının en önemli nedenidir.
  
  2)ülkelerin bağımsızlıklarını vurgulama istekleri(sömürge ve yarı sömürge dönemlerinden kısa süre önce kurtulabilen bu devletlerin bağımsızlıklarının vurgulanması son derece önemliydi). ilk defa bu amaçla, 2 ekim 1935'te cenevre'de türkiye, iran ve afganistan arasında üçlü bir antlaşma parafe edildi. buna daha sonraları irak da katıldı. daha sonra irak-iran sınır antlaşmazlığının çözümlenmesi (şattülarap uyuşmazlığı), türkiye ile iran arasında dostluk çerçevesi içinde sınır sorunu dahil her alanı düzenleyen antlaşmaların akti, 8 temmuz 1937 tarihli sadabad paktı'nın imzalanmasına imkan vermiştir.
  
  taraflar antlaşmada genel olarak birbirlerinin iç işlerine karışmayacaklarını, ortak çıkarlarını ilgilendiren hususlarda birbirlerine danışacaklarını, birbirlerine karşı saldırıda bulunmayacaklarını ve sınırlarının korunmasına saygı göstereceklerini taahhüt etmişlerdir. ancak paktın temel nedeni olan kürt aşiretleri sorunu, 7. maddenin şu ifadelerinde saklıdır: "bağıtlı taraflardan her biri, kendi sınırları içinde diğer bağıtlı tarafların kurumlarını yıkmak, düzen ve güvenliğini sarsmak veya politik rejimini bozmak amacıyla silahlı çeteler, birlikler veya örgütlerin kurulmasını ve eyleme geçmelerini engellemeyi yükümlenir".
  
  ikinci dünya savaşı ortamında antlaşmanın diğer maddeleri işlevsiz kalmış, fakat 7. madde anlaşmanın devamını sağlamıştır. sadabat paktı, 1979'da iran'daki yeni rejim paktı fesh ettiğini ima edene kadar hukuki varlığını sürdürmüştür.
  
  kaynak: wikipedia
• atatürk'ün vefatından önce büyük devlet adamlığını gösterdiği son hamlelerden biri. şöyle ki; bizzat dönemin dışişleri bakanı tevfik rüştü arasın naklettiğine göre paktın imzalanma sebebi asıl olarak kürt meselesidir. aynı sorunu yaşayan irak ve iran ile biraraya gelen türkiye, eğer bu iki devletle sınırlı kalacak bir pakta imza koysaydı işbirliğinin kürt sorunu için kurulduğu çok belli olacak ve pakt batı desteğinden mahrum kalacaktı. bunun için mustafa kemal anahtar bir devlet olan afganistan'ın da pakta dahil edilmesini istedi. böylece pakt, rus tehdidine karşı bir kalkan imajı çizerken, batının da desteği alınmış oldu.
• fiili olarak uygulanamamış olması, 2011 türkiyesi'nde "suriye'yi işgal edelim, iran'a gücümüzü gösterelim, israil'i maffedelim!" diye 80 yıl sonra amerikalı ve siyonist ağabeylerinin gazıyla ortalığa dökülen vahabi hayranı tosunların türemesinin en büyük nedeni olan pakttır...
  
  sabah akşam küfrettikleri mavi gözlü bir türk komutanı, fikren ve vicdanen hür bir avrasya aydını olarak zulümlerinden yeni kurtulduğu emperyalist açlığı görmüş ve onyıllar evvel önlem almaya, türk anti emperyalist devriminin ışığını tüm ortadoğu'ya taşımak istemiştir.
  
  bunu yaparken de osmanlıyı çok sevdiğini iddia eden ajan provakatörler gibi topla tüfekle değil, metodolojik-sistemli şekilde bir ortaklık geliştirilebileceğini hayal etmiş, bunu ekonomik sosyal eğitimsel militer sınırlarını çizmiştir...
  
  kahrol esad kahrol kaddafi kahrol iran! diye gezenlerin ideologları o sırada ingilizlerle kürtçü isyan, arap isyanı vs planı peşinde oldukları için bu anlaşmaları pek hatırlayamamaları normaldir...
• ingiltere ile ilişkilerimizin gelişmesini sağlayan paktmış. bi siktir git amına koyim.
• gerçek komşularla sıfır sorun politikasının ürünü olan pakt.
• (bkz: sadakat paktı)
• italya'nın faşist lideri mussolini'nin asya ve afrika'ya saldırma politikası izlemesi ve habeşistan'a girmesi üzerine türkiye, ırak, iran ve afganistan arasında imzalanan ortadoğu'da siyasal dayanışmayı amaçlayan ilk antlaşmadır.
  
  balkan antantı ile batı sınırları koruma altına alınmış, korunması gereken doğu bölgeleri kalmıştır. 7. maddesinde bölücü örgütlerin engellenmesi esas alınmıştır.
  
  görüşmeler 1934 yılında başlayıp 1935 yılında cenevre şehrinde türkiye, iran, ırak arasında paraflanmış daha sonra afganistan katılmış, 1937 de tarhan'da sadabat sarayında imzalanmıştır.
  
  pakt 1979 yılına kadar sürmüş, iran tarafından fes edilmiştir. 1980 yılında başlayan iran-ırak savaşı dolayısıyla tamamen parçalanmıştır.