suyla

• eski türklerde, at gözlü kartal da denen bir tanrıdır. insanları korur ve onların arasında yaşar. su, ay ve güneşin parçalarından yaratılmıştır. altaylılara göre bu ruh insanın hayatını değerlendirir ve hayatında gerçekleşecek değişiklikleri haber verir.
• "güneş ve ay’ın kırıntılarından yaratılmıştır. altay türklerine göre suyla, at gözlü, kartal gagalı, eşek kulaklı ve yılan saçlıdır. ağaçkakan suyla’nın sembolüdür.
  
  ülgen’e yayıkla birlikte kurbanın ruhunu ulaştırır. insanların hayatını kontrol eder ve bir değişiklik olduğu zaman ülgen’e bildirir. bundan dolayı iki dilli de denir." ^*
• türk mitolojisinde gökyüzünde yaşayıp at gözlü olan bir ruhtur. insanların yeryüzündeki koruyucusudur.
• türk mitolojisinde ülgen’in maiyetinde olan iyi tanrılar panteonundandır.
  
  gözleri otuz günlük mesafeden görür ve at gözlerine benzer (at gözlü kartal diye betimlenir).
  ay ve güneşin kırıntılarından yaratılmıştır.
  
  suyla’nın görevi insanların hayatında olacak değişiklikleri haber vermek (ülgen’e), onları korumak ve göz altında bulundurmaktır. bu görevi nedeniyle yazgı tanrısı demek yanlış olmaz.
  
  aynı zamanda kam/şamana yaptığı ruhsal yolculukta rehberlik eder. ayin esnasında şaman göklere yahut yer altına giderken suyla, şamana yolda hücum edecek kötü ruhları kovar, yayık ile beraber kurbanın canını göklere götürür. ayin esnasında suyla şerefine saçı olarak rakı kullanırlar (arakı saçar).
  
  ongunu toğurtka/tomurtgadır (ağaçkakan).
• dibi görünmeyen suyun, soğuk denizin hissettirdiği tehdit, evcilleştirilmeye çalışılan azrail'le yaşama alıştırması gibi. yoksa suyla barışık olmak, yüzmek güzel. karşı kutuptan bir benzeri de yarı aktif, aktif bir volkanın dibinde kulübede yaşamak. başka bir akraba durum daha: her vardiyada yerin dibine, ölümün kalbine inen, ölüp vardiya bitiminde yeryüzüne tekrar dirilen taşkömürü^* ve maden işçilerinin yaşamı.
  
  (bkz: su ile biten isimler)
• altay yaratılış destanına göre, insanları koruyan bir ruhun adıdır. su, ay ve güneşin parçalarından yaratılmıştır. insanları koruyup onları arasında yaşamaktadır.
  
  kartal kadar iyi gören gözleri vardır. o ülgen’e hizmet eden ruhlardandır. onun işi insanların hayatında olabilecekleri haber vermektir. karlık adındaki ruh, suyla’nın en yakın arkadaşı sayılır.