• merkezi istanbul'da bu cemiyet istanbul medreseleri öğretim üyeleri tarafından kurulmuştur. osmanlı devletini kuvvet yolu ile kurtarmak umudunu yitirmiş kimselerin kurduğu bu cemiyetin gayesi, halkın gözünde değerini kaybeden padişah ve hilafet makamının değerini, dini, ilmi, sosyal ve ahlaki örgütleme ile kurtarmaktı. saltanatçı ve hilafetçi bir siyaset güttüğünden anadolu'daki milli harekete karşı idi. bu cemiyet yalnız konya ve civarında şubeler açtı. bu cemiyet de olumlu bir sonuç alamadan kapanmıştır.
  • günboyu araştırmalar yapmama neden olmuş bir cemiyettir.

    sonuçlar:

    1) ilk olarak cemiyet-i müderrisin adıyla kurulmuş ve daha sonra teali islam cemiyeti adını almıştır.

    2) sözkonusu bildiri, kelimesi kelimesine aynen yayınlanmıştır. bildirinin olup olmadığına dair karışıklık gündeme getiren muharrem bayraktar'ın bildirinin yayınlandığı gazetenin tarihini 16 eylül 1919 olarak vermesinden geliyor. tarihi verirken yanlışlık olmuş. gerçek tarih 26 eylül 1919. "böyle bir bildiri yok" demek anlamsız.

    3) sözkonusu bildirinin yayınlandığı sırada cemiyetin adı cemiyet-i müderrisindir ve said nursi üyedir.

    bu bildirinin varlığını ve bu cemiyette said nursi'nin üye olduğunu reddedemeyen m. latif salihoğlu isimli yazar said nursi'nin cemiyette yerinin önemli olmadığını düz bir üye olduğunu anlatmaya çalışmış. örneğin bir yazısında "işte, üstad bediüzzaman, özellikle bu sebepten (bildiriden/avasas) dolayı, yönetici değil, sade bir üyesi olduğu o eski cemiyetten ayrılan ve ingiliz işgaline karşı da en sert muhalefeti yapanlardan biridir." diyor. yine aynı yazıda kaynaklarını sayarken tarık zafer tunaya'yı da sayıyor: http://www.tumgazeteler.com/…ln.cgi?cat=33&a=720967

    tamam biz de tarık zafer tunaya hocamızı muteber kaynak sayıyoruz. bu beyni nurun dalga boyundan kamaşmış muhterem de kaynak göstermiş. bakalım tarık zafer tunaya ne demiş: “26 eylül 1919’da bu cemiyet, (teali islam’ın ilk adı olan cemiyet–i müderrisin) ikdam gazetesinde, anadolu hareketi aleyhinde ilk beyannamesini, daha sonra ikinci ve üçüncüsünü yayınlamıştır. ilk yönetim kurulunda mustafa sabri (başkan), iskilipli mehmet atıf, (ikinci başkan), said–i kürdî (ittihad–ı muhammediye önderi olarak) bulunuyorlardı.” (t. zafer tunaya, türkiye’de siyasi partiler, c. ii, s. 384–396). http://www.yenimesaj.com.tr/…05159&tarih=2005-05-19

    konuyu bu konuyu gündeme getiren muharrem bayraktar'dan geniş bir alıntıyla kapatalım:

