sonderweg

• efendim almanca 'özel yol' anlamına gelen bu tarihsel terim, almanya'nın geçtiğimiz yüzyılda herkeslere malum olan icraatlarına açıklık getirmek isteyen tarihçilerin ortaya attığı teorinin adıdır. bir de antitezi vardır tabi, onun da adı anti-sonderwegdir zaten.
  
  bu argüman temelde almanya'nın nazi dönemine kadar olan tarihinin, nazilerin ülkenin başına geçmesini, almanya'nın dış politikalarını ve alman toplumunun içine sürüklendiği ahval ve şeraiti öngördüğünü iddia eder. (bkz: çözmek elimde değil gönlümü senden kadın) 3 temel esasa dayanır:
  
  1.almanya'nın coğrafi konumu: almanya avrupa'nın orta yerinde, hiçbir doğal bariyerle (bkz: dağ) çevrilmemiş, bu sebepten dış saldırılara karşı hassas bir konumdadır. bu durum almanya'nın 'biz çok hassasız' sebebini öne sürerek güçlü (haddinden fazla güçlü) bir ordu bulundurmasına elvermiştir. güçlü ordu da agresifliğe yol açmıştır bol bol.
  
  anti-sonderweg argümanı burada der ki, e polonya'yla çekler ne o zaman? onların eli armut mu topluyodu?
  
  2. geç birleşme: bilindiği gibi etrafını saran ülkelere nazaran (bkz: fransa) (bkz: ingiltere) (bkz: avusturya) alman birliği hayli geç kalmıştır (bkz: 1871) bunun nazi'lerle ne alakası var derseniz şöyle ki bu madde almanların 'alman nedir ne değildir, kişinin kendisini ve devletin kişiyi alman kabul etmesi için ne gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır?' gibi soruları sormakta alık kaldığını, cevabını bulduğunu sandığında da yanlış bulduğunu ima eder. geç birleşme aynı zamanda silahlanmayla birlikte ülkeyi demokratikleşmekten de alıkoymuştur. (acaba burdan faşist=alık gibi bir ileri adıma geçebilir miyiz? kimbilir...)
  
  karşıt argüman bu sefer de 'e italya noluyo italya??' demiştir (1861) . ben kendilerine şu bakınızı yolluyorum: (bkz: mussollini)
  
  3. son madde de almanya'nın hiç adam gibi bir burjuva devrimine tanık olmamasından yakınır; 1848 hayli yalan olmuştur, ondan sonra da almanya'nın gördüğü en sağlam şey berlin duvarı'nın yıkılmasıdır diyebiliriz. mutlak otorite'ye karşı çıkabilecek (bu ister prusya kralı ister hitler olsun) bir liberal ve demokrat sınıf almanya'da nispi olarak çok geç gelişmiştir. bu da demokrasi'nin almanlarca 'ha o ne abi?' tepkisi görmesinin bir sebebidir argümana göre.
  
  işte sonderwegci tarihçilere göre almanya bu sebepten daha nsdap iktidarından önce agresif bir dış politika izlemiş, ve hep yalnız durmayı tercih etmiştir (bismarck burda belki istisna olabilir ama o da adamın kendi cinliği-ki zaten onu da dinlemeyi reddetmişlerdir daha sonra). sağlıklı bir millet kavramını hayli geç oturtabildiğinden daha sonra deyim yerindeyse bir sapığın önderliğinde sapıtmıştır. ve demokrasi anlayışı da gelişmediğinden, onun çıkışını durdurabilecek kimse olamamıştır. bu durum almanya'nın nazizme sürüklenişini, oraya tutunma çabasını ve daha sonra da çöküşünü açıklamayı amaçlamıştır. almanya'ya oh olsundur.
• kendine mahsus bir yol anlamı da çıkar.