skopos

• amaç odaklılığı temel alan bir çeviribilim kuramı.^*
• çeviriyi bir edim olarak kabul etmek, bütün edimlerin amaç odaklı olduğu düşüncesinden yola çıkarak çevirinin de bir amacı oldugu savını beraberinde getirecektir. çeviri edimi bir erek metine yönelir. işlevselci bir kuramdır. 1970,'lerin sonlarına doğru almanya'da hans vermeer tarafından geliştirilmiştir.
• hans j. vermeer tarafından geliştirilmiş çeviribilim kuramıdır. o güne kadar çeviribilim ile çeviri pratiği arasında oluşmuş olan uçurumu doldurmuş, ilk ortaya atıldığında yoğun olarak eleştirilmiş bir kuramdır. genel bir kuram olma iddiasındaki skopos özetle şunu savunur: çeviri bir iştir ve durduk yere yapılmaz. işveren tarafından bir iş ısmarlanır. bu nedenle çeviriyi etkileyen pekçok etken gözardı edilemez (satış kaygısı, propoganda yapma çabası vb.). dolayısıyla, çeviriye kaynak metne sadakat kaygılarının çok ötesinde bir perspektifle yaklaşılmalıdır. işverenin talepleri doğrultusunda yeni bir metin tasarlanması bie mümkündür. yeter ki, metin sizin (işvereninizin) skopos unuza hizmet etsin. çevirmen ahlaki değerlerine ters gelen bir işi reddedebilir. örn: işveren din düşmanlığını körükleyeceğine inandığınız bir metin üretmenizi talep ederse, siz de bu işe alet olmak istemezseniz, pekala bu işi yapmayı reddedebilirsiniz. skopos çevirmenin iki kültürlü bir uzman olduğu önkabulüyle yola çıkar. dili iyi bilmeksizin yapılan kötü çevirileri skopos un gölgesine saklamaya çalışmak boş bir çabadır.
• sinavlada kuramsal zemine oturtunuz ibaresiyle karsilastigimda basvurdugum kuram. pek cok ceviri durumunda aciklanabilir bir tarafa sahip. patron böyle istedi ben de böyle cevirdim diye kendinizi savunabilirsiniz.
• bana öyle geliyor ki; bu çeviri kuramı, almancada finalismus, türkçede erekçilik (gaiye) diye bilinen, her şeyin bir erekle belirlendiğini ve bir ereğe yöneldiğini dile getiren felsefi görüşten temellenmektedir. en azından ben öyle düşünüyorum.
• yeni bir yazar. 80 küsür entry yazmış bile.
• yunanca, bakmak, gözetmek anlamında kullanılan fiil.
• (bkz: scope)
  (bkz: kapsam)
• 1978 yılında hans j vermeer tarafından ortayan atılan çeviribilim kuramıdır. adını yunanca 'amaç' anlamına gelen skopos kelimesinden almıştır. her eylemin bir amacı olduğunu, çevirinin de bir eylem olduğuna göre bir amacı olması gerektiğini ileri sürer. bu kurama göre yapılacak çeviri iş verenin isteğine göre şekillendirilebilir. bana göre bu özelliğiyle diğer çeviribilim kuramlarının arasından sıyrılır ve daha günceldir ancak kullanım alanlarının arasında edebiyat olmaması ve her eylemin bir amacı olmadığı gibi eleştiriler alır.
• skopos kuramı, bir fikrin farklı kelimelerle iletilmesi durumunda oluşacak fark temeline dayanıyor. tutarsız olduğu noktalar var o ayrı. "bu bardağın yarısı boş" ve "bu bardağın yarısı dolu" meselesi aslında. bakış açısının yanında burada bir de ifade kullanımı durumu var. fakat gerçekten de kelimelerin sihirli olduğu gerçeğini kabul etmemiz gerekir. edebiyatın sanat olarak sayılmasındaki sebep bu olsa gerek.