    -alıntı-

    bu bildiriyi yayınladığımızda bize “yalan, iftira, böyle bir şey yok, müfteri!” diye saldıranlar, 2 hafta içinde yaptıkları araştırmalarda “yazdığım her satırın yüzde yüz doğru olduğunu” kendileri de teyid ettiler.
    1- “bildiri yok” diyorlardı. beyazıt kütüphanesi’ni ayak yolu yapıp, bildiri tarihinde yaptığım 10 günlük bir hataya rağmen, 26 eylül 1919 tarihli ikdam gazetesini buldular!
    2- bir taraftan bu dehşet verici bildiriyi nasıl tevil edeceklerini tartışırken, öbür taraftan “kuvva karşıtı olan said-i nursi değil, molla sait’ti!” şeklinde trajikomik bir hedef saptırmaya gittiler.
    oysa biz molla sait’ten değil, said-i nursi’den bahsediyorduk.
    3- daha sonra “efendim o bildiriyi yayınladığında said-i nursi cemiyetin sade bir üyesiydi!” şeklinde “acayip” bir savunmada bulundular.
    yani demek istedikler ki, “öyle bir bildiri var, o bildiri milli orduya ‘eşkıya, canavar’ diye hitap ediyor ama said-i nursi bu bildiriyi yayınlayan cemiyetin sade bir üyesiydi..”
    biz de bunun üzerine said-i nursi’nin, cemiyet-i müderrisin’in “yönetim kurulunda” olduğunu bildiren muteber kaynakları dün aktardık.
    demek ki neymiş?
    başlangıçta külliyen reddettikleri kuvva karşıtı bildiriyi önce kabullendiler sonra “canım hocamız o cemiyetin sade üyesiydi” diye kıvırtmaya çalıştılar.
    ama, said- nursi’nin bildiriyi yayınlayan cemiyetin yönetim kurulu üyesi olduğunu, şamar gibi, kendi muteber kaynaklarına dayanarak yüzlerine çarptık.
    4- şimdi ise bildirin “emr-i vaki” (!) ile yayınlandığı yalanı üzerine yeni bir savunma hazırlıyorlar.
    yani, türkiye’nin yönünü değiştirecek, ingilizin ve yunan’ın ekmeğine yağ sürecek olan bir bildiri emr-i vaki ile yayınlanmış!
    bir defa o bildiri, çok ağdalı edebi cümleleri, geniş tasvirleri ve muhtevası ile üzerinde günlerce hatta haftalarca çalışılmış bir bildiri. böyle bir bildiri kaleme alınırken ilk başta yönetim kurulu üyeleri söz ve ehliyet sahibidirler.
    nasıl olur da emr-i vaki yapılır? sahi emr-i vakide bulunanlar kim? ingilizler ya da yunanlılar mı?
    said-i nursi’nin bildiri yayınlamadan önce bidiriden haberdar olmadığına inanacak kadar gerizekalı olduğumuzu düşünmüyorsunuz herhalde.
    koskoca “allame-i cihanın” emr-i vakiye getirildiğini iddia etmek ‘nur yolu’nun şakirtlerine yakışmıyor.
    5- söz konusu yazılarımızda, “kuvva karşıtı” bildiri hakkında bilgi alınabilecek kaynakları da aktarmıştık; (26 eylül 1919 tarihli ikdam gazetesi/yücel özkaya, ulusal bağımsızlık savaşı boyunca yararlı ve zararlı dernekler, atatürk araştırma merkezi cilt iv, sayı 10, genelkurmay başkanlığı askeri tarih ve stratejik etüd (atese) arşivi, klasör 86, dosya 144 1318, fihrist 240...
    ancak, said-i nursi taraftarları “biz o belgeleri kabul etmezük!” şeklinde çılgınca bir tavır sergilediler.
    yok efendim, bu belgelere itibar etmezlermiş, miş mişler...
    niye, “başında genelkurmay” varmış da ondan!
    şu gerizekalılığa bakın! adam, değil türk askerinin varlığını kabul etmeyi, türk askerinin arşivindeki yüzde yüz gerçek bir dokümanı bile reddediyor.
    yahu, siz değil miydiniz “said’imiz kuva-yı milliye karşıtı değildi” diyen. nedir kuva-yı milliye? milli kuvvetler demek. o milli kuvvetler daha sonra “milli ordu, türk ordusu” haline gelmiştir demek.
    sizin said-i nursi’niz ne menem bir “kuvva yanlısı imiş ki!” onun peşinden gidenler milli ordunun arşivindeki belgeye bile küfrediyorlar?!
    kaldı ki, o belge önümüzdeki onlarca belgeden sadece bir tanesiydi.
    bizim belgelerimize itibar etmeyenler, ingiliz rio tinto firması ile cudi dağı’nda ortak maden arayan turgay ciner’in sabah gazetesinde “said-i nursi’yi öven” bir muhabirin yazısını “tarihi belge olarak” sunuyordu!
    bilseydik, biz de türk genelkurmayı’nın değil, ingiliz genelkurmayının arşivindeki belgeleri sunardık.
    madem “o tarafa” daha çok itibar ediyorsunuz.
    dolayısıyla sevgili dostlar, “bir başka açıdan said-i nursi” başlıklı yazımızda yazdığımız her şeyin yüzde yüz doğru olduğu bize çamur atanlar tarafından da kabul edildi. tükürdüklerini bir güzel yaladılar.
    ikdam’ı da, bildiriyi de, said-i nursi’yi de, cemiyet üyeliğini de kabullendiler.
    şimdi “emr-i vaki”ye (!) sığınıp yeni bir çıkış yolu arıyorlar ama nafile...

