salihat-ı nisvandan saffet hanımefendi'ye
-
geçmiş günlerin yani osmanlının son günlerinin, artık iyice yaşlanmış hatta bunamış, zamanında güngörmüş hanımefendi bir kadının gözünden anlatıldığı turgut uyar şiirdir.
biraz proustvari biraz abdülhak şinasi hisar burukluğu.sanki yıkılmaya yüz tutmuş osmanlı ile bu yaşlı kadın özdeşleştirilmiştir.
hatırlarım bir akşam bir yokuşa durmuştum
iri atlarınız macardı, dantelleriniz alman
ne göksu'da bülbül dinlemek ne abdülhak şinasi bey
ıpılık bir sevgi geçerdi ara sıra içimden o zaman
siz ne zaman öldünüz allah aşkına yani ne zaman
kirli karlar bile erimemişti haber yoktu nisandan
rüştü paşaydı deli rüştüye çıkmıştı adı osmanlı ordusunda
o zaman hamitti padişah kocaman bıyıkları kocaman
o günlerde her şey akıp giderdi biz de şaşardık
hürriyet meşrutiyet otuz bir mart falan filan
gemiler de öyle boğazdan aşağı boğazan yukarı
bıyıklarını burardı umursamazdı paşa kocam o zaman
rüştü paşaydı sakallıydı belki sadece sakallıydı
ki sakallar geçmişinde her halde bir orman
bir oğul bir kız iki gelin bir damat isviçre lozan
nasıl ağladığımı ben bilirim bir yangının ardından
uykularım bölünüyor artık şu konağı bekliyorum
söyle ey muhabbet kuşunun tüyü söyle ölüm ne zaman
hep bir şeylere baktım bir şeyleri korudum kızdım
kızgındı haremi vardı sakallıydı rüştü paşa o zaman
hatırlarım bir akşam bir yokuşa durmuştum
iri atlarınız macardı, dantelleriniz alman
bahriye nazırı tevfik paşa mütarekeler falan
dünya nasıl çekilirdi ayaklarımın altından
annemin sonsuz giysileri bir telaşı bileyen tramvay
ben ne güzel çocuktum yalnızlıkların ardından
yeniköyde bir yalı, fatihte evler, ayışıklı bir zaman
rüştü paşaydı adı, yıldızda ve dömekede kahraman
herkes ne zaman ölür elbet gülünün solduğu akşam
aldım anlayamadım öldüm anlayamadım almadığım bir akşam
daha önce hiç ölmedim temmuzum ve incilerimle
göksuyu ışıklarla teşrif ettiğimiz akşam
ne zaman gülüm solar, ne zaman deniz, ne zaman akşam
ne zaman gemilerdi, ne zamandı paşa kocam
artık başucum dinlendirir bir şamdanın süsünü
söyle ey göksu akşamı hafız burhan ölüm ne zaman
mevlutlar okunur, dalgalar kalır bir geminin ardından
öldüm ben, saffet hanımefendi, salihat-ı nisvandan
turgut uyar -
okudugum en guzel seylerden biri olabilir.
-
bu güzel işçi bayramında hayata gözlerini kapayan cüneyt türel ustadan dinlenesidir...
(bkz: http://www.cuneytturel.com/siirler) -
yayınlandığı yıl, yılın şiiri seçilmiştir.
-
şiir tam bir obituary örneğidir, bu sözcüğün türkçede tam bir karşılığı yok. ardından ya da ölünün ardından diye çevirirsek orijinal anlamını yaralamadan berelemeden çevirmiş oluruz az-çok. hatta pek tanınmamış kişilerin ölümünün ardından yapılan tanıtıcı yazılar demek daha doğru olur.
bu şiirde de saliha kadınlardan saffet hanımefendi, osmanlının son dönemiyle birlikte bir turgut uyar ustalığıyla anlatılmıştır. tam osmanlı kadını derler ya o tabire de cuk diye oturuyor saffet hanımımız. -
"...söyle ey göksu akşamı, hafız burhan, ölüm ne zaman?"
-
osmanlı'dan cumhuriyet'e geçişi, geçişin bütün dinamiklerini ve travmalarını yaşlı bi kadının gözünden ve bilincinden/bilinçaltından tasvir eden muhteşem ötesi turgut uyar şiiri.
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap