soyut işlemler dönemi ^*

• 12 yaş ve üzeri yaşlarda görülen bilişsel gelişim dönemidir. çocuk/birey artık soyut düşünebilir. hipotezler kurabilir. analiz, sentez, ve değerlendirme düzeyinde soyutlamalar yapabilir. soyut problemleri sistematik olarak sınayabilir. ulaşılan sonuçlar hakkında genellemeler yapılabilir. tümevarım, tümdengelim yöntemleriyle düşünce yürütebilir.
• bir de ergenlik döneminde ergen benmerkezciliği denilen herkesin ona dikkat ettiği bir düşünce biçimi görülür. kendini sürekli sahnede hisseder. rahatsızdır.
• soyut dusunme, deger ve inanc sistemi gelistirme bu donemde kazanilmasi beklenir.
  
  (bkz: bilissel gelisim)
  (bkz: jean piaget)
• piaget’nin bilişsel gelişim evrelerinden sonuncusudur, 11-15 yaş dönemini kapsar.
  
  soyut işlem evresindeki kişi, varsayımlı tümden gelimle akıl yürütmeyi başarabilmektedir. ancak bu evreye ulaşabilmesi için ergenliğe ulaşması, olgunlaşması ve eğitim deneyini tamamlaması gerekmektedir. soyut düşünme yeteneği ortaya çıktıktan sonra kişi mantıksal ilişkiler kurmaya, belirli bir mantık sisteminin bütün varsayımlı olasılıklarını görmeye yetkili kılar (cirhinlioğlu 2001, cole ve cole 2001, temel ve aksoy 2001, inanç ve ark. 2005, yiğit 2009, simatwa 2010).
  
  bu dönemde çocuklar, hipotezler kurar ve denemeden geçirilirler. genellemeler yaparlar. mantıklı düşünme, mantıklı açıklamalar yapma, kavram oluşturma, problem çözme yetileri gelişmiştir.
  
  her birey formel operasyonları tam anlamıyla geliştirmeyebilir.
  
  piaget bu durumu şöyle açıklar: bilişsel bakımdan formel operasyonlara hazır hale gelen birey, çevreden bu yönde uyarım ve teşvik görürse gelişmesini tamamlar. toplumsal çevre bu düşünsel gelişmeyi beğenmiyorsa ve birey kendini mantıksal düşünmesinden dolayı topluma yabancılaşma hissediyorsa, bu tip düşünceden uzaklaşır. ortalama 15 yaş civarında birey entelektüel olgunluğa erişir. zihinsel faaliyetleri gelişmenin en üst düzeyine ulaşır. ancak uygulamalarda daha yeterli ve tutarlı duruma gelebilir (cirhinlioğlu 2001, cole ve cole 2001, inanç ve ark. 2005, cook 2005, bacanlı 2006, yiğit 2009, simatwa 2010).
• piaget'nin bilişsel gelişim süreçlerinden biridir. 11-18 yaş arasını kapsar. bu dönemin temel kavramları şunlardır:
  
  hipotetik düşünme: varsayımsal düşünme.
  bütünleştirici düşünme: kombinasyonel düşünme.
  analitik düşünce: çözümleyici, bilimsel düşünme.
  göreceli düşünme: durumların kişiden kişiye değişebilmesini düşünme.
  analojik düşünme: bilinmeyen durumu bilinen duruma benzeterek açıklamak.
  metabilişsel düşünme: öğrenmeyi öğrenmek.
  eleştirel düşünme
  yaratıcı düşünme
  yakınsak düşünme: tek cevap üreten, geleneksel.
  ıraksak düşünme: yaratıcı, farklı yanıt üreten.
  
  yine bu dönemde görülen ergen benmerkezciliği kendi içinde üçe ayrılır:
  
  1. hayali seyirci: herkesin onu izlediğini düşünür.
  2. omnipotent düşünme: kendisine hiçbir şeyin olmayacağını düşünür, her şeye gücü yeter.
  3. kişisel efsane: mit. yaşadığı olayları abartarak anlatır, efsaneleştirir.
• en gelişmiş ülke ve bölgelerde dahi yetişkinlerin ancak yüzde 60'nın soyut işlemler dönemini tümüyle başarılı bitirdiği tahmin ediliyormuş. 1970'lerde 14 yaşındaki bir grup öğrenci üzerinde yapılan bir başka araştırmada ise bu öğrencilerin ancak yüzde 30'unun soyut işlemler dönemini tamamen başarıyla geçtiği görülmüş. ayrıca yine 2015 yılında yapılan bir araştırmaya göre yaş ortalaması 20 olan üniversite öğrencileri temelli bir grupta soyut işlemleri başarıyla geçenlerin oranı yüzde 40 olarak bulunmuş. böyle kaynaksız yazınca kaynak kıçım gibi oldu ama bkz:
  1.bilgi için kaynak: https://ustunzekalilar.org/…bilissel-gelisim-kurami
  2. bilgi için kaynak: renner ve diğerleri, 1976, research, teaching, and learning with the piaget model
  3. bilgi için kaynak: bridges, harnish, 2015, gender differences in formal thinking
  
  soyut bilişsel dönem kabaca: "birey artık soyut düşünebilir. hipotezler kurabilir. analiz, sentez, ve değerlendirme düzeyinde soyutlamalar yapabilir. soyut problemleri sistematik olarak sınayabilir. ulaşılan sonuçlar hakkında genellemeler yapılabilir." şeklinde ifade edilen bir dönem ve bu becerilerin tamamını edinememiş insanların nüfustaki çokluğu gerçekten çarpıcı.