    -alıntı-
    http://www.yenimesaj.com.tr/…05168&tarih=2005-05-20

    tartışmayı iki tarafı da okuyarak daha detaylı incelemek isteyenler muharrem bayraktar'ın ilgili yazıları için http://www.yenimesaj.com.tr/…no=38&tarih=2006-07-31 linkinden nisan/mayıs yazılarına, m. latif salihoğlu'nun ilgili yazıları için de şu linkte "teali bediüzzaman" diye arama yaparak ilgili yazılara bakabilirler: http://www.tumgazeteler.com/
  • başkan statüsündeki aksiyoner kişi için

    (bkz: seyhulislam mustafa sabri efendi)
  • (bkz: kürt teali islam muhibleri cemiyeti)
  • türkiye diyanet vakfı'nın islam ansiklopedisi' nde ilgili maddeyi ekmeleddin ihsanoğlu yazmıştır. bu maddede iskilipli atıf hakkında da özet bilgi sunuluyor.
  • "cemiyet-i müderresin ( medrese öğretmenleri derneği) de denilmektedir. cemiyeti müdrese öğretmenleri kurmuştur. 19 şubat 1919'da , iskilipli atıf hoca, konyalı hoca atıf efendi, tahirü'l-mevlevi sabri, said-i kürdi (ittihad-ı muhammedi önderlerinden) tarafından kurulan dernek, daha sonra teal-i islam olarak anılacaktır. cemiyet üyeleri 12 nisan'da damat ferit'in başkanlığında bir toplantı yapmışlardır.

    cemiyet, hürriyet ve itilâf fırkasını desteklemekte ve padişahlık düzenine karşı olanları istememektedir. kuva-yı milliye'ye karşıdır.

    cemiyetin başkanı mustafa sabri*, ikinci başkanı iskilipli mehmet atıf'dır*."

    kaynak: istiklal harbinde yararlı ve zararlı cemiyetler*
  • üyelikleri hala devam eden oluşum olsa gerek ki, güç kazanınca meb kitaplarındaki zararlı cemiyetler listesinden adı silinmiştir.
  • cemiyet-i müderris'in milli mücadele karşıtı ünlü bildirisinin tam metni :

    " anadolu’nun muhterem ve masum ahâlisi!

    teali-i islam

    cemiyetinin işbu beyannamesini nazar-ı dikkat ve ehemmiyetle okuyunuz!

    ey anadolu’nun masum ve mazlum ahâlisi!

