• sans klinik olarak okunur ve bilinir. fransızcadan tıbbi jargonumuza girmiştir.
    (bkz: sans klinik)
  • muhtemelen tıbbi sezgi denilebilecek olan yeti/durum. klinisyenin burnuna pek ön planda gözükmeyen bir hastalığın kokusunun gelmesi iki kaynaklı olabilir: rasyonel ve mantık ötesi. bu sezgilerden önemli bir kaynağı, gene zihinde belirti ile hastalık eşleştirme listelerinin, serilerin hazır duruyor olmasıdır.

    geriye gene de saf sezgi** için bir alan kalır. bu sezgisellik kişiye, bazen de duruma özgüdür. çocukların arasında daha sezgisel olanlar daha parlak olmak üzere tüm çocuklar, hayvanların bir bölümü sezgiseldir. sezgi sistemli ve bilimsel bir bilgi türü olmadığından, sahibine de yük olabileceğinden, büyüdükçe eğitsel ve sosyal olarak budanır, geriler. bir kısım mesleklere de özgüdür, işe yaradığından budanmaz bırakılır: belirsizlik meslekleri olan tıp, borsa/finans, avcılık, fal, vs.
  • klinik sezgi ya da hekim sezgisi...

    bir bilgisayar ya da robotun bir doktorun işini yapamıyor olmasının yegane sebebi bu işte...

    bu sezgi sayılarla algoritmalarla ifade edilebilecek bir şey değil, belki ilkel ve son derece basit bir şekilde kodlanmaya çalışılabilir ama mesela (500 yıl sonra falan) teknoloji bu sezgiyi dört dörtlük kodlayabilecek kadar ilerlerse zaten o zaman mimarmış, mühendismiş, avukatmış, öğretmenmiş hayatın herhangi bir alanında insana ihtiyaç kalmamıştır...

    hekim sezgisi deyip duruyorum, nedir bu sezgi? örnek vermek gerekirse;

    1) ben mesela polikliniğe öksürük şikayeti ile gelen bir vakada hastanın öksürük nedeninin grip mi, tonsillit (bademcik iltihabı) mi, bronşit mi, allerjik öksürük mü ya da reflüye bağlı mide asidinin boğazda yaptığı tahrişten kaynaklanan bir öksürük mü olduğunu sadece konuşup muayene ederek ayırt edebilirim.

    bu klinik sezgi, bilgi ve tecrübe ile yapılan bir şeydir. bunu herhangi bir makine tahlilsiz, tetkiksiz, film çekip hastaya radyasyon vermeden, hastanın yemek borusuna kateter takıp ph ölçmeden yapamaz...

    tabii ki ben de bahsi geçen hastaya hiç röntgen çekmeden, tomografi istemeden sadece muayene ile akciğer kanseri tanısı koyamam ama hangi hastaya film çekip hangisini ilaç yazıp haftaya kontrole çağıracağıma karar vermemi sağlayan şey hekim sezgisidir...

    2) bir diğer örnekte, hasta dermatoloji polikliniğine ayak mantarı şikayeti ile başvurur. dermatolog hastaya şöyle bir bakar ve "sen mantarı falan boşver de, senin betin benzin atmış, bir deri bir kemik kalmışsın, sen bir dahiliyeye git de sana bir baksınlar" deyip hastayı bize gönderir. yapılan ilk tetkikler sonunda endoskopi yapılmasına karar verilir ve hastada mide kanseri çıkar...

    herhangi bir robot, herhangi bir bilgisayar, herhangi bir kod ayak mantarı diye gelen hastanın mide kanserini teşhis edemez...

    zaten teşhis edebiliyor olsa idi, siz o makineyi "mantarım var dedim, bir sürü kan testi yaptı, o da yetmedi, ağzıma hortum sokup endoskopi yapmak istedi!!111!" deyip iade ederdiniz ve bir sonraki sürümde o özellik kaldırılırdı...

    özetle, biz doktorlar bazen hiç tetkik yapmadan teşhis koyabiliyoruz, bazen de bir sürü tetkik yapma ihtiyacı hissediyoruz. işte buna karar vermemizi sağlayan şey hekim sezgisi...

    ha bu teşhisleri bir "süper makine" koyamaz mı?..

    çoğunu koyabilir ama her hastaya her başvurusunda bütün testleri yapar ve bütün filmleri çekerse koyabilir. ona da malesef imkan, zaman ve para dayanmaz, ayrıca da kimse boş yere o kadar radyasyon almak istemez...

    her şeyi geçtim, bazen şüpheli bir ölüm ya da trafik kazası gibi adli bir vaka olduğunda ölen kişiden herhangi bir madde kullanımı ya da zehirlenme gibi bir durum var mı diye kan alınıyor. eğer hasta henüz birkaç dakika önce ölmüş ise bu kanda bakılan değerlerin % 99'u sağlıklı bir kişi ile benzer çıkıyor.

    hani olmaz ama olur da eğer ömrüm vefa eder ve ben henüz emekli olmadan sizin bu yıllardır hasretle beklediğiniz "doktorları işsiz bırakacak büyük icat" gerçekleşirse, ona bu henüz ölmüş kişiden savcılığa göndermek üzere alınan kandan bir damla verip, robot "oksijen değeri biraz düşük ve karbondioksit değeri hafif yüksek, bunun haricinde bütün değerler normal, hastaya oksijen verelim" dediği zaman kahkahalarla gülüyor olacağım...

    reklamını da herhalde şöyle yaparlar:

    "robo-doctor 8500 dlx yeni çıktı, hastaları ona einstein diyor..."
hesabın var mı? giriş yap