taşlıcalı yahya ^*

• gazel
  
  dâr-ı dünyâ delü gönlüm gibi vîrân olsa
  ne cihan olsa ne cân olsa ne hicran olsa
  
  kâşkî sevdügümi sevse kamu ehl-i cihan
  sözümüz cümle hemân kıssa-i cânân olsa
  
  bir demür tağı delüp boynına almak gibidür
  her kişi âşık olurdı eğer asan olsa
  
  şâdmânam gam-ı yâr ile sevinmez yokdur
  bir gedâ cümle cihan mülkine sultân olsa
  
  cân atar karşu çıkar izzet eder ey yahya
  hançer-i dilber ile bir çıkıştır cân olsa
• "xvi. yüzyılın en muvaffak mesnevî sanatkârı, aynı zamanda devrin birinci sınıf divan şairleri arasında bulunan taşlıcalı yahya bey, taşlıca'da doğmuştur. arnavutluk'un dukakin ailesindendir. henüz delikanlılık çağında iken bir devşirme çocuğu olarak istanbul'a getirilmiş, yeniçeri ocağında tahsil ve terbiye görmüş, sonra askerlik mesleğinde ilerleyerek yayabaşı rütbesine kadar yükselmiştir. kemal paşa-zâde, kadri efendi ve fenarizâde muhiddin çelebi'den ders almış, anadolu ve rumeli'de seferden sefere koşmuştur (...) taşlıcalı yahya yazdığı şiirlerle önce sadrazam rüstem paşa'nın sonra kanuni'nin teveccühünü kazanmış, sultan süleyman'ın savaşlarında bulunmuş, daha sonra evkaf mütevellisi olarak istanbul’da ikbâle nail olmuştur.
  yahya bey ve eserleri, orijinal karakterleri ve bilhassa hayâlî bey ile sürtüşmeleri dolayısıyla devrinde çok ilgi görmüş, edebiyat çevrelerinde adı daima anılmış bir şairdir. yahya bey türkçeyi çok iyi öğrenmiş, aslen arnavut olduğu halde bilhassa istanbul türkçesinin kudretli şairi olmuştur."
  
  bekir çınar. "taşlıcalı yahya’nın gencine-i râz mesnevisinde bir nasrettin hoca fıkrası". turkish studies (volume 2/4 fall 2007)
• istanbul ve edirne için şehrengiz de yazmıştır.
• derûnî âşinâ ol taşradan bîgâne sansınlar
  bu bir zîbâ revişdir âkıl ol dîvâne sansınlar
  
  beyitlerinin sahibidir.
  
  meali:
  kalp gözü ile görenlerden ol dışardan cahil sansınlar
  bu güzel bir yoldur akıllı ol deli sansınlar
• hürrem sultan&rüstem paşa ikilisine yazdığı şu mısralarla muhteşem yüzyıl fragmanlarıa dahil olmuştur.
  
  tohındı mihr-i cemâli bozuldı erkânı
  vebale koydılar âl ile al-i osmânı
  
  (onun güneş gibi parlak olan yüzü battı ve maîyeti bozuldu.
  
  osmanoğullarını hîle ile günaha soktular.
  
  veya
  
  onun güneş gibi yüzü battı,bozuldu hayatı,
  
  hile ile günaha soktular al-i osmanı)
• divan edebiyatında hamse sahibi yazarlarımızdandır.yaşadığı dönemde fuzuli'den sonra en büyük mesnevi şairi olarak tanınmıştır.
  
  harabat ehlini hor görme zaid
  hazineye malik nice viraneler var
  
  beyitiyle rind ve kalenderliği yüceltmiş şahsiyettir.
• sayesinde ilk kez divan şiirinde küfür edildiğini gördüm.
• bugs bunny osmanli'da (muhteşem yüzyil versiyonu için)
• bir antolojide denk gelerek, adını daha önce de duymuş olmama rağmen, yeni farkına vardığım bir mükemmellik.
  
  "gözümden çıktı yaşım gibi dünyâ aşık olaldan
  menâl ü mâlı dünyânın bana lât ü menât olmaz."
  
  ve...
  
  "gönül evini yık koma taş üstüne bir taş
  sen yap onu eller ona virane desinler
  
  gönlünde başkasının sureti neye yarar
  reva mıdır kabe'ye puthane desinler "
  
  bundan gayri gözdemdir. yazılsın^*.
• başbakan'ın uçağına binmek için yırtınan günümüz üdeba ve ümera taifesi ile mukayese edilemeyecek derecede fikir namusuna sahip şair. taşlıcalı kanuni'nin tasarrufuna kafa tutmuş ve sağ kalmıştır. düşünün aşağıdaki satırların benzerini günümüzün başbakanına yazsa idi ne olurdu? önce yağdanlıklar köşelerinden saldırır, sonra savcılar göreve koşardı.
  
  "meded meded bu cihanım yıkıldı bir yanı
  ecel celâlîleri aldı mustafa hânı
  
  tohındı mihr-i cemâli bozuldı erkânı
  vebale koydılar âl ile al-i osmânı
  
  geçerler idi geçende o merd-i meydânı
  felek o canibe döndürdi şâh-ı devrânı"
  
  mezkûr olay taşlıcalı kadar cesur "üdeba" ve kanuni kadar "demokrat" ümeramızın olmayışını gözümüze sokan "hazin" bir örnektir.