    bir zamanlar ne kadar şen ve bahtiyar idiniz. hemen hepiniz çoluğunuz ve çocuğunuzun yanında, tarlalarınızın, bağlarınızın başı ucunda, çiftinizle, çubuğunuzla uğraşıp vaktinizi hoş geçirmeye çalışır idiniz. bir müddetten beri size ne oldu? niçin öyle boynunuz bükük tıpkı bir yetim gibi mahzun duruyorsunuz? hakkınız var. çünkü kiminiz yerinizden yurdunuzdan mal ü menalinizden, kiminiz, çoluğunuzdan çocuğunuzdan oldunuz. vaktiyle gürül gürül tüten ocaklarınız şimdi söndü ve her akşam tarladan gelirken keyifli keyifli türkü söyleyen babalarınız ve yavrularınız şimdi öldü. acaba şu halin neden ileri geldiğini biliyor musunuz; şüphesiz ki bazılarınız bilir fakat içinizde bilmeyenler de bulunur. bunun için cümlemizin yani aziz milletimizin ve mukaddes vatanımızın bir vakitten beri başına gelen belâların ve tâunden beter olan âfetlerin esbabını size biraz anlatalım:

    oniki sene evvel “ittihâd ve terakki” namıyle memleketimizde bir bid’at çıktı. selanik dönmeleriyle aslı nesli, mezhep ve meşrebi belirsiz ecnâsı muhtelife türedilerden mürekkep olan bu cemiyet; istibdadı kaldıracağız, meşrutiyet ve hürriyet getireceğiz, hükümet ahâlîye zulmetmeyecek, halk rahat edecek, devletlerin yanında kadrimiz, itibârımız yükselecek diye bizi aldattılar. o zamanki padişahımız sultan hamid’i de aldattılar. padişah ile millet baba evlât gibi birbirine ısınacak, yakacak dediler. arası çok geçmedi, iptida padişahı aldattıkları meydana çıktı. bir “otuzbir mart” desisesiyle sultan hamid’i bîgayrihak tahtından indirdiler ve sarayını bulgar eşkiyasıyla birlikte yağma ettiler. hatta bu eşkiya ile beraber harem-i hümâyûna kadar girerek oradaki muhadderât-ı muhteremenin üstünü başını aradılar, ziynetlerini soydular. otuz bu kadar sene makam-ı hilâfet ve saltanatta bulunmuş bir padişah-ı zîşânın kendine ve ailesine karşı reva gördükleri o hakaret bu denilenin nasıl cibiliyetsiz ve hayasız bir eşkiya çetesi olduklarını göstermişti; padişaha yaptıkları muameleden milletin başına neler getireceklerini anlamak güç bir şey değildi. fakat biz o zaman anlayamadık, cenâb-ı hak basiretimizi bağlamıştı. yine “otuzbir mart” hadisesini bahane ederek selânik’ten istanbul’a gelen düzme hareket ordusu yani ittihâd çetesi pây-i taht’taki asker neferlerini zavallı vatan kuzularını din hadimleri olan talebe-i ulûmu, ulemayı sokak ortalarında süngülemişler ve birçok mazlumları darağacına asmışlar ve fatih camii şerifine kurşun yağdırmışlardır. o vakalardan da bu heriflerin maksat ve mahiyetlerini anlamak lâzım gelirdi. fakat yine anlayamadık. o günden sonra bu eşkiya devlet-i osmaniye’nin idaresini ellerine aldılar. ellerine geçirdikleri devlet ve saltanat-ı osmaniye’nin hududu bağdat, basra, hicaz, şam, halep, diyarbekir, musul, yemen, erzurum, izmir, bosna, arnavutluk, edirne, trablusgarp, rumeli gibi büyük vilâyetleri ve ülkeleri cami idi. sonra gaflet ve cehaletleri yüzünden iptida trablusgarp gibi milyonlarca islâm memleketini elden çıkardılar. biraz sonra arnavutluk’taki din kardeşlerimize de fena muamele ederek rumeli’nin kalesi mesabesinde olan o yerleri karıştırdılar, ateşe verdiler. bu yüzden kendilerinin de mevkii sarsıldı. arnavutların gayreti ile ve istanbul’da çalışan mücahit ve muhaliflerin muâvenetiyle ittihatçılar devrildi. gazi muhtar paşa ve kâmil paşa hey’etleri hükümete geçti. fakat ittihatçılar el altından çalıştılar. balkan harbi’ni ihdas ettiler ve kâmil paşa hükümetini küçük düşürmek için bu muharebede osmanlı ordusunun içine girerek allahtan korkmadan ve vatana acımadan bin türlü yalan dolan, hile ve desiselerle islâm askerlerinin bozulması için çalıştılar. daha sonra apaçık eşkiya gibi bâb-ı âli’yi bastılar. harbiye nazırı nâzım paşa’yı şâir bigünah devlet memurlarını öldürdüler. ve tekrar hükümete geçerek eski zulüm ve şiddetlerini kat kat ziyadesiyle tekrara başladılar. mahmut şevket paşa hadisesi vesilesiyle yine darağaçlarını kurdular. damad-ı şehriyari salih paşa merhum ile beraber sürü sürü insanları astılar. vapurlar dolusu binlerce halkı sinob’a sürdüler. sözde hürriyet verilen ahâlinin ve efrâd-ı milletin ağızlarını kapadılar, kilitlediler. istediklerini yaptılar ve bir kelime itiraz edeni boğdular, susturdular. yapılan mebûsân intihâblarında sopayla silâhla halkı tehdit ederek ve bazı yerlerde adam öldürerek milletin reyini cebren istediklerine verdirdiler, bu suretle intihâb olunan mebuslar da milletin hukukunu müdâfaa edecek yerde, ittihatçıların dalkavukluğunu yaptılar, hak ve hakikati ketmettiler, millete söylemediler. eğer millet, bu gibi intihâb esnalarında biraz daha gayrete gelerek ittihatçılara karşı mücahede eden muhaliflerle elele verip de bu zorbaları vaktiyle başından defetmiş olsaydı bugünkü felâketlere maruz olmayacaktı. mateessüf öyle zamanlarda yalnız muhalifler çalıştı. ittihatçıların cebir ve çevrine göğüs gerdi, fakat milletten hakkıyla yardım göremeyen o bir avuç erbâb-ı hamiyyet ve muhalefet ordusunun bir kısım zâbitânına istinâd eden ittihatçılarla başa çıkamadı; kahroldu, perişan oldu ve zavallılar vaktiyle ittihatçıların ne kadar muzır ve muhlik bir mahlûk olduğunu anlamak üzere her türlü belâlara maruz olurken beri tarafta milletin ekseriyeti seyirci gibi duruyor ve güya; bize dokunmayan yılan bin sene yaşasın der gibi aldırmıyordu. harb-i umûmî ihdas olunup da harb ve açlık sebebiyle her evden bir ölü çıkmağa başladığı gün millet ve memleket vaktiyle ittihatçılarla çarpışan mücahitlere yardım etmemesini cezasını re-yelayn müşahade etti, fakat iş işten geçmişti.

