stanislav petrov

• buyuk ihtimalle su anda yasiyor olmamizi saglayan kisilerden biri.. kendisi 1980'lerde rus hava savunma sisteminin albayi olup, bilgisayar bir hata sonucu abd'nin nukleer saldiri baslattigi uyarisini verince bunu kaale almayarak karsi saldiriyi baslatmamis, boylece ucuncu dunya savasini engellemistir.. tabii buna ragmen onuru kirilan rus ordusu rutbesini kuculmustur..
• kesinlikle dogru zamanda dogru yerde olan bir adam, ve muhtemelen milyonlarin kurtaricisi, ancak yaptiginin buyuklugunun aksine neredeyse hic taninmayan bir kahraman. tam adi stanislav evgrafovich petrov'dur.
  
  soz konusu olay 25 eylul 1983'te gercekle$mi$, o zamanlar yarbay olan petrov'un biraz da $ansinin yardimiyla verdigi dogru karar sayesinde dunya nukleer bir facianin e$iginden donmu$tur.
  
  olayin oncesine donmek gerekirse, 1983 yili abd - sovyetler arasindaki gerilimin en yuksek noktaya tirmandigi zamanlardandir. abd 1982'den itibaren sovyetleri acik acik "kotuluk imparatorlugu" diye tanimlamaya ba$lami$ (bkz: evil empire), iki taraf da digerinin bir nukleer saldiriyi ilk once ba$latacagini du$unerek surekli diken ustunde durmu$, ba$kan reagan^* 23 mart 1983'te yaptigi konu$mada (star wars adiyla da bilinen) sdi sisteminden bahsetmi$, sovyetler de boyle bir sistemin varliginin abd'nin ilk saldiriyi yapma cesaretini artirdigini du$unmeye ba$lami$, sonuc olarak sovyetler yonetimi de yapilacak en akillica $eyin boyle bir durumda en hizli $ekilde kar$i saldiriyi ba$latmak olduguna karar vermi$tir.
  
  iki tarafta da ya$anan bu buyuk parayonanin uzerine bir de 1 eylul 1983'te sovyetlerin cogu abd vatanda$i olan 269 ki$iyi ta$iyan bir kore yolcu ucagini^* du$urmesi ortami iyice germi$, bu yedikleri bokun uzerine kgb de tuy diker gibi "bu durum bir nukleer saldiri ba$langici olabilir" tarzinda gizli raporlar hazirlami$tir.
  
  asil olaya, yani yakla$ik 3.5 hafta sonraki 25 eylul'e donersek, stanislav petrov'un ba$inda bulundugu uydu sisteminin gorevi yakla$an olasi bir nukleer ba$ligi tespit etmek, dolayisiyla petrov vasitasiyla sscb hukumetinin olaydan haberdar olmasiydi.
  
  boyle bir durumda bunun anlami kesin ve net olarak (belgelere dayanacak $ekilde) sscb'nin bir kar$i saldiri ba$latmasiydi ve bu durumda kilit noktada (yani tespit sistemi ile hukumet arasindaki birim) yarbay petrov bulunuyordu.
  
  moskova'ya yakin konu$lanmi$ sistemin ba$inda olan petrov, yerel saate gore 00:40 civarinda bir uyariyla kar$ila$ti, erken uyari sisteminee gore sovyetler'e dogru gelmekte olan bir nukleer fuze ate$lenmi$ti. petrov bunun yanli$ bir alarm oldugunu du$undu, basitce bir mantikla; boyle bir durumda abd'nin tek bir nukleer fuzeyle degil, bir coguyla saldiracagini du$unuyordu.
  
  ama tam bu alarmin arkasindan muhtemelen hayatinin en zor kararini vermek zorunda kaldi, cunku cok kisa sure araliklarla uyari sistemi ikinci, ucuncu, dorduncu ve be$inci fuzenin de sscb uzerine dogru gelmekte oldugu yonunde bir uyari verdi. daha onceden sistemin guvenilirligi uzerine bazi endi$eler dile getirildiyse de durum cok ciddiydi, emin olmayan petrov hukumete haber vermek icin yalnizca bir kac dakikasi oldugunu biliyordu. standart radarlar ufuk otesi mesafeyi tarayamadigi icin onlardan bilgi alinamiyordu ve alabilmek icin muhtemel nukleer fuzelerin yakla$masini beklemek sscb'nin kar$i bile koyamadan mahvolacagi anlamina geliyordu.
  
