sampling bias

• örnekleminizin ilgilendiginiz uzayin tümünü homojen olarak temsil etmeyip, belli bir kısmını daha çok temsil etmesinden kaynaklanan yanlılığa ingilizlerin verdiği isim. ornek: (bkz: neden bunlar hep benim başıma geliyor)
• örneklemede yapılan "önyargı" şeklinde bir chicken translationı yapılabilecek, aslen örneklemede bilerek ve isteyerek yapılan hatalara denir. bir kaç örnek vermek gerekirse:
  
  -"brokoli sağlığa yararlı mıdır" konulu bir araştırmam var, insanlara bir anket (bkz: survey research) doldurtup sonuçlarını analiz edeceğim. ben gidip de anketimi "brokolinin sağlığa yararları" konferansının kapısında durup yaparsam, bir sampling bias yapmış olurum zira bu konferansa girip çıkan insanların büyük çoğunluğu brokolinin sağlığa yararlı olduğunu savunacaktır. size seçim anketlerini hatırlattı değil mi? bildiniz en çok yüz puan size.
  
  -yine aynı araştırmayı yaptığımı varsayalım, ankete katılacak olanları ben seçersem, yine bir sampling biase düşmüş olurum sayın suserler
  
  -"göç etmiş insanların, etmemiş insanlara göre daha fazla çocuğu vardır" hipotezini araştırdığımı varsayalım. eğer seçtiğim sample, büyük oranda göç etmiş insanlardan oluşuyorsa, bu da bir sampling bias'tır misal.
• tuketici yorumlari ekseriyetle boyledir. misal basit bir mutfak aleti 100.000 adet satmis. bunlardan 100 tanesi sorunlu. yorumlara bakayim diyorsun, herkes(!) sikayetci.
  
  aslinda urun %99,9 saglam, ama 99.900 kisi "calisiyor" diye yorum yazmadigi icin biz sadece bozuk olanlari biliyoruz.
  
  (bkz: şikayetlerinizi bize memnuniyetinizi dostlarınıza)
• türkiye'de siyasi yorum yapılırken düşülen yanılgılardan birisi. son birkaç dönemdir istisnasız her seçim dönemi insanlar takip ettiği sosyal medya akışında muhalif sayısında bir artış görünce bu sefer kesin kazandık diye kendilerini şartlandırmaya başlıyorlar ama kazın ayağı pek de öyle değil. insanlar kendi görüşlerine yakın sayfaları, kişileri takip edince sosyal medyanın sadece o kişilerden oluştuğunu düşünüyor çünkü aslında bir (bkz: filter bubble) içinde yaşıyorlar. her kendi görüşünden birini takip ettikçe ona yakın kişiler de akışa düşmeye ve tavsiye edilmeye başlıyor ve onları da takip edince sosyal medyada kendimizi bir balon içine sıkıştırmış oluyoruz ve farklı görüşlere pek rast gelmiyoruz. ayrıca bazı kesimlerin sosyal medyada çok aktif olmadığı veya onların da kendi balonları içerisinde takıldığını göz önünde bulundurmak gerekiyor.
  
  tabii ki bu sosyal medya üstünden toplum siyasi eğilimi hakkında yorum yapılamayacağı anlamına gelmiyor fakat salt kendi sosyal medya akışındaki değişim üstünden böyle yorumlar yapmak yanılgıya sebebiyet verebiliyor.
• istatistikte olasılık uzayından homojen bir sample/örneklem almak yerine sadece belli bir alt küme'den sample almanız sonucunda oluşan bias.
  
  okyanustan bir bardak su alıp okyanus böyle bir şey demenin istatistikteki karşılığı.