    filhakika ittihat ve terakki’nin kıpkızıl cahil ve kanlı elleriyle, bütün dünya için bir tehlike olan o harb-i umûmiyye istemeye istemeye sürüklendiğimiz zaman, millet ve memleketimiz için kıyamet kopmuştu. bu muharebeye karışmayıp uzakta durmak eşlem ve elzem iken almanların teşviki ve enver ve talât gibi çılgınların delâtiyle kendimizi öyle bir tehlike-i uzmâya ilka ettik; bütün dünya ve bütün âlem-i islâm bizi ayıpladı, artık bizim işimiz daha o gün bitmişti. koskoca saltanat-ı osmaniye beş on serserinin keyif ve arzusuna feda edilmişti. artık hudutta ve muhtelif cephelerde milyonlarca evlâd-ı vatan su yerine kırılıyordu. halbuki bu kadar fedakârlığa rağmen ingiliz ve fransız gibi muazzam ve muntazam devletlere karşı bu muharebede katiyen bizim için kazanmak ihtimâli yoktu. bir taraftan da meydan-ı harblerdeki zayiatımız kadar ve belki daha fazla olarak ahâli açlıktan ve sefaletten zayiat veriyordu. efrâd-ı millet bu hal-i felâket ve sefalette kıvranırken, biçare anadolu yavruları anababa kuzuları kızgın çöllerde ve karlı dağlarda mihnet ve meşakkat altında aç ve susuz can verirken ittihatçılar istanbul’da ve tehlikeden uzak yerlerde zevk-ü sefa ile vakit geçiriyor, istediği gibi yiyor, içiyor, yüz milyonlarca lira borca soktuğu hazine-i milletten, beytümâl-i müs-limanden, nafaka-i masuminden para çalıyor, zengin olmaya çalışıyor ve milletin hali pür-melâliyle adeta istihza ediyordu.

