salaam bombay

• gün itibari ile trt'nin sabah sürprizi idi. 14 yaşındaki delikanlı krishna ve çevresinin başından geçenler. bir nevi adam yutan büyük şehir hikayesi.
• mira nair'in 1988 tarihli filmi.. toplumsal gercekci tatlar var.. filmde krishna/chaipau adli kucuk bir cocugun hikayesi var.. chaipau abisine sinirlenip, onun musterisinin bisikletini yakar ve korkudan evden kacar.. bisiklet parasini toplar toplamaz evin yolunu tutacaktir.. ilk basta bir sirkte calismaktadir fakat sirk sahibi onu ekince, kendisini bombay'da bulur.. burada yasadigi mekan resmedilir..
  
  nair kamerasini sokaklara cevirmistir.. halkinin yoksullugunu, yoksunlugunu gorsellestirir, ve bir arada adalet sistemini elestirir.. film bombay halkina ithaf edilmistir.. zaten jenerikte de oyuncular gecerken "ve bombay halki" der..
  
  --- spoiler ---
  chaipau'nun yasadigi yerin gecim kaynagi uyusturucu ve fuhustur.. burada chaipau, sweet sixteen adinda, "pazarlanmak" uzere bombay'a getirilen bir bakire guzele de tutulur.. ayrica kendinden yasca buyuk chillum adinda bir dost edinir.. fakat chillum, chaipau'nun parasini calar ve uyusturucu alir.. zaten sonrasinda da asiri dozdan hayatini kaybeder.. bu arada "baba" adini verdikleri o mekanin kulhanbeyi de hikayenin onemli noktasindadir.. baba, filmin kotu adamidir.. himayesindeki esinin fahiselik yapmasina goz yummakta, kizina iyi davranmamaktadir.. ayrica chillum'un sokaklara dusmesinin nedeni de ta kendisidir.. bunlarla birlikte sweet sixteen'e de goz koyar.. chaipau ayrica hapishaneye de girmistir.. hirsizlik yapmistir.. film, sonunda baba'yi oldurur.. filmin onun gozunu bosluga doktugu bir kareyle son bulur..
  --- spoiler ---
• "the namesake ve amelia ile tanıdığımız mira nair’in bombay’daki sokak çocuklarına adadığı dram türündeki 1988 yapımı film, aynı sene oscar ödüllerinde en iyi yabancı film dalında adaylık elde etmişti. gregory david roberts’ın yazmış olduğu “shantaram” sonrası uzun zamandır ertelediğim bu filmi nihayet izleyebildim.
  
  mira nair pek hayranı olduğum bir yönetmen sayılmaz aslen. bunun çeşitli sebepleri var. bunları açıklamadan önce biraz filme değinmek istiyorum.
  
  bir sirkte çalışmakta olan chaipau, patronu tarafından çiğneme tütünü almaya gönderilir. koşarak şehre gider ama döndüğünde sirkin yerinde yeller esmektedir. cebindeki son paralarla en yakın şehre (bombay) giden trene bir bilet alır. orada “tatlı on altılık”, chillum, manju, baba, fahişeler ve diğer sokak çocuklarıyla bir yaşam sürmeye başlar. amacı annesinin yanına dönebilmesi için gerekli olan 500 rupiyi (şu anki ederle yaklaşık 1,5 türk lirası) toplayıp, annesine olan borcunu ödemek ve köyüne geri dönebilmektir.
  
  aslında ortaya konan basit öykü çok ayaklı ama bu çok ayağın hakkını veremiyor. derinlemesine anlayabildiğimiz yegâne karakter, film boyu pek fazla görmemiş olsak da, chillum oluyor. bir başlangıç ve sona sahip hikâyesinin derinliklerinde chaipau ile ilişkilendirilebilecek bir geçmiş yatıyor. buna rağmen misal tatlı on altılık hakkında yeterli veri yok. değişiminin altında yatan sebepler çok yüzeysel olarak geçiştirilmekte. hâl böyle olunca seyirci ile tüm bağlantısı kopuyor ve inandırıcılığını kaybediyor. buradan manju’nun fahişe annesi arasında bir bağ kurulmak istenmiş olduğu rahatlıkla anlaşılabilse de bunun yapılamadığı aynı rahatlıkla gözlenebiliyor. bu nedenlerden ötürü oldukça iğreti bir karaktere sahip oluyoruz, daha ziyade bir fetiş öğesi olarak görmeye başlıyoruz."
  
