sakatlar ordusu

• savaslardan sonra geride kalan ordu.
• (bkz: işsizler ordusu)
• kavalalı mehmet ali paşa'nın idaresinde olan mısır'da gerçekten de böyle bir ordu varmış. örneğin 1834'te mısır şehri asyut'a yaptığı bir ziyarette st. john "bir gözü , bir parmağı ya da ön dişleri olmayan sakat askerlerden oluşan bir alay" gördüğünü anlatır anılarında (2. cilt, s.175).
  
  söz konusu bu sakatlar ordusunun bir kısmı gerçekten de çarpışmalar sırasında sakatlanıp ama hâlâ eli silah tutabilenlerdi. fakat önemli bir kısmı köylerinden zorla koparılıp ne zaman biteceği bütünüyle bilinmeyen bir süre için zorunlu askerlik adı altında esir olmayı kabul etmemek için kendi kendini sakatlayan, fare zehri dökerek kendini kör eden ya da anneleri dahil akrabalarından yardım alarak gözlerini oyduran, parmağını kesen, ön dişlerini söken sakatlardı.