    çünkü bu herifler, bu hinoğluhinler memleketin başına kendi elleriyle getirdikleri her belâda, her muharebede âlemi ölüme teşvik etmek, halkı kırdırarak kendi canlarını beslemek ve evvelkinden daha zinde ve kuvvetli bir mevcudiyetle muharebenin sonuna çıkmak usulünü pek iyi biliyorlardı. muharebe olur, harbi kendisi çıkarmayan her sınıf halk zayiata uğrar, cidden azalır; fakat ittihatçılar sanki eskisinden fazla çoğalır. bu hal gözbağcı ittihatçılara mahsus bir sinirdir. harb-i umûmi’den evveli ittihatçılarla sonrakiler arasında bir mukayese yaparsanız bu dakika vakıf olursunuz. bu sır ve sihrin miftâhını da, arzettiğimiz veçhile başkalarını harbe ve ölüme sevkederek kendileri geride yaygara ile vakit geçirmek ve tehlikeden kendilerine iltica ederek kul köle yazılanların adediyle kendi mevcutlarının adedini artırmak usulünü maharetle idare etmelerinde aramalıdır. nitekim bu defa da anadolu’da mustafa kemal ve kuvâ-yı milliyye maskaraları yunan askerlerinin önünden nâmerdâne bir surette kaçarken, zavallı saf ve gafil ahâlî ve askerden cem’ ettikleri kuvvetleri düşmanla harbe tutuşturarak ve “siz mevkiinizde sebat edin, biz şu taraftan onların arkasını çevireceğiz” tarzında yalanlar ve hilelerle savuşup kaçarak zavallı neferlerimizi ve ahâlimizi boşuboşuna kırdırmak usulünü takip ediyorlar. biçare millet! bu yankesicilerin hilelerini, desiselerini hâlâ tamamen anlayamamıştır. yazık, bin kere yazık ki gerek harp içinde ve gerek mütârekeden sonra memleket bunların fitne ve fesadı uğruna milyonlarca evlâdını telef ediyor da talât, enver, cemal, mustafa kemal vesaire gibi beş on şakînin vücudunu ortadan kaldırmak için icap eden küçük fedakârlığı göze al-dıramayarak memleketi ve kendilerini ebedi tehlikeden kurtarmak ve selâmete çıkarmak tarikini idrâk edemedi ve hâlâ da edemiyor! millet meşrutiyeti kabul ettiği zaman bunun ahkâmını ve kânun-ı esâsi’sini kendi muhafaza edecek ve hukukunu zorbalara ve yalancılara, dolandırıcılara kaptırmamak üzere kendisi olanca kuvvetiyle ve bütün azim ve dikkatiyle çalışacaktı: uyumayacak ve yaldızlı sözlere aldanmayacak, mazarrat ve menfaatini bihakkın takdir edecekti.