  daha fazlasi icin bakiniz.
• bollywood filmlerindeki hindistan'a alternatif gerçekçi bir hindistan filmi.
• film kadın yönetmen mira nair çekmiştir. film 1988 yılında can film festivalinde iyi bir ödül almıştır. filmin konusuna baktığımızda başrolde fakir bir ailenin çocuğu olan duygusal, hassas ve gururlu krishna isimli bir çocuk vardır. yönetmenin hint mitolojisinde yeri olan bir tanrı ismini karaktere vermesi manidardır. hint mitolojisinde vişnu evrenin koruyucusu olarak bilinir. dünyada bir kriz olduğunda vişnu krize, soruna uygun bir avatarına seçerek yeryüzüne iner. krişna, vişnu’nun popüler avatarları ya da enkarnasyonlarının arasında bir tanesidir. hint aileleri aileler kendilerine uygun olan tanrıyı seçer. krişna güçlü özellikleriyle tanınır. muhtemelen filmdeki krishna karakteri de güçlülüğü simgeleyen birisi olarak tasvir edilmiş lakin gelgelelim bombayın arka sokaklarında geçen hikaye krishna’da güç bırakmaz. ya da gücü simgeleyenin karşısında zayıfı temsil etmiş. krishna vesilesiyle bombay’ın kirli olan arka sokaklarındaki olaylara şahit oluyoruz. genelevi, mama, muhabet tellalı, uyuşturucu, çocuk işçiler, çocuk mahkumlar, sebepsiz hapsetmeler, kadın ticareti, ucuz ölümler, kız çocuğu velayeti, filmin senaryosu ve sinematografisi çok sağlam. karakterimiz abisine ödemesi gereken 500 rupinin peşinde bombay sokaklarında para toplar. bu para mevzusunu onu abisinden koruyan annesi anlatır. krishnaya git parayı bul öyle köye gel yoksa abin seni yaşatmaz der. karakterimizin amacını biz filmi izledikten 35 dakika sonra hoş bir diyalogla öğreniriz. velhasıl film bize bombay’ın arkak sokaklarını bir çocuk gözüyle anlatır. bombay’ın nasıl bir şehir olduğunu en büyük gösteren detay krishna karakterinin o şehirde adını dahi kullanamıyor olmasıdır. bombay ona chuibua ismini takmıştır onu özbenliğini, kimliğini unutmasına sebep olur isim değişikliği zira zamanında bazı ülkeler bu politik oyunu asimilasyonun bir hilesi olarak kullanmıştır. filmin sonlarına doğru krishna’nın muhabbet tellalı bıçakladıktan sonra sanırım holi festivali olacak o insan kabalığın içinde mujra’nın annesini kaybetmesi çok önemlidir. kalabalık burada insanı insana kaybettirir metaforu kullanılmış. şehir seni yutar diyor. filmin sonunda krishna sevdiği köyden ona yadigar kalan tek şey topacına sarılır. aslında ondan başka bir şeyi kalmamıştır onda kıyafetleri bile bombay şehrinindir. ve yalnızlığı topacıyla gösterilmiştir.
• artık bu tip filmler pek yapılmıyor ya da eskisi kadar rağbet görmüyor. çocukluğumda izlediğim bir filmdi ve çok etkilenmiştim. gerçekliğin çiğ hali gibiydi rafine edilmemiş, olduğu gibi. hayatın lotarya olduğunu anlatmaktadır kısacası. bir yukarıdaki entryde oldukça iyi anlatılmış.