  o anda aklindan neler geciyordu bilinmez, petrov hicbir $ey yapmadan beklemeyi ve bunun yanli$ bir uyari oldugunu du$unmeyi tercih etti. yanilmasi durumunda kisa bir sure sonra sovyetler cok ciddi bir felaketle yuzyuze gelecekti.
  
  dakikalarin ardindan, hicbir $ey olmadi ve petrov bunun bir yanli$ alarm oldugu konusundaki sezgisine guvenerek belki de dunyayi yanli$ bir uyari sistemi yuzunden ba$layacak salakca bir nukleer felaketten korumu$tu (sscb'nin dagilmasindan sonra ortaya cikan belgelere gore de boyle bir durumda sscb'nin izlemeyi kararla$tirdigi strateji kesindi: elindeki tum nukleer gucle bir kar$i saldiri ba$latmak), o gun gorevi oldugu $ekilde hukumet ile temasa gecseydi yuksek ihtimalle dunyanin ba$ina gelecek olan da buydu.
  
  bu olayin ardindan petrov defalarca sorguya cekildi, askeri uygulamalara kar$i geldigi ve guvenilir bir asker olmadigi icin i$ini kaybetti, once daha kucuk bir mevkiye du$uruldu, daha sonra da emekli edildi. sovyetler tarafindan bundan ba$ka bir odul ya da ceza kendisine verilmedi.
  
  askeri guvenlik dogrultusunda petrov'un yaptiklari 1998'e kadar gizli kaldi, alarmin da bir hata sonucunda ortaya ciktigi aciklandi (burada hadi ya diyoruz). dunya da ancak yillar sonra kahramanini taniyabildi. bu tur durumlarda da ali$ildigi uzere petrov $u an nispeten fakir bir durumda emekliligini geciriyor. kendisine sscb/rusya tarafindan herhangi bir pozitif yaptirim uygulanmasa da 21 mayis 2004'te association of world citizens tarafindan "world citizenship award"^* verildi.
  
  ironik bir not olarak aslinda stanislav petrov'un gorev cizelgesine gore o gun izinli oldugunu da ekleyelim. yerinde ba$ka bir subay olmasi durumunda da muhtemelen dunya bunun tam tersi bir senaryoyla kar$i kar$iya kalacakti.
• (bkz: insanlik tarihinde yildizin parladigi anlar)
• hiçbir şey yapmayarak dünyayı kurtarmış olan bir şahsiyet.
  
  tembel insanların rol modeli bir yerde, resmen idolü...
• (bkz: dünya vatandaşı)
  1000 dolar da ödül almıştır. sen koca dünyayı kurtar, sonra 1000 dolarla geçiştirsinler.
• (bkz: hiçbir şey yapmayarak dünyayı kurtaran adam)
• (bkz: dr strangelove)
• kendisi şu resimde görülebilir.
• 2004'te kendisine takdim edilen 1000 dolarin ardindan 2013'te almanya'da aldigi ödül biraz daha elle tutulur cinsten olmus. almanlar adami 2011'de eli bos gönderdikleri icin utanmis tekrar cagirmislar zannedersem. gec olsun güc olmasin.
  
  world citizen award - san francisco, abd, 21.05.2004 - $1000
  2011 german media award - baden baden, almanya, 24.02.2012 - bundan hava almis
  dresden preis 2013 - dresden, almanya, 17.02.2013 - 25,000 euro ($32,000)
• bence biraz abartılmış. tamam inisiyatif kullanıp haber vermemiş belki bir olasılığı önlemiş ( bakın olasılık diyorum ) bir taraftan da görevini yapmamış bir şahsiyettir. şimdi bu adamın görevi bazı yazarların sandığı gibi bir saldırıya misliyle karşılık vermek değil, bir üstlerine haber vermektir. zaten bir nükleer füzenin ateşlenmesi de bir kişiye bağlanacak değildir. kıç kadar denizaltıda 3 kişinin onayı gerekir 1 i olmaz ise atış gerçekleşmez. bunun geniş bir coğrafyada bir ülkede nasıl bir prosedür gerek onu düşünün. en azından genelkurmay başkanı, savunma bakanı ve başkan arasında her birinin onayı ile gerçekleşebilir eylemdir. olmayacaktı ama yine de adamı takdir etmek ancak abartmamak gerekir.