    halbuki millet hâlâ aldanıyor, aldatılıyor, lüzumsuz yere girdiği ve mağlubiyetle çıktığı bir muharebenin ferdasında da aklını başına toplayamıyor! kendisini hâla aldatmağa çalışan heriflere niçin diyemiyor ki: “ey hainler, ey allahtan korkmayan ve peygamberden haya etmeyen mahlûklar, muharebe ettiniz, başımızı bin türlü belâlara soktunuz, mağlup oldunuz, bizi de o yolda mahv ve perişan ettiniz, devletlere karşı mağlûp olduk” dediniz mütâreke imzaladınız, silâhlarımızı, boğazlarımızı, pây-i tahtımızı teslim ettiniz. şimdi neye tekrar gücünüz yetmediğini ikrar ve imza ettiğiniz devletleri yeniden kızdırarak üzerimize husumet ve gazaplarını davet etmekten ve istilâ olunmayan bakiye-i memleketimizi de istilâ ettirmekten başka bir fa-idesi olmayacak surette mecnunane hareketlere kalkışıyor ve bizi de eskisi gibi boşuboşuna kırdırıyorsunuz?!

    ingilizleri kızdırdınız, üzerimize yunanlıları musallat ettiler. harb-de mağlup olduktan sonra uslu oturmak ve mağlubiyetin netâyicine katlanarak telâfisini sabr ü sükûn ve akl ü tedbir dâiresinde izâle etmekten başka çare var mıdır? yunanlılarla harbe tutuşuyor, sonra da bir taraftan kaçıyor ve bir taraftan şöyle mukavemet ettik, böyle zayiat verdik gibi yalanlarla halkı iğfale çalışıyorsunuz! düşünmüyorsunuz ki yunanlılara fazla zayiat verdirmek bile bundan sonra bizim için hayırlı ve menfaatli bir şey olmaz: hudânegerde sizin yalanlarınızı şahit tutarak işgal ettiği memleketimizde; “bu kadar kan döktüm ve şöyle fedakârlık ettim, böyle emek çektim” diyerek hakk-ı feth davasına kalkar! hem sizler ey yalancı ve deni şakîler! kendi milletimize karşı ecnebi milletlerden hiçbirinin yapmadığı şekavet ve şenaatleri irtikâp edip dururken milleti, eşrafı memleketi, ulemâyı asıp keserek mallarını yağma ederken kendinize ne hakla, ne yüzle, ne utanmazlıkla kuvâ-yı milliye namını veriyorsunuz? milleti öldürerek, mahvederek hukuk-ı milleti müdâfaa edeceksiniz öyle mi? utanmaz hâinler, artık yetişir, yakamızı bırakın: cenâb-ı hakk’ın gazap ve laneti sizin üzerine olsun!”

    şimdi sulh imzalandı kuvâ-yı milliyye belâsının tevlit ettiği mecburiyetle galip devletlere karşı yeniden taahhüt altına girdik. devletler şimdi bize: “eğer anadolu’da kuvâ-yı milliyye isyanını devam ettirir ve bastıramazsanız istanbul’u da elinizden alacağız” diyorlar. kuvâ-yı milliyye eşkiyası ise istanbul’u da elimizden çıkarmak ve memlekete son hizmet şeklinde son ihanetlerini de yapmak için çalışıyorlar.

    ey anadolu’nun mazlum ve muhterem ahâlisi!

    iyi biliniz ve emin olunuz ki bu hal böyle devam edemez ve memleketin her sancağına ve her bucağına sarmış olan bu ateş-i vahşet ve şekavet böyle sürüp gidemez! vaktimiz pek daraldı; ve bu âsilerin, ba-ğilerin, şekavetlerinden, cinayetlerinden halk bunaldı kaldı. eğer bu ateşi kendi kendimize söndüremeyecek ve anadolu’da asayişi temin ile biçare vatandaşlarımıza refah ve huzur vermeyecek olur isek galip devletler tarafından bildirildiği veçhile pây-i tahtımızdan, sevgili istanbul’umuzdan mahrum edileceğimiz gibi anadolu’nun da ecnebiler tarafından istilâ olunacağı şüphesizdir. binâenaleyh bu bağileri, bu âsileri mümkün olduğu kadar az zaman zarfında tedip ve tenkil etmek cümlemiz için bir farizedir. bâlâda münderiç resmî ve kat’î vesikalardan anlayacağınız veçhile istanbul ahâlisi ve hükümet-i mekeziyye nasıl vahim ve elim dakikalar yaşamakta olduğumuzu nazar-ı dikkate alarak kemâl-i azm-ü ciddiyetle lâzım gelen tedâbire tevessül etmiş olduğunu size bildiririz; ve haber aldığımıza göre halife-i zîşânımız ve sevgili hakanımız efendimiz hazretlerinin de âsileri tedip etmek ve sizin rahatınızı ve saadetinizi temin eylemek için cem’ edilecek kuvvetin başında olarak bizzat oralara geleceklerini sizlere tebşir ederiz. hazır olunuz! ve hâinlerden, bu canilerden vatanı kurtarmak için size düşen vazifeyi ifâda kusur etmeyiniz.

    ey kahraman askerler!

    harb senelerinde sizi cephe cephe sürükleyen ve aç susuz süründüren ve din kardeşlerinizin, hemşehrilerinizin beyhude yere ölmelerine sebebiyet veren birkaç kişi arasında mustafa kemal, ali fuat, bekir sami gibi zâlimler de var idi! işte bu hâinlerin harb cephesi haricinde kalmış olan efrâd-ı alinize kanlı elleriyle ne kadar fecâyii irtikâb etmiş olduklarını harbden avdetinizi müteakib gördüğünüz! bugün yine o şakiler, bağilerdir ki elleri birtakım yetimlerin, dul kadınların kanlarına mülamma olduğu halde kalbgâhınıza sokularak sizi mahvetmek ve evlâd u iyâlinizi yetim ve dul bırakmak ve servet ve saadetinizi külliyen çalmak için şeytanın dahi hatırına gelmeyen hiyle ve desâisi irtikâb ediyorlar. siz bu zâlimleri cinayetlerine daha ne kadar göz yumacaksınız? elinize aldığınız fetvâ-i şerif ki allanın emridir, okuduğunuz hatt-ı münif ki halifemizin, padişahımızın bir fermanıdır, siz allanın emrine halifenin fermanına ittibâen bu canileri, bu katil canavarları daha ziyade yaşatmamakla memur ve mükellefsiniz. şu alçaklar ve hempaları bu cinayetleri hep sizin sayenizde yapıyor; bunları vücudlarını külliyen dünyadan kaldırmak beşeriyet için, müslümanlık için bir farz olmuştur.

    memleketin başına bu kadar felâket getirmiş olan bu hâinler daha yaşatılacak mı? siz daha ne kadar böyle gafletle bunların gayri meşru emirlerine ittiba edeceksiniz? korkuyoruz ki sizin bu aklınız, bu gafletiniz körükörüne hâinlere itaatiniz daha pek çok mescitlerimizi ve mabetlerimizi harab eyleyecektir!

    askerler! bu kadar uyuduğunuz artık yeter, bu zâlimlere âlet olduğunuz artık kifayet eyler!

    padişahımız halifemiz efendimiz hazretlerinin merhamet ve şefkat kucağı size açılmıştır. hepiniz koşunuz, geliniz dünya ve ahiret saadetini ihraz ediniz: işte size ihtar eyliyoruz. allahını, peygamberini ve padişahını seven bu tarafa gelsin "
  • bildirisinden anladığım kadarıyla vatan haini gerici ingiliz yunan yalaması şerefsizlerin oluşturduğu cemiyet.
  • (bkz: cemiyet-i müderresin)

    milli mücadeleye karşı olan, fransa ve ingiltere hayranı, hilafet sevdalısı zararlı cemiyet.

    düşmanı, canını dişine takarak yurttan atmaya çalışan kuvayi milliye’ye karşı ağır ithamları vardır.

    anadolu’yu bu milli örgütlenmeye destek vermemesi için uyarmışlardır.

    kurtuluş savaşına zarar vermek için bu beyannameyi veren şahsiyetsiz medrese öğretmenleri kadar sanırım başkaca cemiyetler bu kadar hainliği ele almamıştır.
hesabın var mı? giriş yap